Leku-izenak

- Laguntza

*: Hizki bat edo gehiago ordezkatzeko
(mendi*, aba*za, *mendi)

?: Hizki bakarra ordezkatzeko
(oihan?, e?titxu, ?adriano)

Axpe - San Bartolome - Lekuak - EODA

Axpe - San Bartolome (Auzoa)

Entitatea:
Populamendua/Herri ofiziala
Arautzea:
aztertu beharreko arautze proposamena 
Non: Busturia
Kokalekuak:
  • izpea 'subtus penna' - (1000-1100 [1930, 1995]) DRPLV , V, 61. or.
    (...)
    encontramos ya en documentación del siglo XI [...] Izpea, 'subtus penna', cuya traducción se nos da en el propio documento escrito en latín, in territorio Busturi [2. oin oharra: P. Luciano Serrano, Cartulario de San Millán de la Cogolla, Madrid 1930, doc. n° 151 del año 1051]
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Busturia
    Jatorria: DRPLV

  • izpea "subtus penna" - (1051 [1930, 1956]) SERR.CSMC , 161. or. [M.IFOV, Emerita, 24, 175. or.]
    (...)
    doc. Izpea “subtus penna” (Vizc., 1051)
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Bizkaia [Busturia]
    Jatorria: M.IFOV

  • sancte marie de izpea 'subtus penna' - (1051 [1930, 1995]) DRPLV , V, 153. or.
    (...)
    San Millan-go kartularioan XI mendean Izpea erara agertzen den berbera: cui vocabulum est Sancte Marie de lzpea, subtus penna, in territorio Busturi (1051, San Millan, dok. 151), latinezko itzulpen eta guzti
    (...)

    Zer: Auzoa
    Non: Busturia
    Jatorria: DRPLV

  • izpea - (1051 [1930, 1995]) DRPLV , V, 177. or.
    (...)
    Iz-ere zaharra da, ordea, gorago ikusi dugunez Bizkairako Izpea, 1051 urtea daramala, aipatzerakoan
    (...)

    Zer: Auzoa (Axpe)
    Non: Busturia
    Jatorria: DRPLV

  • axpe - (1704 [1995]) DRPLV , V, 153. or.
    (...)
    Busturian ere bada Axpe bat, Fog. 1704,
    (...)

    Zer: Auzoa
    Non: Busturia
    Jatorria: DRPLV

  • s[a]n bartolome - (1826) BFAH.ESTAT.POL , 21 Busturia, 3-6 [1-4]
    (...)
    [BARRIO] [...] S[a]n Bartolome [...] Id[e]m S[a]n Bartolome
    (...)

    Zer: Auzoa
    Non: Busturia
    Jatorria: BFAH.ESTAT.POL

  • axpe - (1956) M.IFOV , 175. or.
    (...)
    Los diptongos ai, ei son más inestables y se intercambian con alguna frecuencia; no es rara tampoco su alternancia con a, e y, sobre todo, i: // ap. Aizquibel, top. Jaizkibel (monte, Guip.), pop. Gaizkibel, Ezkibal (Ál., CSM 137, año 1049), hoy Esquíbel; // Ezcaray (Logroño, en 1110 Izcarai); // Hazpurua (Ál., 1025), hoy Aspuru, cf. ap. Aizpurua; // doc. Izpea “subtus penna” (Vizc., 1051), hoy Axpe; Ayçpe (Nav., 1087), Azpe (en 1121 y en la actualidad); // Haizcoeta (Ál., 1025), hoy Escota
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Bizkaia [Busturia]
    Jatorria: M.IFOV

  • axpe - (1956) M.IFOV , 336. or.
    (...)
    La africada tx procede en algunos casos de la palatalización de ts o tz: // Antr. Ochoa (doc. Ozoa, año 950), patr. Oggoiz, Oxoiz; top. Ochandiano (Vizc.), pop. Otxandio; Ochagavía (Nav.), pop. Otsagi, doc. Osxagavia, Oxagavia, Oxssagavia. Vasc. otso “lobo”. // Vizc. Acha, Achuri, cf. Axpe; vasc. aitz, (h)atx “peña”
    (...)

    Zer: Toponimoa
    Non: Bizkaia
    Jatorria: M.IFOV

  • axpe, busturiko axpe - (1974) LIZ.LUR , 24 (mapa), 29. or.
    (...)
    Gernika-Bermeo [...] 266,26 km2 eta 43.728 bizilagun. Herriak: Gernika eta honen barrutian Lumo, Ajangiz, Forua, Murueta, Kortezubi, Arratzua eta Nabarniz; Muxika eta honek irentsitako Gorozika eta Ibarruri; Mendata, Errigoitia, Arteaga, Ereño, Ea, Elantxobe, Ibarrangelua, Busturiko Axpe, Sukarrieta, Mundaka eta Bermeo [...] Makinatxo bat kapitan, pilotu edo makinista atera da Eatik hasi eta Busturiko Axpe bitartean
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Busturialdea [Busturia]
    Jatorria: LIZ.LUR

  • axpe - (1985) M.FHV , A.C., 4.0 c par., 487. or.
    (...)
    Siempre se ha supuesto que hay una reducción, que casi podría llamarse regular, de (h)aitz 'peña' a (h)az- en topónimos como Hazpurua, Haztegieta, Alava, 1025, CSMill. 91, o Azpe, Azqueta en Navarra, siglos XI-XII, pero también Ayçpe en 1087, en leire Aizketa "in Iuargoiti", 1114-15, Ayzqueta, 1103. En vizcaíno tenemos, en cambio ax- (Axpe, etc.), en relación con atx, palatalizado
    (...)

    Zer: Toponimoa
    Non: --
    Jatorria: M.FHV

  • aspe < axpe - (1986) IRI.TVC , 206. or.
    (...)
    Azpe, en Secorún, que ahora se llama Laguarta, p. j. de BoItaña, documentado desde el s. XII. Es variante de la forma navarra Ayzpe (1366, PN-XIV, F. Sang., p. 461), en Val d'Uncit, y de Aizpe (1109, Leire, f. 46), cast. Sopeña, en Huesca Sopena, sin palatalización de -nn-, fenómeno fonético que también se da en lengua vasca, documentado en el Rep. Huesca en ocho localidades como forma exclusiva. En Leire tenemos senior Sancio Ennecons de Azpe (s.f., f. 149), seguramente en relación con el de Huesca. En Vizcaya es normal la forma Aspe, por despalatización de Axpe, localidad bien concocida, cfr. Ascutia, caseríos de Mañaria, de medio y gojeazcoa, 'de suso', según la Fog. de 1704, '(la) peña menor'. Recuérdense también los mencionados Aspe, al sudoeste de Lahourcade, mapa 1545 ouest, Mourenx, §16, Gave d'Aspe, Pas d'Aspe, etc., §20, de Gascuña
    (...)

    Zer: Toponimoak, herria
    Non: Bizkaia
    Jatorria: IRI.TVC

  • axpe de busturia (herriburua) - (1990/07/05) BAO , 154. zkia., 021.0002
    (...)
    Bizkaiko Lurralde Historikoko Foru Administrazioa - Foru Aldundiaren Foru Dekretua // Diputatu Nagusiaren Idazkaritza Nagusia // Estatistika eta informatika beharrizanak direla eta, Gobernu Zentralak (INE), Eusko Jaurlaritzak (EUSTAT) eta Foru Aldundiak, garaiz, Bizkaiko udalerrietarako kodeak hartu zituzten, haiseran bateratsiak izan eta, denboraren poderioz, nahasten joan direnak. Nahasketa hau Foru Sailei ere zabaltzen izan zaie. Estatistika Foru Batzordeak, bere eskumenetan diharduela eta eremu honetan erizpide normalizatuei geroago eta tinkoago eutsi behar zaiela uste duenez, iragan martxoaren 29ko bileran, Gobernu Kontseiluari proposatu zion, ofizialki, erabat eta behin betikoz, INE eta EUSTATek egun udalerrien kodeketarako erabiltzen duen sistema har dezan. Proposamen bera zabaltzen zaie biztanguneei, EUSTATekin baterako sistema hartzen delarik. Honenbestez, Diputatu Nagusiaren Idazkari Nagusiak proposaturik, Bizkaiko Herrialde Historikoko Foru Erakundeen Hautapen, Antolaketa, Erregimen eta Funtzionamenduari buruzko 3/87 Foru Araueko 17. artikuluan ezarritakoa dela bide, Gobernu Kontseiluak 1990eko ekainaren 26ko bileran eztabaidatu ondoren, hauxe. // XEDATU DUT: // 1. Ofizialki eta erabat, udalerri eta biztanguneen kodeaketa eguneratua hartzen da, eranskinean dagoen zerrendaren arabera. 2. Hartutako kodeketak iraun egingo du, udalerrien edo biztanguneen izen aldaketak edo bereizketak ematen badira ere. 3. Udalerri berriak sortzen direnetan, zegoen azkenari zegozkion kodeak esleituko dira, Batzar Nagusiek sorkuntza onetsitako dataren arabera ordenatuta eta alfabetoaren arabera, onespen data batera datorrenean. 4. Biztanguneei dagokienez, erizpide berbera erabiliko da, ezarritako lau digituetarik lehen biak talde biztanguneei eta beste biak banakako biztanguneei dagozkiela kontutan hartuz. Talde biztanguneen kodeak hurrenez hurrenekoak izango dira, beren udalerriaren barruan. Banakako biztanguneen kodeak hurrenez hurrenekoak izango dira, beren talde biztangunearen barruan. 5. Diputatu Nagusiaren Idazkaritza Nagusiak kodekera hau zuzen aplikatzen denentz gainikusiko du, aldian-aldian udalerri eta biztanguneen zerrenda eguneratua argitaratuko duelarik, beraien kode eta izenekin. 6. Dekretu hau "Bizkaiko Egunkari Ofiziala"n argitaratuko den egunean jarriko da indarrean. Diputatu Nagusia,. JOSE ALBERTO PRADERA JAUREGI. Diputatu Nagusiaren Idazkari Nagusia,. JOSE LUIS BILBAO EGUREN. // ERANSKINA. // Bizkaiko Udalerrien eta beren banakako biztanguneen zerrenda [...]
    (...)

    Zer: Auzoa
    Non: Busturia
    Jatorria: BAO

  • axpe /aspe/ - (1995) DRPLV , V, 153-154. or.
    (...)
    Busturian ere bada Axpe bat, Fog. 1704, San Millan-go kartularioan XI mendean Izpea erara agertzen den berbera: cui vocabulum est Sancte Marie de lzpea, subtus penna, in territorio Busturi (1051, San Millan, dok. 151), latinezko itzulpen eta guzti. Argi dagoela dirudi Bizkaiko euskaraz ere garai zaharretan Euskal Herri osoko haitz forma zahar bakarrak korritzen zuela, eta geroagoko momentu baten atx izaitera heldu zela, hasierako h- aspiratua desagerturik eta aurreko -i-ren eraginez txistukaria busti-palatal bihurturik, hareitz > aretx delakoan ere gertatzen den bezala, -beste leku batzutan (h)aritz-, edo leizar > lexar delakoan, -beste leku batzutan lizar-, eta abar. Dirudienez XI mendean Haizpea > Izpea bihurturik zegoen, baina hala ere geroago era berria nagusituko zen, Axpe berriztatua garaile aterarik, egungo egunean, despalatalizazioaren eraginez, Aspe dela ahoskatzerakoan zabal dabilen forma
    (...)

    Zer: Auzoa
    Non: Busturia
    Jatorria: DRPLV

  • axpe, aspe, aizpe, azpe < (h)aitz / atx - (1995) DRPLV , V, 69. or.
    (...)
    Las voces arbe y bizka(h)i, que evidentemente funcionaron como apelativos en lengua vasca, en la actualidad son formas absolutamente arcaicas, y ello puede acaso explicar el hecho de que en las estratificaciones se constaten menos variantes, lo que no ocurre con Axpe / Aspe / Aizpe / Azpe, en cuya base nos encontramos con (h)aitz / atx, como primer elemento, apelativo que tiene en la lengua continuación en el presente sin modificaciones sustanciales
    (...)

    Zer: Toponimoa
    Non: --
    Jatorria: DRPLV

  • axpe(e) - (1995) DRPLV , V, 142. or.
    (...)
    Asímismo se estudian las diversas estratificaciones que se han producido en distintas épocas a lo largo del País, y aún fuera de él, superponiéndose las capas estratigráficas, de los topónimos que contienen la palabra (h)aitz, 'peña': Azkue, lzkoitia, Axkarai, lzkarai (Ezkarai), Aizkibel, Azkibel, Eskibel, Aizpe(a), Azpe, Aspe, lzpe(a), Axpe(e), etc.
    (...)

    Zer: Toponimoa
    Non: --
    Jatorria: DRPLV

  • axpe - (1995) DRPLV , V, 61-62, 65. or.
    (...)
    La Toponimia de origen descriptivo está naturalmente estratificada según la lengua utilizada por los hablantes en un momento determinado. Así, en lo que se refiere a la lengua vasca, nos encontramos ya en documentación del siglo XI con numerosos topónimos de este tipo, tales como lzpea, 'subtus penna', cuya traducción se nos da en el propio documento escrito en latín, in territorio Busturi [2. oin oharra: P. Luciano Serrano, Cartulario de San Millán de la Cogolla, Madrid 1930, doc. n° 151 del año 1051], que alterna con Bosturia de otro documento [3. oin oharra: Documento de 1070 de la donación de la anteiglesia de Mundaca en favor del monasterio de San Juan de la Peña, cfr. mi En torno a la Toponimia vasca y circumpirenaica, Bilbao 1986, §8, p. 13], 'cinco villas', actualmente Busturia, en Vizcaya [4. oin oharra: En Navarra existe también Cinco villas, que los hablantes vascos dicen Bortziriak, con el mismo significado, constituyendo un sintagma nominal transparente en la actualidad, lo que no ocurre con Busturia, por tratarse de una estratificación antigua. El artículo singular que lleva este último, y no plural, está probablemente añadido al propio topónimo, y no al sintagma originario. No debe olvidarse que bost, 'cinco', procede de bortz, que como primer miembro de composición es borzt-, y que en algunas áreas se conserva todavía, si bien la forma evolucionada se constata tempranamente], continuando lzpea, por otra parte en el actual Axpe. La -a final de Busturia corresponde a la determinación, declinándose como Busturi-a-n, Busturi-ko, Busturi-tik, etc. // Es importante constatar que la forma toponímica actual Axpe, sin artículo, aun tratándose del mismo topónimo que lzpea, 'subtus penna, es decir, sopeña', describiendo ambos perfectamente la situación en que se encuentra la iglesia de Busturia, no corresponde exactamente a la evolución fonética de la forma antigua, sino que se trata más bien de una estratificación ulterior, por utilizarse más modernamente una variante más tardía del apelativo entre los hablantes vascos. Esto supone que en este caso el topónimo en ningún momento dejó de ser transparente por su significado para los oidos de los hablantes, en contra de lo que sucede de una manera bastante general en otros topónimos, los cuales una vez estratificados pierden su significado inicial y pueden tener en la lengua hablada notorias evoluciones fonéticas, solamente frenadas por las formas de la scripta administrativa, normalmente mucho más conservadora. // En efecto, la forma que se supone más antigua es haitz, 'peña', que en estratificaciones toponímicas antiguas puede aparecer en la forma (h)azt- como primer miembro de compuesto, pero también como iz-, tal como se ve en el caso que tenemos entre manos. No obstante, sobre todo en área vasca occidental el apelativo haitz evolucionó a atx, por palatalización de la sibilante tras -i-, y de esta manera atx + be(h)e dio> Axpe [...] Hemos tomado aquí las variantes más significativas de un sólo topónimo, cuyo forman te principal, haitz, sigue utilizándose en la lengua en las variantes correspondientes, mientras que el segundo elemento continúa vivo de una manera general, pero habiéndose generalizado como -pe en cualquier contexto, pues ya no es productivo en la lengua como -be
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Busturia
    Jatorria: DRPLV

  • Busturi-Axpe - (1995/03/10) EJ.ENT95 , 2626. or.
    (...)
    OGASUN ETA HERRI ADMINISTRAZIO SAILA KULTURA SAILA 1145 ERABAKIA, 1995eko otsailaren 20koa, Erakunde Harremanetako eta Toki Administrazioko zuzendariarena eta Hizkuntza Aholkularitza eta Informaziorako zuzendariarena, Euskal Autonomi Elkarteko udalerrien biztanleria guneen izenei zabalkundea ematen diena. Euskal Autonomi Elkarteko udalei kontsulta egin ondoren eta urtarrilaren 3ko 1/1995 Dekretuaren 7.1.j). eta 13.d) ataletan, apirilaren 30eko 286/1991 Dekretuaren 17.e) atalean eta apirilaren 23ko 258/1991 Dekretuaren 13.c) atalean ezarritakoarekin eta azaroaren 24ko Euskeraren Erabilpena Arauzkotzezko 10/1982 Oinarrizko Legearen 10. atalean ezartzen denarekin bat, biztanleria guneen izenen erabileran batasuna bermatzeko, hauxe ERABAKI DUGU: Erabaki honen Eraskinean agertzen den Euskal Autonomi Elkarteko udalerrien biztanleria guneen izenen zerrendari zabalkundea ematea. Vitoria-Gasteiz, 1995eko otsailak 20. Erakunde Harremanetako eta Toki Administrazioko zuzendaria, IÑIGO BARANDIARAN BENITO. Hizkuntza Aholkularitza eta Informaziorako zuzendaria, XABIER AIZPURUA TELLERIA. Udala: Busturia.
    (...)

    Zer: Biztanleria-entitatea
    Non: Busturia
    Jatorria: EJ.ENT95

  • San Bartolome - (1995/03/10) EJ.ENT95 , 2626. or.
    (...)
    OGASUN ETA HERRI ADMINISTRAZIO SAILA KULTURA SAILA 1145 ERABAKIA, 1995eko otsailaren 20koa, Erakunde Harremanetako eta Toki Administrazioko zuzendariarena eta Hizkuntza Aholkularitza eta Informaziorako zuzendariarena, Euskal Autonomi Elkarteko udalerrien biztanleria guneen izenei zabalkundea ematen diena. Euskal Autonomi Elkarteko udalei kontsulta egin ondoren eta urtarrilaren 3ko 1/1995 Dekretuaren 7.1.j). eta 13.d) ataletan, apirilaren 30eko 286/1991 Dekretuaren 17.e) atalean eta apirilaren 23ko 258/1991 Dekretuaren 13.c) atalean ezarritakoarekin eta azaroaren 24ko Euskeraren Erabilpena Arauzkotzezko 10/1982 Oinarrizko Legearen 10. atalean ezartzen denarekin bat, biztanleria guneen izenen erabileran batasuna bermatzeko, hauxe ERABAKI DUGU: Erabaki honen Eraskinean agertzen den Euskal Autonomi Elkarteko udalerrien biztanleria guneen izenen zerrendari zabalkundea ematea. Vitoria-Gasteiz, 1995eko otsailak 20. Erakunde Harremanetako eta Toki Administrazioko zuzendaria, IÑIGO BARANDIARAN BENITO. Hizkuntza Aholkularitza eta Informaziorako zuzendaria, XABIER AIZPURUA TELLERIA. Udala: Busturia.
    (...)

    Zer: Biztanleria-entitatea
    Non: Busturia
    Jatorria: EJ.ENT95

  • izpea 'subtus penna' - (2000 [1051]) ORP.MAISMED , III. kap., 108. or.
    (...)
    (h)aitz “pierre, rocher” [...] 3) à iz- , homonyme d’un des noms anciens de l’eau (voir ci-dessus), est parfaitement documenté comme variante de aitz- en composition par une traduction latine du monastère de Santa Maria de “Axpe” en Biscaye datée de 1051 (izpea traduit par subtus penna “le bas du rocher”) [23 L. Michelena, Apellidos vascos, op. cit. p. 21], qui peut être reconnu dans quelques cas comme le nom d’Isturitz en Arbéroue (1236 esturiz, 1300 izturitz) ou le nom du col d’Izpegi entre Baïgorry et Baztan, et peut-être avec palatalisation dans le nom de maison d’Amorots 1350 ixaroç actuellement “Ichorotzia” ; il forme aussi apparemment le nom d’Ispoure en Cize (1264 yzpura) situé au pied du massif de l’Arradoy
    (...)

    Zer: Herria [Axpe Busturia]
    Non: Bizkaia
    Jatorria: ORP.MAISMED

  • axpe-san bartolomé - (2009/08/06) BAO , 148. zkia., 44. or.
    (...)
    Busturiko Udala ANUNCIO 2001eko uztailaren 6an, honako 138/01 zenbakidun Dekretua emon zan: «Dekretu honen bidez eta gaurko Informazio Batzordearen irizpidearen arabera, ebazten dot: 26. Biztanle guneen izendapena. Jarraian, Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak bialdutako idatzia irakurri da, Udalari eskatzen udalerriko biztanle guneen zerrenda ofizialari buruzko erabakia hartzeko, gaur egunean agertzen diran izenak hurrengoak dirala jakinaraziz: 1. Bizkaiko Foru Aldundia. Estatistikako Institutu Nazionala: — Altamira-San Kristobal. — Busturiko Axpe. 2. Euskaltzaindia: — Altamira-San Kristobal. — Amunategui (San Bartolomé). Hori ikusiz, Batzordeak ahobatez, izen zuzenak hurrengoak izatea proposatzen dau: — Altamira-San Kristobal. — Axpe-San Bartolomé.» Busturian, 2009ko uztailaren 21ean.- Alkatea, Andoni Elorrieta Arronategi (II-6233)
    (...)

    Zer: Auzoa
    Non: Busturia
    Jatorria: BAO

  • axpe-san bartolome - (2010/05/03) BAO , 081. zkia., 11249. or.
    (...)
    Busturiko Udala IRAGARKIA 2009ko abuztuaren 6ko 148 zenbakidun Bizkaiko Aldizkari Ofizialean argitaratutako iragarkian akats bat ikusirik, hori zuzentzen da, biztanleen guneen izendapen egokia Axpe-San Bartolome dala agertarazteko. Busturian, 2010eko apirilaren 20an.- Alkatea, Nicolás Moreno Lamas. (II-3164)
    (...)

    Zer: Auzoa
    Non: Busturia
    Jatorria: BAO

 

  • Axpe - San Bartolome (ofiziala)
  • Barrio Axpe - San Bartolome (gaztelania)
UTM:
ETRS89 30T X.524334 Y.4803035
Koordenatuak:
Lon.2º41'53"W - Lat.43º22'50"N

Kartografia:

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper