Leku-izenak

(...)
IV. Encuesta toponomástica [en Euskera, núm. 33, Bilbao: Euskaltzaindia, 1988, pp. 289-301] (...) 9.2.13. Roble pedunculado; Robledal (Aritz, Arizdi; Aretx, Aresti).
(...)

(...)
ayala/aiara
(...)

(...)
086-37 003
(...)

(...)
086-37 003
(...)

(...)
Gainera, gerta daiteke hizkuntza ofizial bietan izenak nabarmen desberdinak izatea eta horrelakoetan biak normalizatu eta ofizialduko dira. Hala gertatzen da Opellora / Costera, Elexalde / La Iglesia... eta era horretakoetan. Irizpide hori ematen da aditzera Euskararen Erabilpena Arautzeko Oinarrizko Legean ere, haren 10. artikuluak Legebiltzarreko saiora joan ziren alderdi politiko guztien aldeko botoa izan zuelarik [2 Azaroaren 24ko 10/1982 Legeko 10. artikuluan honako hau ezarri zen: // «1. Autonomia Elkarteko lurralde, udal, herri, geografia-gorabehera, hiribide eta, oro har, toki-izen guztien izen ofizialak Jaurlaritzak, Kondaira-Lurraldeetako Foru-Erakundeek edo Toki-Erakundeek finkatuko dituzte, bakoitzak berari dagokion aginte-eremuaren barruan eta, beti ere, jatorrizko izen euskaldun, erromantzezko edo gaztelaniazkoari, hizkuntza bakoitzari dagokion idazkeraz men eginez. // Toki-erakundeen eta Eusko Jaurlaritzaren artean aurreko atalean esandako izen ofizialei buruzko auziren bat gertatuz gero, Eusko Jaurlaritzak ebatziko du, aurrez Euskaltzaindiari bere iritzia eskatu ondoren. […] 3. Izen hauek oso ezberdinak izanez gero, bide-seinaleei buruzkoetarako, biak ofizialtzat joko dira»]. Irizpide honen aldekoa da Euskaltzaindiko Onomastika batzordea ere, eta aipaturiko Legean eta Autonomi Estatuan jasotakoari jarraiki, Euskaltzaindia da gai honetan erakunde aholkulari ofiziala [3 Autonomi Estatutuko 6.4 artikuluan honako hau esaten da hitzez-hitz: «Euskarari dagozkionetan, Euskaltzaindia izango da erakunde aholku-emale»]. Dena dela, Lege horretan ez da zehazten «oso ezberdinak» izate hori zertan datzan, nahiz eta zentzuzkoak izanik, bertakoek hala hartzen badituzte edo forma bat eta bestea elkar trukatzeko zailak baldin badira, «oso ezberdintzat» jo behar direla dirudien. Argi dago, beraz, Aretxazar, Etxabarri edo Campijo bezalako izenek ezin dituztela onartu baliokidetzat, ez idatziz ez eta era ofizialetan ere, Arechazar, Echabarri edo Kanpijo idazkerak [...] Auzoa / Barrio: ED50 30T X.498588, Y.4769469, alt. 215 m. // Aretxazar izeneko baserria eta auzoa Murgako kontzejuko auzo nagusiaren ekialdean daude, Izoriatik Ugartera eta Luiaondora doan A-3620 errepidearen ezkerrean. Errepide horren eta Izoria ibaiaren artean industrialde bat dago, eta handik kilometro eskas batera kokatzen da auzoa. Etxe multzoari izena ematen dion baserria, berriz, Murgako dorrerako bidegurutzetik gertuen dagoena da, baina errepidearen beste aldean. // Toponimo honetan aretx osagaia argi eta garbi bereizten da, euskara estandarreko ‘haritz’ hitzaren mendebaldeko aldaera eta gaur egun Quercus robur espeziea identifikatzen duen arren, garai batean oro har ‘zuhaitza’ esan nahi zuena, agian, gure mendietan haritza zelako zuhaitzik ugariena, harik eta basoen ordez soroak eta larreak orokortu ziren arte. Den legez dela, haritz hau bikaina izango zen, toponimian bere aztarna utzi baitigu. Esanahia, beraz, ‘haritz zaharra’ izango litzateke, baina osagai bien artean -a- artikulua mantendu egin da eta hori ez da normala eta ohikoena *Aretxar (aretx + zar) edo antzeko formaren bat ematea izango zen. Horregatik pentsa daiteke -a- temati horren atzean lehenagoko *Aretxagazar formaren -aga- partikula egon litekeela. Azalpen hau, hala ere, dokumentuen bidez egiaztatu beharko litzateke ontzat eman aurretik. Gaur egun ahozko hizkeran azken silaban darama azentua: Aretxazár, baina horrek ez du esan nahi ezinbestez historikoki hala ahoskatuko zenik
(...)