Leku-izenak
Afrika - Lekuak - EODA
Afrika (Kontinentea)
-
afrikako -
(1630)
EZ.Noel , 76
(...)
O *Herodes, *Afrikako leoñaren parea, madarika dadillala munduan hire ospea
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
africa -
(1638)
O.NUV , passim
(...)
africam (II, VIII. kap., 171. orr. [0688. orr.]) // africae (II, IX. kap., 181. orr. [0698. orr.]) // africanae (II, XII. kap., 257. orr. [0774. orr.]) // afric. (III, VI. kap., 422. orr. [0939. orr.]) Afrika
(...)Zer:
Non:
Jatorria: O.NUV -
afrikako -
(1664)
SP.Phil , 389
(...)
Gogoz gudukatzen dugu *Afrikako animalia harrigarrien kontra, eta eginez, guk behatu faltaz, bidean diren suge xumeak utztentugu gure hiltzera
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
apricarat -
(1677)
INav , 61
(...)
Iakiteko duzu bide hortan arruta hortan ioaten zarela kausituko duzu banku bat zeiñari baitaritza *Flestande eta da luzetazunean 4 l eta zabaltazunean 12 l, eta hunetan ezta 18 brasa baiño gutiago, eta iakiteko duzu noisere kurritu baituzu nortean nordestean laurdenean 45 l kurrizazu nor nordestean eta ioanen tzare *cap *de *Geserorat bada *Ostendetik *cap *de *Geserorat 22 l ikusiko duzu buru haren gaiñean bi mendi handi eta buruba arrasoa da, alderdi bat du noroest edo suest eta bertze alderdia nordest edo suduest noroest esuest dohan kosta, doha *nogarat eta nordest esuduest datzan kosta doha *apricarat noizere baitzare burubaren aldean suesteko partetik bada portuba nahi baduzun bezanbat;
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrikako -
(1712)
ES.GG , 389
(...)
Halaber *Sem egin zuen *Asiako, eta *Kham *Afrikako
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrika -
(1712)
ES.EHast , 126
(...)
Ordea hemendik eztezazula pentsa, mintzo naizela eskualdun bezala pasionez, ez eta ere lausenguz: zeren gauza hala denak lausengurik, ez itxurapenezko bernizadurarik ezbaitu onhesten: aitzitik egiteko hunen gainean bat bederak baluke materiarik aski, hainitz liburu handiren iskiribatzeko, lekhuko dira *Europa guztia, *Asia, *Afrika, eta *Amerika
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrikan -
(1712)
ES.GG , 402
(...)
Eztira gutiago laudori-oztatzekoak *Arabiako jendeak; zeren hek ere artha bera izan baitzuten *Asian, eta *Afrikan bere hitzkuntzaren har-arazteko, eta ahalaz hedarazteko
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
africako -
(1760+)
Mb.IArg1 , 341
(...)
*Italikoa joan zen bein *Africako errege *Godoetara, gero *Franciko errege baten eskura ta geroz ibilli da Alemandarren eskuan ta gaur arkitzen da *Austriko itxean, ta itxe onetako indarrak gatik ezpaliz, izanen lizake inperi azal bat baño anitz geiago ez
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
africako -
(1760+)
Mb.IArg1 , 341
(...)
Besteen artean egitu zaio hau gure *Españari; bada denbora batez izandu da *España *Africako Kartajindarren erreinua, beste denboraz Suevodarrena, gero Errematarrena, gero Godotarrena, gero *Mairuena, gero berriz Godotar berena, gero *Austriko odolekoena ta orain azkenik Franzesena da, ta Jangoikoak daki noren eskuan bukatu bearra den edo non gelditu bearra munduko erreinu bakoitza
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrikako -
(1760+)
Mb.IArg1 , 195
(...)
Izandu zituen irur-ogei ta amar ger-aldi *Alemaniko herejeekin, *Constantinoplako Turkoekin, *Afrikako Mairu belzaranekin ta *Europako Erregeekin
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
africako -
(1760+)
Mb.IArg1 , 357
(...)
Beste bazterretan ere bai, baña geienik orain mairuak dituen *Africako errietan denbor luzean iraundu zuen zaldunen ta geiena zezakeen gizonen hume gaisoak ill ta jangoiko-itxur oriei edo sulezeko deabruari present egiteko legea do usanza: qq
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
africako -
(1760+)
Mb.IArg1 , 359
(...)
Esaten duena da egun oro zirala geiago *Jesusen legeratzen ziranak eta badakigu banatu zirala laster Apostol berak Erromatarren bazter zabaletan ta probinzi andietan ta luzatu zirala *Africako ta *Asiko erreinuetaraño, bai ta urrutiko *Indietaraño ere
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrikan -
(1785)
Egiat , 177
(...)
So egizv *Frantzian *Xalon *Saoneko eliza bilzkvrrari hilen othoitzentzat, *Españan *Bragakoari, *Alemanian *Wormsekoari, *Italian seigerrenari *Erruman, *Grezian batzarre hanitz, *Marciusek aipatzen dvtianak, *Afrikan hirur bilzkvrra oekuminiker so-egizie
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrikako -
(1800+)
Xarlem , 764
(...)
Hurak eztira deus konparitvrik guri lagvn franko vkhenen dvgv *Afrikako gaintitik
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrikati -
(1800+)
DurPl , 82
(...)
*Afrikati etortzen dira txori jenero bi bat da da guztija baltza bestia azul zuri; datoz eulijak jaten gelditu bagarik ito ez gaijezan eulijak amorruz beterik
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrikarat -
(1800+)
Xarlem , 751
(...)
Behar dvgvla idoki *Halihatan hebeti eta *Afrikarat igaran erzazi
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrikarat -
(1800+)
Xarlem , 795
(...)
Hobe dvgv jaunak eskapa gitian, eta *Afrikarat oari juan gitian
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrikarat -
(1800+)
Xarlem , 924
(...)
Eta *Afrikarat ihesi juan ziren bertan zunbait kunbertitv eta bestiak finitv ziradian
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
aprikan -
(1817)
fB.Ic2 , 287
(...)
Irakurten dau, ta entzuten dau *Teresa txikijak, *Teresa umiak *Aprikan moruak kristinaubak illten ditubela *Jesusen gorrotoz
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
aprikara -
(1817)
fB.Ic2 , 287
(...)
Isilik, eta kontuz, neure aitak ez amak igarri bagarik, urten biar dot etxeti, ta juan biar dot *aprikara, *Jesusen izenian illtera
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
aprikaruz -
(1817)
fB.Ic2 , 287
(...)
*Aprikaruz dua ixiliz, eta arin, bere etxeti iges eginda, zazpi urte kunplidu bagarik, moruen esku gogorretan *Jesus gaiti bizitzia emotera
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
aprika -
(1817)
fB.Ic2 , 288
(...)
*Aprika nun daguan ez daki
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
aprikaruz -
(1817)
fB.Ic2 , 288
(...)
Ta *aprikaruz dura bizitzia emotera *Jesus gaiti
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
aprikara -
(1817)
fB.Ic2 , 288
(...)
Ez da *aprikara juango
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
aprikara -
(1817)
fB.Ic2 , 289
(...)
*Aprikara juaten isten ez deutsee
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrik'amerikan -
(1842)
It.Fab , 202
(...)
Bildu dezu, *Inazio, munduan, arritzeko moduan, jendea fede biziz betea, jende jakintsua eta indartsua, beti dabillena gerretan aurrena, Elizaren etsaiak billatzen, topatu ta garaitzen; dituzu anaiak gerra egin naiak, da oien legea etsai garaitzea; oiek ditu bere defensoreak fedeak; dirade ezagun, dabiltza gau t'egun *Europan, *Asian, *Afrik'*Amerikan; idorrez, itsasoz dijoaz ta datoz; dabiltza nekean indio tartean edo naiz kortean manera berean beti pelean, bizitzak dirauen artean, beti-beti pelean
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrika -
(1850)
AA3 , 432
(...)
Itz onek *Asia, *Afrika, ta *Europa ipiñi zuan *Jesu-Kristoren legean
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrikako -
(1850)
AA3 , 434
(...)
Begira *Afrikara, an predikatu zuen S *Atanasio *Alijandriako Obispoak, S *Ziprianek, S *Agustiñek, eta beste gizon andi askok, eta gaur arkitzen da *Afrikako jendea, edo *Mahomaren zorakeriai jarraitzen diela, edo idolatriaren illunbean
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrikara -
(1850)
AA3 , 434
(...)
Begira *Afrikara, an predikatu zuen S *Atanasio *Alijandriako Obispoak, S *Ziprianek, S *Agustiñek, eta beste gizon andi askok, eta gaur arkitzen da *Afrikako jendea, edo *Mahomaren zorakeriai jarraitzen diela, edo idolatriaren illunbean
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrikara -
(1850)
Ur.MarIl , 21
(...)
Usterik gitxijen dabeenian sartuten dira erri, uri, ta probinzijetan, osturik eldabena, atrapetau ditue gizon ta emakume aldraak: aita geratuten da seme baga, semiak aita baga, senar emaztiak bizialargun eginik, aberatza ezar bagarik, ez deutse parkatuten Eleisgizonai bere, an daruez *Afrikara
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrikako -
(1850)
Ur.MarIl , 22
(...)
jakiña da: *Marijari: bai, zuria da *Marija, zuria da *Afrikako presondegi illunetako *Egiptotik atera dozun erri au
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrikan -
(1850)
AA3 , 271
(...)
Zenbat *Asian, *Afrikan, *Amerikan, ta *Europan bertan
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrikan -
(1850)
AA3 , 468
(...)
Ekusten degu, Katolikoen errietan ugari ereiten dala Jainkoaren itzaren azia, ta geiena erne-ere gabe galtzen dala, eta denbora berean *Asian, *Afrikan, *Amerikan bazter andiak arkitzen dirla nork itz Santu au aditzera eman ez duela
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrikan -
(1853)
Hb.Esk , 26
(...)
*Erromak *Kartagori handik abiatu Gerla *Afrikan noizbait zena akhabatu, Bi hiriek zutela mundua luzeki Zein nausitu behar zen pirpiran iduki
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrikatik -
(1853)
Hb.Esk , 27
(...)
*Españian soldadu sortzen *Afrikatik; Ez gutiago heldu *Erroma aldetik; Egun guziz odola itsasoz ixurtzen; Ekharri bi etsaiek deusik ez barkhatzen
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrikako -
(1853)
Hb.Esk , 27
(...)
*Zama da *Afrikako hiri bat
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrikan -
(1853)
Hb.Esk , 49
(...)
*Yuliano kondeak alaba kaustean, Esposatuagabe, haur egin menean, Yadaneko *Afrikan baitzen podorosa, Bendekuz deithu hango yende urgilusa
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
afrika -
(1966-1973 [2005])
IÑ.SATR.PV , 116. or.
(...)
Toponimoa
(...)Zer:
Non:
Jatorria: IÑ.SATR.PV -
afrika -
(1991)
EG.PAL.GD , 135
(...)
Africa (gazt.); Afrika (eusk.); Afrique (fr.).
(...)Zer:
Non:
Jatorria: EG.PAL.GD -
africa: afrika -
(1991)
SAR.EEF , Euskera, XXXVI (1991-3), 1057. or.
Zer:
Non:
Jatorria: SAR.EEF -
Afrika -
(1995)
ARAUA.051 , Euskera, XL (1995, 2-3), 967. or.
(...)
Herritar izena: afrikar
(...)Zer: Kontinentea
Non: Lurra
Jatorria: ARAUA.051 -
Eszipion Afrikarra -
(2014)
ARAUA.076 , 14. or.
(...)
Escipión (gaztelania); Scipion l'Africain (frantsesa); Scipio Africanus / Scipio the African (ingelesa); Publius Cornelius Scipio Africanus (latina)
(...)Zer: Pertsona-izena [klasikoa]
Non: Erromatar Inperioa
Jatorria: ARAUA.076 -
Alfontso V.a edo Alfontso Afrikarra -
(2017)
ARAUA.186 , 17. or.
(...)
Alfonso V el Africano (gaztelania); Alphonse V l'Africain (frantsesa); Afonso V the African (ingelesa)
(...)Zer: Pertsonaia historikoa [Erregea]
Non: Portugal
Jatorria: ARAUA.186
- África (gaztelania)
- Afrique (frantsesa)
Lon.21º48'58"E - Lat.6º34'56"N
Kartografia:
Lege-oharra
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
