Leku-izenak

(...)
Dokumentazioan azaltzen diren soto guztiek ez dute zaldu bera izendatzen. 1774eko lekukoak Errotaldea-koa ematen du aditzera, eta Soto de Zumaduieta bera dela suposa daiteke (ikus sarrera hau). Baldelsoto, aldiz, euskarazko Jautuarana-ren ordain erdalduna da. Iturria ez dakigu zer zaldutan zegoen, baina La Fuentaza edo La Madre de la Fuente izan zitekeen.
(...)

(...)
Fuente de la Plaza-ren inguruko etxeek osatzen zuten Barrio de la Fuente. Madre de la Fuente, berriz, Barranco de Jautu-n dagoen iturria da (ez gorago ikusitako La Fuentaza), eta hemendik herriko iturrira ura eramaten delako ematen bide zaio izen hau (cf. Iruñeko auzo baten izena den Iturrama, Elortzeko Iturrama eta Fuente de Iturrama edo 1848ko Tabarko Yturramas [Id., 120. k.: "otra (pieza)…en Yturramas".]).
(...)

(...)
Egungo Jautu [xáutu]-ren jatorria latineko saltu 'zaldu'-ren eratorri batean bilatu beharra dago, hain zuzen ere albokaria bokaldua zuen izen batean (cf. Uxueko Zautelu). Dokumentazioan s- grafema ageri ohi da aurren lekukoetan. Aurrerago ere, noiz edo noiz, aurkitzen dugu s-dun forma (ikus Jautuarana). J-dun aldaerak ere goiz-goizetik edireten ditugu, hasieran sabaiaurreko igurzkari ahoskabea ([sh]) adierazten dutela gure iduriko (ikus Grafia kontuak atala), eta gero belare ahoskabea ([x]). Batetik besterako pausua noiz burutu zen ez dakigu. S-dun aldaerak jatorrizko sautu-ren isladatzaile izan daitezke, baina j-dun formekin goizdanik aldizkatzen direnez, egun Xautu(arana) idatziko genukeenaren ordez daudela uste dugu. Gainera, oraingo Jautu [xáutu] erdiesteko aurreko Xautu [sháutu] bat suposatu behar da, Suarbe > *Xuarbe > Juarbe-n bezala (cf. Uxueko Uxue sarreran dioguna). Behin edo beste x- duen aldakia ere ageri da (Xautuarana, 1582an [PRA-Oibar, 3. k.]), eta bukaeran gaztelaniaren eraginez (edo notari erdaldunek hala nahita) -o duena (Jautto, 1764ean [Id., 62. k.]). Sarritan Jauta (1845 [Id., 118. k.]), Sauta arana (1594 [Id., 8. k.]) edo Jauta arana (1592 [Id., 6. k.]) dokumentatzen ditugu, alegia, -u > -a aldakuntza nozitu duten aldaerak, seguru asko ondoan harana izena dutelako. Jautu Barranco de Jautu-ren alboan dago, gaurregungo Regandia-tik gertu, eta herri ondotik Leatxeko mugako Alto de Leatxe (Leatxkaratea behinola, antza) eta Mugarana-raino zabaltzen da. Zalduetan askotan larre edo euntzeak aurkitzen ditugu, eta beraz ez da harritzeko Jautu-n ere larrea izatea (Ikus gorago. Ikus, halaber, Ezporogiko Sariogunea sarreran dioguna). Fuente de Jautu gorago ikusi dugun Madre de la Fuente bera da.
(...)