Leku-izenak

(...)
[Euskararen mugak. San Martin Unx] Aipatu autoreak (Javier Zubiaurrek) Vidadaron eta Vidaragón aldaerak biltzen ditu [Toponimia de San Martín de Unx según los amojonamientos...", 263. or.], eta honela azaltzen: "camino de Aragón, cruzando Molineros y Turbil. Según el Señalamiento de la Hierba de la Carnicería de Beire (Pleitos de San Martín y Beire, 1566), el Camino de Aragón es el camino de San Martin de Unx a Pitillas" Bidearagon bide baten izena dela garbi dago: "ytten otra piª en bidearagon afronª con el camino de pitillas"(1588) [PRA-Oibar, 49. k.] Eta beraz bide- hori euskarazko izen ezaguntzat aitortzeko oinarririk bada. Elementu hau berau dugu, gainera, Bidefoz, Bidolite eta Bidupaso edo Bidapaso-n, eta hauetan denetan ere bid(e)- 'bidea' da, segituan ikusiko dugun gisara. Nolanahi ere, harritzekoa da euskaraz beti eta toki guztietan bigarren osagai moduan azaltzen dena (Agezabidea, Galipentzubidea, Lergabidea, Uxuebidea…) hemen izenaren hasieran aurkitzea, eta erromantzearen eraginari leporatzea da eman dakiokeen azalpen bakarra, bid(e) horietan euskarazko bide badugu, eta ez, adibidez, erdarazko vía de-ren laburpena (ugariak dira honelakoak Erriberan). Izan ere, aspaldi honetan toponimia erromantzea nagusi den Murillo el Fruto herrian, kasu, Jubide edo Jubidea edireten dugu dokumentazioan (< *Ujuebide(a)), eta ez *Bideujue [Ikus Mitxelenak AV-ko 74. orrialdeko 160. zenbakian dioena.].
(...)