Leku-izenak

- Laguntza

*: Hizki bat edo gehiago ordezkatzeko
(mendi*, aba*za, *mendi)

?: Hizki bakarra ordezkatzeko
(oihan?, e?titxu, ?adriano)

Abando - Lekuak - EODA

Abando (Elizatea)

Entitatea:
Populamendua/Auzo ez-ofiziala
Herritarra:
abandotar 
Arautzea:
arautu gabeko lema 
Non: Bilbo
Kokalekuak:
  • abando - (1464/01/19) FDMPV.071 , 01, 006

    Zer:
    Non: Bilbao
    Jatorria: DEIKER.HPS

  • fortun martinez de auando - (1487/06/22 [1489/03/24]) FDMPV.009 , 31. dok. 161. or. [Céd. reg. 1 nº 30B, 2r]
    (...)
    e por la dicha villa de Vilbao [...] e Fortun Martinez de Auando e Ynigo Martinez de Vrteaga, fieles
    (...)

    Zer: Fiela
    Non: Bilbo
    Jatorria: FDMPV.009

  • abando - (1505/10/04) FDMPV.012 , 042, 0175

    Zer:
    Non: Bilbao
    Jatorria: DEIKER.HPS

  • abando, anteyglesia de - (1505/10/04) FDMPV.012 , 042, 0175

    Zer:
    Non: Bilbao
    Jatorria: DEIKER.HPS

  • auando - (1506 [1600]) FDMPV.008 , 203. or. [R.5, 106v]
    (...)
    Diego Saenz de Arbolancha, vezino de la anteyglesia de Auando
    (...)

    Zer: Elizatea
    Non: Bizkaia
    Jatorria: FDMPV.008

  • abando, anteyglesia de - (1514) FDMPV.079 , 091

    Zer:
    Non: Bilbao
    Jatorria: DEIKER.HPS

  • abando - (1704 [1995]) DRPLV , V, 288. or.
    (...)
    Ysla (la torre de la) [Ybayzaual (barrio de)], Abando, a.1704
    (...)

    Zer: Elizatea
    Non: Bizkaia (Bilbo)
    Jatorria: DRPLV

  • abando, san vicente de - (1798 [1995]) DRPLV , V, 288. or.
    (...)
    Ysla (la torre de la) [Ybaizabal (varrio de)], Abando (San Vicente de), a.1798
    (...)

    Zer: Elizatea
    Non: Bizkaia (Bilbo)
    Jatorria: DRPLV

  • abando (albia) - (1800-1833) AÑ.LPV , 48 A
    (...)
    Pueblos de Vizcaya
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: AÑ.LPV

  • abando - (1802) DRAH , I, 2-3
    (...)
    anteig. de la mer. de Uribe, señ. de Vizcaya, ob. de Calahorra. Confina por n. con Baracaldo y con Deusto, de que la separa el rio Nervion, como tambien de Bilbao y de Begoña, con quienes y con dicho Deusto linda por e.; por s. tiene á Basauri y por o. á Arrigoriaga y las encartaciones. Su situacion es en una apacible llanura, y la poblacion está dividida en ocho barriadas Ilamadas Abando-Ibarra, Bilbao la vieja, Mena, S. Adrian y Larrasquito, Indauchu y Olaveaga, Zugasti, Novia, Zorroza é Ibeizabal, segun se nombran en las ordenanzas que tiene esta república aprobadas por el Consejo en 1712. El barrio de Olaveaga é Indauchu es mas conocido por este segundo nombre, por aplicarse el primero al de la ribera de Deusto, que tiene enfrente de la otra parte del rio; el de Bilbao la vieja está contiguo á otro del mismo nombre en territorio de la villa de Bilbao, de la qual forman ámbos como un arrabal, comunicándose con ella por dos puentes que hay sobre el rio, uno de piedra y otro de madera, pero de muy singular y atrevida construcion. El alcalde de la villa no solo exerce jurisdiccion en la parte de dicho barrio que está en su territorio y pertenece en lo espiritual á una de sus parroquias, sino tambien acumulativamente con los jueces del infanzonado en la otra porcion de aquel barrio, y aun en todo lo restante de la anteiglesia, bien que esta pretende que solo le compete en algunos parages de ella. En un sitio llamado Basurto del dicho barrio de Indauchu hay feria de ganado desde 25 hasta 31 de Julio, y un dique construido por un particular el año de 1790, donde se carenan todas las embarcaciones de comercio y fragatas de qualquier porte. En el barrio de Zorroza tenia la renta de correos un astillero donde se fabricáron muchos de sus buques; pero ha quedado sin uso recientemente. La población de la anteiglesia es de 2241 personas, y de consiguiente es la mas numerosa de las 84 anteiglesias que componen el señorío. Gobiérnanla 2 fieles regidores, contribuye por 362 fogueras y goza del 34.º voto y asiento en las juntas generales de Guernica. En su término tienen los vecinos de Bilbao muchas casas de campo, una parroquia dedicada a S. Vicente mártir, fundada á fines del siglo XII por D. Garci Galindez, reviznieto del primer conde de Ayala y D.ª Alberta Sanchez su muger, ampliada y reedificada en el XVI, y servida por 4 beneficiados que presenta el marques de Valdecarzana, dividiéndose los diezmos en 14 partes, de las quales lleva 8 la casa de Barraicoa, 4 el cabildo eclesiástico y 2 la fábrica. Hay ademas 5 conventos, á saber, 2 de observantes de S. Francisco, uno nombrado de S. Mamés, fundado en 1447 en una ermita dedicada á este santo, cedida por Juan Sanchez de Basurto, y otro en Bilbao la vieja, fundado en 1475 por Juan de Arbolancha y Elvira Fernandez de Basabe en la viña llamada del Infanzonado: los otros 3 conventos son de monjas, uno de mercenarias calzadas con advocacion de S. Josef, fundado como beaterio en el siglo XV y puesto en clausura en 1621; y 2 de franciscas, fundados uno como beaterio en 1467 y en clausura en 1629, y otro llamado de santa Clara, puesto también en clausura el año 1610. Tambien hay 6 ermitas dedicadas á S. Adrian, S. Justo, S. Roque, S.Juan Ante-portam latinam, santo Cristo de Arbieto y nuestra señora del Camino: 6 molinos, 2 cordelerías y 4 tenerías. G. A.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRAH

  • abando - (1802) Mg.PAb , 187
    (...)
    Erri askok gordeten ebeela gauza bera euren izenetan, *Abadino, *Abando: baita *Abendaño, *Abanzabalegi ta beste etxe askok bere, zeintzubetan abiaren izena emoten jakeen oñian dagozan arbolai
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: OEH.ONOM

  • abando - (1820) MAHN , 67
    (...)
    Abandoco elexatian, 'en la Anteiglesia de Abando'
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: AG.M.FPTPF

  • la republica - (1825) BFAH.ESTAT.POL , 17-1 Abando, 89 [85]
    (...)
    [CASERÍO] de la Republica [Abandoibarra (Abando)]
    (...)

    Zer: Elizatea (Abando)
    Non: Bizkaia
    Jatorria: BFAH.ESTAT.POL

  • s[a]n vicente de abando - (1825) BFAH.ESTAT.POL , 17-1 Abando, 92 [f. g.]
    (...)
    Censo General de Bilbao la Vieja jurisdicion de S[a]n Vicente de Abando
    (...)

    Zer: Elizatea
    Non: Bizkaia
    Jatorria: BFAH.ESTAT.POL

  • abando - (1829 [1569-1625, 1704, 1708]) CENS.CAST.XVI , Ap. 158a, 361a
    (...)
    Abando / [FOGUERAS:] 317 ½ [...] se hicieron nuevas investigaciones en Simancas, y habiéndose hallado las averiguaciones de varias iglesias y anteiglesias hechas de Real orden en los años de 1569, 1616, 1618 y 1625, se copian á continuacion para poder hacer la computacion conveniente [...] Abando / [VECINOS:] 200
    (...)

    Zer: Herria [gaur auzoa]
    Non: Bizkaia [gaur Bilbo]
    Jatorria: CENS.CAST.XVI

  • abando - (1840) BFAH.ESTAT.POL , 22 Errolda, 4 [1v A]

    Zer: Herria
    Non: Bizkaia [gaur Bilbo]
    Jatorria: BFAH.ESTAT.POL

  • abando - (1840) BFAH.ESTAT.POL , 22 Errolda, 5 [1r]
    (...)
    DISTRITOS [...] BILBAO [...] PUEBLOS [...] Abando, Renta líquida (RS. VN.): 130582, Número de vecinos: 523
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Bilbo aldea [gaur Bilbo]
    Jatorria: BFAH.ESTAT.POL

  • abando, ayuntamiento de - (1860-1877) BFAH.ADM.JURMUG , 13. kutxa, 1. exp., 001

    Zer:
    Non: Bilbao
    Jatorria: DEIKER.HPS

  • abando - (1966) AZK.EDIAL , 32 A
    (...)
    Dialecto vizcaíno
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: AZK.EDIAL

  • abando: abando - (1974) TXILL.EHLI , 164 A

    Zer:
    Non:
    Jatorria: TXILL.EHLI

  • abando - (1986) IRI.LVATM , 93. par., 75. or.
    (...)
    Abando, éste último con aspecto de origen antroponímico, y, al igual que Begoña, seguramente poblamiento antiguo, ambos al cubierto de los aguaduchos periódicos que afectaban a la ría
    (...)

    Zer: Auzoa, elizatea
    Non: Bilbo
    Jatorria: IRI.LVATM

  • abando - (1988 [1990]) DRPLV , III, 301. or. (Bilbao, 10. zkia., 1988ko irailaren 27)
    (...)
    Ciertamente la ría, sujeta a las mareas, en su bajada dejaba Achuri a la derecha como en el presente, equivalente a ‘Peñalva', es decir, 'peña blanca', y un poco más adelante, al comienzo de la curva, se encontraba con Bilbao, -debe tenerse en cuenta que Bilbao la Vieja era barrio de Abando al otro lado de la ría-, llegando después a la desembocadura de Ascao, en cuya zona se formaba El Arenal, llamado en lengua vasca Areatza, en nuestros días muy conocido en su versión castellana, aunque el muelle construido lo hizo desaparecer. La mayor parte de la toponimia de las inmediaciones aparece historicamente como descriptiva y transparente: Iturribide, 'camino de la fuente', continuando esta todavía y tratándose, bajo el punto de vista historico, de la fuente de Ascao, Zabalbide, 'camino a la llana’, en el documento citado de 1500 ‘camino de çaballa', cuesta arriba hacia Begoña a partir de San Antón, y por la otra orilla tenemos lbaizabal, 'río grande, ancho', registrado el siglo XV como entidad de población por Lope García de Salazar en Las Bienandanzas e Fortunas, fol. 79, p. 85, constituyendo un barrio de Abando, cuyo nombre es además el primitivo de la ría, ya documentado en el Cartulario de San Millan de la Cogolla para el siglo XI como punto de referencia en donde desembocaba el río que hoy se llama Cadagua, y general entre los hablantes hasta una epoca relativamente reciente en la que por una interpretación supuestamente culta se fue difundiendo el nombre de Nervión, que así se llamaba el río de Orduña, ligado después a la gabarra del Athletic, Urazurrutia, 'allende el agua', pasando el puente de San Antón, Ibarra, 'la vega', Ripa, préstamo románico sin sonorización de oclusiva sorda intervocálica, probablemente con e- protética en lengua vasca, en romance común riva, y más adelante Uribitarte, 'entrambasaguas', donde antiguamente se formaba una isla, debajo de Abando, éste último con aspecto de origen antroponímico, y, al igual que Begoña, seguramente poblamiento antiguo, ambos al cubierto de los aguaduchos periódicos que afectaban a la ría. Se ha citado más arriba también Meazabal, 'llana del mineral', seguramente en relación con lo que después se conoce como Mena, barrio de Abando, variante romanizante de mea, 'mineral', cuya forma carece de -n- intervocálica por pérdida de la misma entre hablantes vascos. No debe olvidarse la existencia de minas de hierro en la zona, a las cuales hacen alusión los venaqueros mencionados por Iturriza.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • abando - (1992) DRPLV , IV, 247. or.
    (...)
    Gogoan izan behar da, gainera, 1870 urtean Bilbok Begoña eta Abando-ko parte banaren anexioa egin zuela, eta 1890-garrenean osorik iretsi zuela Abando, eta 1925-garrenean osorik Begoña ta Deustu, eta toki horietan guztietan jende arruntaren artean lege zaharraren bidetik, hau da, gurasoetarik seme-alabetarako transmisio zuzenez, bertako euskaraz egin izan dela oraintsurarte, ezaguna denez, Erandion, Leioan, Getxon, eta abar, ere gertatu izan den bezalatsu [31. oin oharra: Emiliano Arriaga, op. cit. Ikus baita-ere ene aipaturiko lan "Bilbo eta euskara", Euskera, XXII (1977), 391-392 orr., non informazio gehiago ere emaiten den. // Anexio izenez ezagutzen ez bada ere de facto halako zerbait izan zela dirudi 1500 urtean egin zena, Bilbao hiria Askao behin betiko iretsirik gelditu baitzen auzi baten ondorik, eta ez zen gehiago herri lau izan. Bilbao orduan Zamudio-ko atean amaitzen zen, eta handik aterarik Askao erreka iragan behar zen zubitxo baten gainetik Begoña-ko Galtzadetara joaiteko. Erreka hori ez zegoen Bilbao barruan, eta egungo egunean estalirik doa lurpean zehar Ibaizabalera Santa Maria kaleko hasieran dagoen torre izaniko etxearen aurretik, eta torre horri deitu ere Bilboko torrea deitzen zitzaion, cfr. T. Guiard, op. cit., t. I, 200 orr. eta hurrengoak, eta ene "Las lenguas de los vizcainos: Antroponimia y toponimia medievales". op. cit., n. 133, 98 orr., non dokumentuaren zati luze bat emaiten baita]
    (...)

    Zer: Elizatea
    Non: Bizkaia
    Jatorria: DRPLV

  • abando - (1993/02/25) E.EUS.MBI1 , Euskera, XXXVIII (1993, 2), 368

    Zer:
    Non:
    Jatorria: E.EUS.MBI1

  • abando - (1996/02/20) E.EUS.MBI2 , Euskera, XLI (1996, 1-2), 218
    (...)
    EUSKALTZAINDIAREN ONOMASTIKA BATZORDEAREN EBAZPENA METROBILBAO LURPEKOAREN GELTOKIEN IZENEZ Erret Akademi honen Onomastika batzordeak argi dakusa leku izen edo toponimoen garrantzia, bai herri baten kultura eta hizkuntz egoeraren adierazle, baita eguneroko bizitzan nahitaezko tresnak direlako ere. Ondorioz ez dela edonola eta inolako kriterio argi eta zehatzik gabe erabaki behar den gaia uste du. Kasu honetan, udalerri izenetan bezala, ahozko tradizioa eta idatzizkoa uztartu behar dira, beti ere izen egokiena hautatzeko. Uztartze lan horretan linguistika ezezik legedia ere kontuan izan behar dugu, izan ere, Euskararen Erabilpena Arauzkotzeko Oinarrizko legearen 10. artikuluan argi eta garbi azaltzen baita nola egin behar den toponimia normaltze lan hau. Goiko irizpide nagusi horiek izan ditu kontuan batzorde honek Metrobilbaok geltoki izenez eginako eskaera aztertzean. Geltoki izenak ez dira edonola hautatu, antza denez, IMEBISAk egin zuen bezala, ikerketa baten ondorioz baizik, beti ere gaur egungo erabilera eta historian zehar izandakoa kontuan harturik. Beti saiatu da batzorde hau izen historikoei lehentasuna ematen, batez ere hauek bizi-bizirik daudenean, eta ez berriak asmatzen. Horrela, ez da egoki ikusten Bidezabal izena jartzea, urte gutxi duen kale baten neotoponimoa dena, 1704an lehenengoz eta gaur egun erabiltzen den izena, Sarria, baztertuz. Era berean ez du batzordeak ikusten maila berean ipini daitezkeenik udal izenak (Getxo, Barakaldo), auzo edo inguru zabalen izenak (Bagatza, Sarria) edo kale (Fueros/Foruak) eta baserrienak (Ibarbengoa). Edozeinek, bizitzaren edozein arlotan argiago identifikatzen du toponimia nagusia (Getxo, Barakaldo) txikia baino, azken honek askoz ere ezagutza handiagoa eskatzeaz gain aldakorragoa delako. Ondorioz eta labur, batzordeak lehentasuna izen generikoei ernan behar zaiela uste duo Beraz, proposamenetan ordena horretan agertuko dira izenak, ahal dela, bidaiariari ahalilk eta informazio zehatzena ematen, bere beharretarako egokiena den geltokia auta dezan. [... Leku izenen zerrenda...] Azalpenak: Geltoki izenak ofizialtzeko Euskararen Erabilera Arauzkotzeko Legearen hamargarren atala hartu behar da kontuan. Hamargarren atalaren 1. puntuan jatorrizko hizkuntza bakoitzari dagokion idazkeraz men egin behar zaiola, eta atal beraren 3.ean izenak oso desberdinak izanez gero biak ofizialak joko direla, dio legeak. [... Oharrak...] Eta hala adierazteko, izenpetzen du Bilbon mila bederatziehun eta laurogeita hamaseigarreneko otsailaren hogeian.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: E.EUS.MBI2

  • abando auzoa - (2003/06/17) DEIKER.HPS , 14364

    Zer:
    Non: Bilbao
    Jatorria: DEIKER.HPS

 

  • Abando (ofiziala)
  • Barrio Abando (gaztelania)
UTM:
ETRS89 30T X.505895 Y.4789873
Koordenatuak:
Lon.2º55'33"W - Lat.43º15'46"N

Kartografia:

061-31 [FK]

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper