(...)
NTM-n artxaran, eta dokumentaturik archaran (1858-1882). Gaur egun, oso era garbian entzuten da dardarkari xamurrik gabe. (H)artz + (h)aran izan daitezke bere osagaiak, XVII. menderaino dokumentaturik ageri baitzaizkigu hartzak Karasatorrek BB-n erakusten digun moduan: “... subsistieron en la zona hasta tiempos relativamente recientes; en las cuentas de Irañeta de 1593 ‘se les dio a los de Yabar tres reales por el oso que mataron’ (...) En las cuentas de Urdiain del año 1678 pagan ‘tres pellejos de ossos a dos reales y en las de 1689 ‘por un oso y dos lobos 3 reales”. Lehen toponimo eratorriak, ‘erbiak’ harrapatzeko lekua aipatzen du, eta bigarrenak, loigeiztuek, berriz, leku lohitsua dela adierazten du, baina lohi itsaskorrekoa, garai batean gurdiak traba handiak jasateko modukoa. Badira era honetan osatutako beste toponimo eratorriak: epeyeko loigeiztue, sanadringo loigeiztue.
(...)