zenbatzaile banatzaileak

zenbatzaile banatzaileak

Zenbatzaile kardinalei -na atzizkia erantsiz lortzen dira banatzaile edo distributiboak (eta zenbana? galderari erantzuten diote): bana, bina, bosna (borzna), hamarna, hamabosna (hamaborzna), ehuna, ehun eta seina, berrehun eta hamaseina, mila bana, launa mila, bosna milioi... (*batna, *bostna, *milana, *lau milana, *bost miliona...). Adibideak: Milioi bana (*miloina) egokitu zaie loterian. Bosna mila (*bost milana) euroko bermea ordainduta irten ziren kalera.

 

Iparraldeko tradizioan, zenbakia bokalez bukatzen denean -na gabe -ra erabiltzen da: bira (baina hiruna, launa), seira, zazpira, zortzira, bederatzira, etab. Euskaltzaindiak ez du erabilera hori gaitzesten. [18. araua]

 

Arestiko adibideetan ikus daitekeenez, mila eta milioi zenbatzaileek ezin dute itsatsirik eraman -na banatzailea, eta bana ezartzen zaie ondoan: mila bana, bina mila... [EH]

 

Ez zaio hori gertatzen ehun zenbatzaileari: ehuna (‘bakoitzari ehun’) da erabiltzekoa, eta eredu berari jarraitzen diote ehun osagaia duten gainerako zenbatzaileek ere: berrehuna, bostehuna..., bostehuna mila... [EH]

 

Bina banatzailea izenaren aurretik zein atzetik eman daiteke: bina maleta / maleta bina.

 

Zenbakia konplexua denean, -na atzizkiaren ordez, bakoitza izenordaina erabiltzera jotzen da normalean: 15.452 euro egokitu zaizkio biztanle bakoitzari. Konplexutasunik ez dagoenean, gauza bera dira bana hartu eta bakoitzak bat hartu (bakoitzak bana alferrikako erredundantzia da).

 

Banatzaile hauetatik aditzondoak sortzen dira: banaka, binaka... ( -ka atzizkia eta aditzondoak). Bada bi kantitateren arteko erlazioa adierazten duen -ko atzizkia ere ( -ko atzizki banatzailea).

 

KOMUNZTADURA

Banak singularreko komunztadura du (Liburu bana erosi dugu (*ditugu)). Hortik gorakoek, tradizioan bestelakorik ageri bada ere, pluralean egiten dute komunztadura: Launa kilo gatz eman dizkigute. Bosna ontza urre hartu zituzten. Bosna mila euro eman zizkien.

Banatzaileek aurrekaria plurala behar dute: *Nik liburu bana erosi dut (> Guk liburu bana erosi dugu). *Auto banatan etorri da (> Auto banatan etorri dira). *Opari bana ekarri dizut (dizuet).

Ez dira egokiak era honetako esaldiak ere, banatzaileak ez direnez: *Disko eta liburu bana erosi ditu Mikelek, *Disko eta liburu bana erosi du Mikelek (> Disko bat eta liburu bat erosi ditu Mikelek).

 

Gehiago jakiteko

EUSKALTZAINDIA (1993). Euskal Gramatika Laburra: Perpaus Bakuna. Bilbo: Euskaltzaindia (103-104).

—(1991). Euskal Gramatika. Lehen Urratsak I (EGLU I). Bilbo: Euskaltzaindia (137-139).

— “Kuantifikazioa adieraztea: -na/bana (bosna mila / bost mila bana / bost bana mila)”, Jagonet galde-erantzunak.

PETRIRENA, Patxi (2011). Morfosintaxiaren inguruko zalantzak eta argibideak. Gasteiz: Ikasmaterialen Aholku Batzordea (EIMA)-Eusko Jaurlaritza (133-135).

EHUko Euskara Zerbitzua (2012). "Zenbaki banatzaileak: bana, bina, hiruna...", Ehulkuren aholku guztiak.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper