XEHE/LARRI. Astronomian, planeten, sateliteen, izarren, konstelazioen, galaxien eta, oro har, astro guztien izenetan hasierako letra maiuskulaz idazten da (izen bereziak dira testuinguru horretan). (→ astroen izenak; → letra larria (maiuskula) noiz) Izen bereziak dira Eguzkia, Ilargia eta Lurra. Adibideak: Eguzkitik Ilargira. Lurretik Eguzkira. Satelite bakarra du Lurrak: Ilargia. [EH]

Baina letra xehez idazten dira kasu hauetan:

- testuinguru berezi horretatik kanpo (‘satelite edo astro’ adieratik kanpo, alegia):

eguzkia: Gogotik berotzen du gaur eguzkiak. Gainerako guztiak lokarturik daude, eguzkitan etzanda. Holako asko ez da gertatu eguzkiaren azpian.

ilargia: Horra mendiak ilargitan. Saturnoren ilargiak. Ematen du ilargian dagoela, ez da ezertaz konturatzen.

Letra xehez idazten dira, ondorioz, hauek ere: ilargi bete, ilargialdi, ilargiratu, ilargitar, etab.

lurra: Luze-luze etzanda zegoen lurrean. Oso garesti dago lurra. Sustraiak lur barruan dituelako.

- hitz-elkartera joz gero (marratxoarekin lotuta zein lotu gabe):

eguzki(-)eklipse, eguzki(-)panel, eguzki(-)urte, eguzki(-)energia, eguzki(-)sistema...

ilargi(-)eklipse, ilargi(-)adar, ilargi(-)izpi, ilargi(-)urte, ilargi(-)aldarte...

lur(-)eremu, lur(-)globo, zeru(-)lurrak...

KASU-MARKAK. Larriz zein xehez idatzirik joan, izen arruntek bezala hartzen dituzte kasu-markak hirurek, hartzen duten -a hori beti artikulua baita, ez berezkoa. Ilargia da, baina Ilargira, Ilargitik... (*Ilargiara, *Ilargiatik...); Eguzkia da, baina Eguzkitik, Eguzkiko... (*Eguzkiatik, *Eguzkiako); Lurreko, Lurretik... (*Lurrako, *Lurratik...). (→ izen berezi artikuludunak eta a itsatsidunak)

EGUZKI ETA MITOLOGIA. Mitologiaren herri-ikuskeran, Eguzki amandrea / amandre Eguzki tratamendua eman izan zaio tradizioan. Beste hauek arrotzak zaizkio euskarari: anaia eguzkia, aita eguzkia, arreba eguzkia, ahizpa eguzkia...