Aurkibidea
1089
Xarles Videgain Casteten sarrera-ekitaldia Baiona, 2010-X-30.
Laburpena:
Xarles Bidegain Euskaltzaindian sartzea. Ekitaldi honetan parte hartu zuten: Andres Urrutia, euskaltzainburua ; Xarles Bidegain ; Beñat Oihartzabal. Baionan, 2010-X-30ean ageriko batzarrean egindakoak.
1091
Agurra
Laburpena:
Xarles Bidegain Euskaltzaindian sartzea. Baionan, 2010-X-30ean ageriko batzarrean esandakoak.
1093
Euskaltzaindian sartze-mintzaldia: Baionan
Bidegain, Xarles
Laburpena:
Xarles Bidegain Euskaltzaindian sartzea. Baionan, 2010-X-30ean ageriko batzarrean esandakoak.
1121
Koloreen abezedarioari jarraikiz
Oihartzabal, Beñat
Laburpena:
Xarles Bidegain Euskaltzaindian sartzea. Baionan, 2010-X-30ean ageriko batzarrean esandakoak.
1131
Jean Martin Hiribarrenen omenezko Jardunaldia: Azkaine, 2010-IX-17.
Laburpena:
Literatura Ikerketa batzordeak antolatutako jardunaldiak.
1133
J.M. Hiribarren bere mendean
Haritxelhar, Jean
Laburpena:
1810 eta 1815-en artean sortu da Iparraldean belaunaldi berri bat, haren artean dagoela Juan Martin Hiribarren. Erromantizismo garaian historiak, bereziki Erdi Aroak, hartzen du ordu arte ez
zuen balioa. Hiribarrenen obraren parte on bat Euskal Herriaren historiaz arduratzen da, daukan ondareaz ere (kantu, atsotitz, hiztegi). Haren obrak merezi luke azterketa sakon bat.
Gako-hitzak:
belaunaldi, erromantizismo, historia, ondarea
Resumen:
Entre 1810 y 1815 nace una nueva generación en Iparralde, a la cual pertenece Juan Martin Hiribarren. El romanticismo pone de relieve la historia, dentro de ella la Edad Media, y el ideal de
Hiribarren consiste en proponer a los vascos la historia de su tierra sin olvidar su patrimonio (cantos, proverbios, diccionario). Su obra merecería estudios más profundos
Palabras clave:
Generación, romanticismo, historia, patrimonio
Résumé:
Une nouvelle génération naît entre 1810 et 1815 à laquelle appartient Juan Martin Hiribarren. La période romantique met en valeur l’histoire, particulièrement celle du Moyen Âge et l’idéal
d’Hiribarren est de proposer aux basques l’histoire de leur pays, en n’oubliant pas le patrimoine (chants, proverbes, dictionnaire). Son oeuvre mériterait des recherches approfondies.
Mots-clés:
belaunaldi, erromantizismo, historia, ondarea.
Abstract:
A new generation emerged in the Continental or Northern Basque Country [administered by France] between 1810 and 1815, and Martin Hiribarren was a member of it. During the Romantic Period,
history attached great value to the Middle Ages in particular, and this was something which the period had not enjoyed hitherto. A considerable part of Hiribarren’s work deals with the history
of the Basque Country, in particular with its heritage (songs, proverbs, lexis). His work deserves to be analysed in detail.
Keywords:
Generation, Romantic period, history, heritage.
1147
Xuriak eta gorriak, Azkainen eta Bardozen
Arbelbide, Xipri
Laburpena:
Martin Hiribarrenek Bardozen pasatu du bere biziaren parterik handiena. Herri horretan ongi ikusi da mende batez zer izan diren Eliza eta herriaren arteko gorabeherak Errepublikari doakionaz.
Hiribarren Azkaindarra izanez, hango berri ere badugu, Azkainen eta Bardozen egon den Salvat Monho apez bertsolariari esker. Iraultza garaian apezak alde agertu baziren lehen batean,
Frantziatik kanpo botaiak izan ziren. 2° errepublikarekin apez eta estadok bat egin zuten errepublikaren alde, hasieran bederen. 3° errepublikarekin dira bat bestearen kontra emanen. Bat ala
bestea fondamantalistak izan direlakotz
Gako-hitzak:
Salvat Monho, Martin Hiribarren, Xaho, Errepublika, Eliza
Resumen:
Martin Hiribarren pasó en Bardoze la mayor parte de su vida. En este pueblo se pudieron observar, claramente, las disputas entre el pueblo y la Iglesia en torno a la República durante todo un
siglo. Siendo Hiribarren de Azkaine, también tenemos noticia de lo que ocurrió en aquella localidad a través del cura y bersolari Salvat Monho. A pesar de que los curas se posicionaron a favor
de la revolución, fueron expulsados de Francia. Con la Segunda República los curas y los estados se posicionaron, en un principio, a favor de ella. Con la Tercera República empiezan las
divergencias entre ellos, debido a que los dos derivan hacia el fundamentalismo.
Palabras clave:
Salvat Monho, Martin Hiribarren, Xaho, República, Iglesia.
Résumé:
Martin Hiribarren passa la majeure partie de sa vie à Bardos. Dans ce village on put clairement observer pendant tout un siècle les querelles entre le peuple et l’Eglise à propos de la
République. Hiribarren étant d’Ascain, nous savons aussi ce qui se passa dans ce village grâce au curé et bertsolari Salvat Monho. Bien que les curés se soient montrés favorables à la
Révolution ils furent expulsés de France. Avec la Seconde République les curés et les états se déclarèrent d’abord favorables à la République. C’est au moment de la Troisième République que
commencèrent les divergences lorsqu’ils s’orientèrent chacun de leur côté vers le fondamentalisme.
Mots-clés:
Salvat Monho, Martin Hiribarren, Xaho, République, Eglise.
Abstract:
Martin Hiribarren spent most of his life in Bardoze. The century-long ups and downs be-tween the Church and the people with respect to the French Republic clearly emerged in that village. As
Hiribarren hailed from Azkain, we also have news from that quarter, thanks to the priest and extempore Basque verse maker Salvat Monho who was in Azkain and Bardoze. At the time of the
Revolution even though the priests were initially in favour, they were
thrown out of France. When the Second French Republic arrived, the priests and the State
supported the Republic, initially at least. With the Third Republic they were to fight against
each other. The fact was they were both fundamentalists.
Keywords:
Salvat Monho, Martin Hiribarren, Xaho, the Republic, the Church.
1165
Arbasoak Hiribarrenen "Eskaldunak" idazlanean
Toledo Lezeta, Ana Maria
Laburpena:
Eskaldunak (1853) idazlaneko lehen 1.480 bertso-lerroak aztertzen dira: euskaldunei zu-zendutako hitzaurrearekin eta arbasoei buruzko berriekin Hiribarrenek osatu
zituenak, hain juxtu. Orain aldi iluna gainditu eta Argien Mendea abian jartzea du xede Hiribarrenek. Horretarako, jakintza historikora eta filologikora joaz, euskaldunen arbasoen ibilbidea
kontatu zuen, hauen identitatea eraikitzeko moduan. Eskaldunak idazlanaren idazketaren orain aldian euskaldunak ez du jasotzen bere identitatearen mailan legokeen
trataera. Salaketa egin eta egoerari aurre egiten hasteko mamitzen du liburua.
Gako-hitzak:
Argien Mendea, zientzia, identitatea, aurkakotasuna, bidegabekeria, salaketa.
Resumen:
Se analizan los primeros 1.480 versos de la obra Eskaldunak de Hiribarren, concretamente, los que compuso a modo de prólogo e historia de los antepasados del vasco. El
objetivo que pretende alcanzar la obra es desterrar las tinieblas que caracterizan al presente y dar paso al Siglo de las Luces. Con este fin, apoyándose en la historia y la filología, relata
la historia de los antepasados y construye su identidad. Estima que el tratamiento que recibe el vasco no está en consonancia con lo que sus rasgos de identidad demandan. Lo denuncia y
presenta Eskaldunak como su aportación para superar las condiciones que observa en el presente.
Palabras clave:
Siglo de las Luces, ciencia, identidad, oposición, injusticia, denuncia.
Résumé:
Les 1.480 premiers vers de l’oeuvre d’Hiribarren intitulée Eskaldunak sont étudiés ici et plus précisément ceux qu’il composa pour la préface et l’histoire des ancêtres du
basque. Cet ouvrage a pour objectif d’éclairer les ténèbres de l’époque pour s’ouvrir au siècle des Lumières. S’appuyant sur l’histoire et sur la philologie, il relate l’histoire de nos
ancêtres tout en construisant leur identité. Il estime que le traitement que reçoit le basque n’est pas en adéquation avec ce que requiert son identité. Il dénonce cet état de fait et
présente Eskaldunak comme son apport pour le surmonter.
Mots-clés:
Siècle des Lumières, science, identité, opposition, injustice, dénonciation.
Abstract:
The first 1,480 lines of verse in the book Eskaldunak (1853) are analysed: they were in fact the ones compiled by Hiribarren with a foreword addressing Basque speakers and
providing pieces of information about their ancestors. Hiribarren’s aim was to overcome the dark period and usher in the Age of Enlightenment. For this purpose he resorted to historical and
philological knowledge to describe the development of the Basque people’s ancestors in order to build their identity. At the time when the work Eskaldunak was written, the
Basque people were not receiving the treatment that would correspond to the level of their identity. The book deals mostly with this denunciation and how this situation should start to be
addressed.
Keywords:
The Age of Enlightenment, science, identity, opposition, injustice, denunciation.
1191
Juan Martin Hiribarrenen "Eskaraz eguia" (1858), erranak eta aforismoak
Altzibar, Xabier
Laburpena:
Lan honek J. M. Hiribarrenen (1810-1866) prosa eta esaerak aztertzen ditu, kritikariek gutxi sakonduak baitira. Erakusten du Eskaraz eguiaren (1858) xede
apologetiko-didaktikoak XX. mende erditsuko laikotasun, antiklerikalismo eta ateismoaren indartzeari erantzun nahi diola, eta horrek esplikatzen duela eraso eta trufazko tonua, azalpen
zorrotz-atsegingarria, euskara ulerterrazagoa (Eskaldunac poemakoa baino) eta estilo erretorikoa. Erran eta aforismoei dagokienez, zehazten du kopurua, motak eta gaiak.
Eta adierazten kritikari eta atsotitz biltzaileak zorrotzegi jokatu direla Hiribarrenenak baztertu eta gutxiestean. Eranskinetan adibide ugari biltzen dira, esandakoaren erakusgarri.
Gako-hitzak:
Euskal literatura, XIX. mendea, prosa, lapurtera, atsotitzak, aforismoak.
Resumen:
Este trabajo analiza la prosa y los refranes de J.M. Hiribarren (1810-1866), aspectos poco investigados por los críticos. Demuestra que el objetivo apologístico-didáctico de Eskaraz
egia (1858) era responder al auge que el laicismo, del anticlericalismo y el ateísmo a mediados del siglo. Eso explica el tono burlesco y agresivo, la explicación de la doctrina de
una manera severa pero también amena, un euskera más comprensible (en comparación con el poema Eskaldunac) y el estilo retórico. En cuanto a los dichos sentenciosos y a
los aforismos, especifica cúantos son, de qué tipo y cuáles son los temas. En conclusión, el autor afirma que los críticos y los recopiladores de refranes han sido excesivamente severos al
marginar y menospreciar a Hiribarren. En los anexos se muestran multitud de ejemplos de lo dicho.
Palabras clave:
Literatura vasca, siglo XIX, prosa, labortano, refrane
Résumé:
Cet ouvrage analyse la prose et les proverbes de J.M. Hiribarren (1810-1866) qui ont été très peu étudiés par les critiques. Il démontre que l’objectif apologétique-didactique
d’Eskaraz Egia (1858) était de répondre à l’essor que connurent le laïcisme, l’anti-cléricalisme et l’athéisme au milieu du XIXe siècle. Ceci explique le ton burlesque et
agressif, l’explication de la doctrine d’une manière rigoureuse mais quand même agréable, un basque plus compréhensible (en comparaison avec le poème Eskaldunac) et le
style rhétorique. En ce qui concerne les pensées et les aphorismes, il définit la quantité, le type et le thème. En conclusion l’auteur affirme que les critiques et les compilateurs de
proverbes ont été excessivement sévères en écartant et sous-estiment Hiribarren. On en trouvera de nombreux exemples en annexe.
Mots-clés:
Littérature basque, XIXe siècle, prose, labourdin, proverbes.
Abstract:
This work examines the prose and sayings of J. M. Hiribarren (1810-1866), because little attention has been paid to them by the critics. It shows that the apologetic-didactic aim of
Eskaraz Egia (1858) was to respond to the strengthening of middle 19th century laity, anti-clericalism and atheism, and this accounts for its aggressive, mocking tone, its
rigorous and pleasant explanations, its more comprehensible Basque (more than that of the poems in Eskaldunac) and its rhetorical style. As regards the sayings and
aphorisms, it specifies the number, type and subject matter. And it states that critics and compilers of proverbs have been too categorical when discounting and underestimating those of
Hiribarren. Numerous examples are included in the appendices to support the assertions made.
Keywords:
Basque literature, 19th century, prose, labourdin (Basque dialect), proverbs, aphorisms.
1225
Fernando Artola "Bordari" [...] mendeurren-omenaldia: Hondarribia, 2010-XII-10.
Laburpena:
Euskaltzaindiak eta Hondarribiko Udalak antolatutako omenaldia.
1229
Fernando Artola "Bordari"-ri omenaldia
Haritxelhar, Jean
1231
Bordari eta Hondarribiko euskal ondarea
Sagartzazu, Txomin
1241
Bordari, gizon osoa
Esnal, Pello
1247
Fernando Artola "Bordari": gizon osoa
Iriondo, Joxemari
1253
Itsasoko tragediak euskal kanta zaharretan
Urkizu, Patri
1327
Zarautzko Frantziskotarren 400. urteurrena Zarautz, 2010-XII-17.
Laburpena:
Euskaltzaindiaren 2010-XII-17ko ageriko bilkuran irakurritako txostenak.
1329
Frai Baertel sermoilari famatua: (Durango, 1850 - Zarautz, 1922)
Lizundia, Jose Luis
Laburpena:
Euskaltzaindiaren 2010-XII-17ko ageriko bilkuran irakurritako txostena.
1335
Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac": Sermoia ikuspegi sozio-diskurtsiboaren argitan
Ozaeta, Arantza.
Laburpena:
Euskaltzaindiaren 2010-XII-17ko ageriko bilkuran irakurritako txostena.
1370
Bilbon, 2010.eko azaroaren 26an.
Laburpena:
Edukia: Hileroko batzarra eta Ageriko bilkura.
1395
Plentziako Badia = Bahía de Plentzia
Laburpena:
Izenburua aurkibidetik jasoa.
1399
Dictamen de la Real Academia de la Lengua Vasca - Euskaltzaindia sobre el nombre "Viñaspre" en lengua vasca
Laburpena:
Ondoko oharra barne: "texto aprobado por la Comisión de Onomástica de la Real Academia de la Lengua Vasca - Euskaltzandia en la reunión celebrada de Alsasua, el veintiuno de octubre de dos mil diez" (1402 or.)
1403
Caicedo de Yuso
Laburpena:
Izenburua aurkibidetik jasoa.
1405
Berroztegieta
Laburpena:
Izenburua aurkibidetik jasoa. Ondoko eranskina barne: Sobre el topónimo Berroztegieta / Martínez de Madina Salazar, Elena.
1416
Orbaizeta
Salaberri Zaratiegi, Patxi
1423
Ikastolak, berrikuntzaren eredu
Etxezarreta, J. Iñaki.
1437
Nafarroa oinez, 2010 eta Euskaltzaindia Atarrabia/Villava, 2010-IX-24.
Laburpena:
Atarrabia 2010-IX-24an ageriko bilkuran , Nafarroa Oinez 2010 dela eta, Euskaltzaindiak eta Nafarroako Ikastolen elkarteak antolatu ekitaldia.
1439
Euskaltzaindia
Errotz Aizkorbe, Iñaki.
Laburpena:
Atarrabia 2010-IX-24an ageriko bilkuran , Nafarroa Oinez 2010 dela eta, Euskaltzaindiak eta Nafarroako Ikastolen elkarteak antolatu ekitaldia.
1441
Iruñerriko euskararen ezaugarriak
Salaberri Zaratiegi, Patxi
Laburpena:
Atarrabia 2010-IX-24an ageriko bilkuran , Nafarroa Oinez 2010 dela eta, Euskaltzaindiak eta Nafarroako Ikastolen elkarteak antolatu ekitaldia.
1449
Azken hitzak
Laburpena:
Atarrabia 2010-IX-24an ageriko bilkuran , Nafarroa Oinez 2010 dela eta, Euskaltzaindiak eta Nafarroako Ikastolen elkarteak antolatu ekitaldia.
1453
Eusko Jaurlaritzak eta Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako Foru Aldundiek, eta Euskaltzaindiak lau urterako programa-kontratua sinatu dute.
Laburpena:
Hitzarmen hau sinatu dute: Blanca Urgell, Eusko Jaurlaritzaren izenean ; Claudio Rodríguez, Arabako Foru Aldundiaren izenean ; Josune Aristondo, Bizkaiko Foru Aldundiaren izenean, Carlos Ormazabal, Gipuzkoako Foru Aldundiaren izenean ; Andres Urrutia, Euskaltzaindiaren izenean.
1455
Mondragon Unibertsitatearen eta Euskaltzaindiaren arteko lankidetza-hitzarmena.
1458
Mintzola Fundazioak eta Euskaltzaindiak lankidetza-hitzarmena sinatu dute.
1460
Bilboko Udalaren eta Euskaltzaindiaren arteko lankidetza-hitzarmena berretsi dute.
1461
El Diario Vasco egunkariaren eta Euskaltzaindiaren arteko lankidetza-hitzarmena.
1465
Durangoko 45. Euskal Azokarekiko kontu-errendapena.
1468
Euskaltzaindia XIV. Euralex Nazioarteko Kongresuan.
1469
Joshua Fishmanek ohorezko euskaltzainaren diploma jaso du.
1470
Euskaltzaindia Bartzelonako Liber Azokan izan da.
1471
"Erandioko leku-izenak" webgunea aurkeztu da.
1472
Joxe Azurmendiri eman diote Saiakeraren Euskadi Saria.
1473
Anjel Lertxundik irabazi du Espainiako Saiakera Saria.
1474
Hiztegi Batuaren paperezko edizio berria.
1475
Gasteizko Ubarrundia toponimia lanaren aurkezpena Euskaltzaindiaren Osoko Batzarrari.
1476
Juan Jose Arginzonizek 1783ko Diccionario de la Lengua Castellana-ren dohaintza egin dio Euskaltzaindiari.
1477
Jagonet 2010.
1479
Omenaldiak.
Laburpena:
Ondoko euskaltzainak aipatzen dira: Junes Casenave (1481. or.) - Pedro Irizar (1482-1486. or.) - Gabriel Aresti (1487-1490. or.) - Fernando Aire "Xalbador" eta Imanol Sein "Xanpun" (1491-1492. or.) - Joan Mari Torrealdai (1493. or.) - Jose Luis Lizundia (1494. or.) Ondoko txostenak barne: Pedro Yrizar, aitta / Yrizar, Iñigo (1483-1486. or.) - Gabriel Aresti begi-gogoetan / Kintana Urtiaga, Xabier (1488-1490. or.)
1497
Jorge Cortés Izal (1930-2010)
Zabaleta, Patxi
Laburpena:
Atarrabia 2010-IX-24an ageriko bilkuran , Nafarroa Oinez 2010 dela eta, Euskaltzaindiak eta Nafarroako Ikastolen elkarteak antolatu ekitaldian irakurritako txostena.
1507
Xabier Lete oroitzen
Irigarai, Jose Angel
