Gose izan, goseak egon… / gosea eduki. Gose naiz, goseak nago egiturak jatorrak dira; baina gose handia daukat, izugarrizko egarria zeukan esaterik ba al dago? (Orotariko Euskal Hiztegian badaude gosea izan/eduki modukoak).
Zalantza-mota:
lexikoa > lokuzioak/kolokazioak, sintaxia > esapideak
Unitate-mota:
hitzak > izenak, lokuzioak/kolokazioak
Joan berri naiz ala joan berri dut?
Zalantza-mota:
lexikoa > lokuzioak/kolokazioak, sintaxia > aditza, sintaxia > esapideak, sintaxia > komunztadura
Unitate-mota:
hitzak-aditzak > komunztadura, hitzak > adjektiboak, lokuzioak/kolokazioak
Faltan bota eta atentzioa deitu onartzekoak al dira?
Zalantza-mota:
lexikoa > kalko baztergarriak, lexikoa > lokuzioak/kolokazioak, sintaxia > aditza, sintaxia > esapideak, sintaxia > kalko baztergarriak
Unitate-mota:
hitzak-aditzak > erregimena, hitzak-aditzak > kalko baztergarriak, joskera > kalko baztergarriak, lokuzioak/kolokazioak
Zuzena al da zeren beldur zara? galderari iluntasunaren, otsoaren eta zure soil-soilik erantzutea?
Zalantza-mota:
lexikoa > lokuzioak/kolokazioak, sintaxia > aditza, sintaxia > esapideak
Unitate-mota:
hitzak-aditzak > erregimena, hitzak > izenak, lokuzioak/kolokazioak
Zalantza hau daukagu: berdin dit (zait) jolastu/jolastea. Zein da zuzena?
Zalantza-mota:
lexikoa > lokuzioak/kolokazioak, sintaxia > esapideak, sintaxia > perpausak
Unitate-mota:
hitzak-aditzak > aditz-izena, hitzak-aditzak > partizipioa, hitzak > adberbioak, lokuzioak/kolokazioak, perpausa > osagarriak
Nola esan behar da pluralean: kapazak gara ala kapaz gara?
Zalantza-mota:
lexikoa > lokuzioak/kolokazioak, sintaxia > esapideak
Unitate-mota:
hitzak > adjektiboak, lokuzioak/kolokazioak
Nahiago erabiliz gero, nahi aditza bezala erabili behar omen da. Erabilpen arrunta, ordea, bestelakoa da. Izan ere, hau bezalako perpausak esan ohi ditugu: bihar nahiago dut joan. Adibide horrek ez dit eragiten zalantzarik, araua betetzen baita; nire zalantza ezezko perpausak egitean sortzen da. Esate baterako, zuzena al da nahiago dut ez egin (baiezko perpausa)? Ala ez dut egin nahiago (ezezko perpausa) esan behar da?
Zalantza-mota:
lexikoa > lokuzioak/kolokazioak, sintaxia > aditza, sintaxia > esapideak
Unitate-mota:
hitzak-aditzak, joskera > hitz-ordena, lokuzioak/kolokazioak, perpausa > osagarriak
Zuzena al da ezbaian jarri uste banauzu esaldia?
Zalantza-mota:
lexikoa > lokuzioak/kolokazioak, sintaxia > aditza, sintaxia > esapideak
Unitate-mota:
joskera > aditz-joskera, lokuzioak/kolokazioak
Zuzena al da Txominen galde egin du esatea?
Zalantza-mota:
morfologia > kasu-markak, morfologia > mugatzaileak, lexikoa > lokuzioak/kolokazioak, sintaxia > aditza, sintaxia > esapideak
Unitate-mota:
hitzak-aditzak > erregimena, hitzak > determinatzaileak, joskera > aditz-joskera, lokuzioak/kolokazioak
Bakean utzi zer da: du ala dio aditza? Alegia, utz nazazu bakean ala utzidazu bakean?
Bestalde, berdin izan nola jokatzen da: berdin dit ala berdin zait?
Zalantza-mota:
lexikoa > lokuzioak/kolokazioak, sintaxia > aditza, sintaxia > esapideak, sintaxia > komunztadura
Unitate-mota:
hitzak-aditzak > komunztadura, hitzak > adberbioak, hitzak > izenak, lokuzioak/kolokazioak