JAGONET bilaketa

256 emaitza bilaketarentzat

Hitz elkartuak: osaera eta idazkera

Oro har, konplikatuegia da 25. araua, eta errazteko modua eskatzen dugu. Baditugu, halere, galdera konkretuak:

a) -ia letra-multzoez amaitutako hitzak lehen osagai direnean, bereziki laburrak direnean (kopia, biblia, grafia...), -a galdu egiten da ala ez?

b) Parte hartu, eskua sartu eta horrelakoen nominalizazio eta eratorrietan nola jokatu? Parte hartze ala partehartze, esku sartze ala eskusartze, parte hartzaile ala partehartzaile…?

c) <Izena + puska/pixka/apur/poxi/amini/mordo/pila/izpi/pare…>, nola idatzi? Marratxoz? LEF batzordearen arabera, mugakizun bereziko mendekotasunezko hitz-elkarteak dira, marratxoz zein bereiz idatz daitezkeenak. Marratxoa erabiltzea erabakiz gero, lotsa-izpirik ez du idatzi behar genuke, edo jende-mordoa etorri zen, idi-parea, etab. Baina ondoan bat hartzen dutenean, nolabaiteko ‘zenbatzaile zehaztugabetzat jo litezke, batzuk behintzat: pixka, poxi, amiñi, mordo, pila... Beraz, lasaitasun pixka bat behar dugu, gatz poxi batekin.

d) Marratxoa noiz erabili, letra larriz idatzitako hitz-elkarteetan. Hezkuntza Saila idaztea gomendatzen da; baina, marratxoa erabiltzen dutenentzat, ez al da nahasgarri samarra, letra larriak erabiltzean izan ohi diren zalantzak kontuan hartuta? Hezkuntza-Saila idaztea gaitzestekoa da?

Zalantza-mota: lexikoa > hitz elkartuak, ortografia > marratxoa, ortografia > zuriuneak
Unitate-mota: hitzak > izenak, karaktereak > letrak, karaktereak > markak

Ortografia: kontsonante-multzoak (postposizio/*posposizio, substantzia/*sustantzia)

Nola idatzi behar da, postposizio ala posposizio, substantzia ala sustantzia? Eta -bsz- multzoa dutenak? Abszesu eta abszisio hitz teknikoak, adibidez.

Zalantza-mota: lexikoa > maileguak, ortografia > grafiak
Unitate-mota: hitzak > izenak, karaktereak > letrak

Hitz elkartuak: letra larriak (Espainiako *Errege-Erreginak / Espainiako errege-erreginak)

Hitz konposatuetan zilegi al da letra larriak bietan erabiltzea? Esate baterako: Neba-arrebak etorri dira? Espainiako Errege-Erreginak etorri dira?

Zalantza-mota: lexikoa > hitz elkartuak, ortografia > maiuskulak/minuskulak, ortografia > marratxoa
Unitate-mota: hitzak > izenak, karaktereak > letrak, karaktereak > markak

Maileguak: -itis eta -osis bukaerako hitzak (meningitis, otitis; tuberkulosi, osmosi)

Nola erabili behar dira euskaraz grekozko -itis, -osis eta antzeko amaierak dituzten hitzak?

Zalantza-mota: lexikoa > hitz eratorriak, lexikoa > maileguak
Unitate-mota: afixuak > atzizkiak, hitzak > izenak

Maileguak: -sz- eta g/j

Noiz esan daiteke mailegu bat zaharra dela (edo berria)? Nola jakin noiz den -sz- multzoa ala -z- soila? Edo noiz gorde j eta noiz egokitu mailegua g forman? Noiz du mailegu batek forma erabakigarria izateko adinako tradizioa?

Zalantza-mota: ahoskera, lexikoa > maileguak, ortografia > grafiak
Unitate-mota: hitzak, karaktereak > letrak, prosodia > hotsak, prosodia > silabak

Hitz elkartuak: tabako-paketea / pakete tabakoa

Tabako paketea / pakete tabakoa eta antzekoetan, zein da ordena zuzena?

Zalantza-mota: morfologia > kasu-markak, lexikoa > hitz elkartuak
Unitate-mota: hitzak > izenak, joskera > hitz-ordena, zenbakiak > kardinalak

Denbora adieraztea: -(e)n aldiro, naizen aldiro, naizenero

Zuzena al da Tolosara itzultzen naizenero gertatzen zait hori esatea? Zuzena da naizenero hori?

Zalantza-mota: morfologia > kasu-markak, morfologia > zenbatzaileak, lexikoa > hitz eratorriak, sintaxia > esapideak, sintaxia > perpausak
Unitate-mota: afixuak > atzizkiak, hitzak > determinatzaileak, perpausa > denbora

Denbora adieraztea: lehengo (lehengo egunean / *beste egunean)

Zuzena al da Beste egunean ez zinen etorri esatea?

Zalantza-mota: lexikoa > kalko baztergarriak, sintaxia > sintagma-egiturak
Unitate-mota: hitzak > adjektiboak, hitzak > determinatzaileak, hitzak > izenak, hitzak > kalko baztergarriak

Lexikoa: ezagutu (poza/garapena ezagutu)

Badakigu Herriak garapen handia ezagutu zuen modukoak ez direla egokiak (zuzenak), eta, hor, ezaguturen ordez, izan behar lukeela; beraz, uste izatekoa da goian aipaturikoa ere ez dela, gutxienez, egokia, euskaraz. Zuzen gabiltza?

Zalantza-mota: lexikoa > aditzak, lexikoa > kalko baztergarriak, lexikoa > lokuzioak/kolokazioak, sintaxia > aditza
Unitate-mota: hitzak-aditzak > kalko baztergarriak, hitzak > kalko baztergarriak, lokuzioak/kolokazioak

Lexikoa: seinale (maite gaituzten/gaituztelako seinale/*maite gaituztelaren seinale)

Zuzena al da maite gaituztela seinale esaldia?

Zalantza-mota: lexikoa > orokorra, sintaxia > perpausak
Unitate-mota: hitzak > izenak, hitzak > menderagailuak, perpausa > osagarriak

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper