(...)
Parmi les terminaisons à signaler il faut retenir les suivantes : tegi ou degi, toi ou doi, ti ou di; ces trois particules ont des significations analogues; la première exprimant l’idée d’habitation, la seconde celle d’abri, et la troisième celle d’occupation : Apheztegi «demeure de l’abbé (laïque)», Barrandegi (barren) «salle, hall, extrême, cour intérieure», Ameztoi «couvert de chênes tauzins», Ilhardoi «planté de haricots», Amezti «couvert de chênes tauzins; Zugarramurdi «cours d’eau venant des massifs d’ormeaux»; et sans doute Laburdi pour Lau-urdi «arrosé par quatre eaux, par quatre rivières», le pays de Labourd avec la Bidassoa, la Nivelle, la Nive et la Bidouze
(...)
(...)
Le suffixe di ou ti n’indique point la quantité mais la nature, la qualité : urdi « terrain où il y a de l’eau », amezti « plantations de chênes tauzins ». La quantité s’exprime par eta o u keta, aga et egi : Ezpeleta « les buis », Harriet « les pierres », amezketa « les tauzins », ametzaga « bois de tauzins », zumarraga « forêt d’ormes », Liçarrague « Fresnaie » ; otaegi « terrain où il y a trop de genêts épineux », zumalakarregi « endroit où il y a de la bourdaine en excès ». Je ferai remarquer à ce propos qu’on traduit souvent à tort ametz par « charme » et zumalakar par « tilleul »
(...)
ameztoi-amoztoi-amezti -
(2000)
ORP.MAISMED, III. kap., 90. or.
(...)
L’usage multiséculaire, avec les modifications phonétiques qu’il entraîne inévitablement, joint à l’éloignement du sens concret initial a rendu nombre de bases lexicales très familières du vocabulaire usuel méconnaissables dans les toponymes en général et les noms de maisons en particulier. C’est le cas d’un nom botanique comme ametz “chêne tauzin”, arbre familier des collines et landes basques, et dont le dérivé ameztoi “bois de tauzins” documenté à des dizaines d’exemplaires dans les domonymes anciens et médiévaux est habituellement articulé et écrit amoztoi par simple effet d’assimilation vocalique (voir le chapitre IV), ce qui accentue la difficulté de l’identifier au lexème de base ametz autant qu’au nom moderne du “bois de tauzins” prononcé généralement amezti par la même évolution
(...)
Zer: Oikonimoa, deitura Non: Euskal Herria Jatorria:
ORP.MAISMED
amezti > amesti -
(2016)
IZ.06, 40 / 43. or. (s. v. Sestao)
(...)
Euskarazko testua: Izan ere, mailegu zaharrenetan latinekiko S eta X (-ks- ahoskatuta) Z bihurtzen ziren euskaraz: saporem > zapore eta mataxam > matazam edo *Sextano > *Zeztano. Halaber, bokalen arteko -n- galdu eta *Zeztao forma agertu zen. Kontuan hartu behar da sudurkariaren erortzea euskal fonetikaren ezaugarri bat dela, bai jatorrizko hitzetan (*ardano > ardao) bai maileguetan (latinezko catena > katea). Azkenik, -zt- kontsonante taldea -st- ahoskatzera pasatu zen: Amezti, Arezti > Amesti, Aresti edo Zeztao > Zestao. /// Gaztelaniazko testua: En los prestamos latinos antiguos S eta X (pronunciada -ks-) se covertían en Z en euskara: saporem > zapore y mataxam > matazam o *Sextano > *Zeztano. Asimismo, la -n- intervocálica se pierde, quedando la forma *Zeztao. Hay que señalar que esta caída de la nasal es una característica de la fonética vasca que se da tanto en palabras de origen vasco (*ardano > ardao) como en préstamos (del latín catena(m) > katea). Posteriormente, el grupo consonántico -zt- paó a pronunciarse -st-: Amezti, Arezti > Amesti, Aresti o Zeztao > Zestao
(...)
Zer: Toponimoa, deitura Non: Bizkaia Jatorria:
IZ.06
Titulua: EAEko toponimia datu basea, Aldundietako 1:5000 eskalako mapetan errotulatzeko
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza, Eusko Jaurlaritza
Tokia: Gasteiz
Data: 1986-2003
Erreferentzia:
Oharrak: Deikerren aritutako ikertzaile taldeak banan-banan eginiko arautze proposamenak ere jasotzen dira. Honako epeetan burutu da lana: Bizkaia, 1985-1989; Araba eta Gipuzkoa, 1991-1994; Bizkaia (2), 2001-2003; Araba (2), 2005-2006; Gipuzkoa (2), 2007-2008.
Mota: datu baseak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
BFAH.FOG96 - Jaurerriko etxeen errolda (1796)
Laburdura: BFAH.FOG96
Egilea:
Titulua: Jaurerriko etxeen errolda (1796)
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma: Bizkaiko Foru Agiritegi Historikoa
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Bilbo-Gernika
Data: 1796
Erreferentzia:
Oharrak: Gaztelaniaz: Archivo Histórico Foral de Bizkaia, Fogueración del Señorío (1796)
Mota: artxibategia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
BFAH.FOG98 - Jaurerriko etxeen errolda (1798)
Laburdura: BFAH.FOG98
Egilea:
Titulua: Jaurerriko etxeen errolda (1798)
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma: Bizkaiko Foru Agiritegi Historikoa
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Bilbo-Gernika
Data: 1798
Erreferentzia:
Oharrak: Gaztelaniaz: Archivo Histórico Foral de Bizkaia, Fogueración del Señorío (1798)
Mota: artxibategia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
BFAH.ADM.JABARB - Ogasuna: Jabego eta arbitrioen egoera
Laburdura: BFAH.ADM.JABARB
Egilea:
Titulua: Ogasuna: Jabego eta arbitrioen egoera
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma: Bizkaiko Foru Agiritegi Historikoa, Sail Administratiboa
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Bilbo
Data: 1799-1803
Erreferentzia:
Oharrak: Gaztelaniaz: Archivo Histórico Foral de Bizkaia, Archivo Administrativo, Hacienda: Estado de propios y arbitrios. Honako dokumentu hauek erauzi dira: sig. reg. 1 (Busturiko merindadea, 1799), sig. reg. 1 bis (Bermeo, 1798-1803), sig. reg. 2 (Arratia eta Bediako merindadeak, 1799-1803), sig. reg. 3 (Zornotza, Markina, Durango eta Orozkoko merindadeak, 1799-1801), sig. reg. 4 (Plentzia hiria, partzialki erauzia: hasiera, 438-491 eta 544-, 1799), sig. reg. 5 (Enkarterri, 1799), sig. reg. 6 (Uribeko merindadea, 1799), sig. reg. 8 (Arratia, Bedia, Markina eta Durangoko merindadeak, 1795. Bakarrik 10. orrialderaino erauzi da, 1799koa bezalakoxe datuak ematen dituelako).
Mota: artxibategia
Erauzketa: partziala
Alorra: dokumentazioa
BFAH.ESTAT.POL - Lurralde Estatistika Saila, Polizia errolda
Laburdura: BFAH.ESTAT.POL
Egilea:
Titulua: Lurralde Estatistika Saila, Polizia errolda
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma: Bizkaiko Foru Agiritegi Historikoa, Bizkaiko Administrazio atala
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Bilbo
Data: 1824-1826
Erreferentzia:
Oharrak: ECO egitasmoan Euskaltzaindiak eta Bizkaiko Foru Aldundiak 2016an sinatutako hitzarmen baten bidez digitalizatutako bertsioa erabili da erauzketa egiteko. Erreferentzietan pdf karpetak eta orrialdeak eman dira aditzera, segituan, jatorrizko eskuizkribuko orrialde zenbakiak gehituz, halakorik egon denean
Mota: artxibategia
Erauzketa: partziala
Alorra: dokumentazioa
BAHP.HIP.DUR - Durangoko hipotekak
Laburdura: BAHP.HIP.DUR
Egilea:
Titulua: Durangoko hipotekak
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma: Bizkaiko Artxibo Historiko Probintziala
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Bilbo
Data: 1769-1876
Erreferentzia:
Oharrak: Gaztelaniaz: Archivo Histórico Provincial de Vizcaya. Hipotecas de Durango (Índices de los asientos de gravámenes hipotecarios y traslaciones de dominio; libro de traslaciones de dominio del partido judicial de Durango). Durangaldeko eta Arratia-Nerbioi aldeko leku izenak jasotzen ditu. 48. liburuak 11 legajo ditu, bakoitzak bere folio zenbaki sail bereizia daramana.
Mota: artxibategia
Erauzketa: partziala
Alorra: dokumentazioa
VIN.INTELB - Importance des noms topographiques, lieux-dits, etc., pour l'étude de la langue basque
Laburdura: VIN.INTELB
Egilea: VINSON, Julien
Titulua: Importance des noms topographiques, lieux-dits, etc., pour l'étude de la langue basque
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria: 34
Argitaletxea:
Tokia:
Data: 1909
Erreferentzia: III (1909), 349-356
Oharrak:
Mota: artikuluak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: hizkuntza azterketa
VIN.TB - Toponymie basque
Laburdura: VIN.TB
Egilea: VINSON, Julien
Titulua: Toponymie basque
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria: 34
Argitaletxea:
Tokia:
Data: 1912
Erreferentzia: VI (1912), 405-411
Oharrak:
Mota: artikuluak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: hizkuntza azterketa
BFA.OG.KAT - Katastroa
Laburdura: BFA.OG.KAT
Egilea: Ministerio de Hacienda
Titulua: Katastroa
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma: Bizkaiko Foru Aldundia, Ogasun Saila
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Bilbo
Data: 1956
Erreferentzia:
Oharrak: Katastroko zuzendari Iñaki Arteagak eskuratutako dokumentua migratu da, eguneratzerik gabe.
Mota: artxibategia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
JIM.ESTN - Estudios de toponimia navarra
Laburdura: JIM.ESTN
Egilea: JIMENO JURÍO, José María [Roldán Jimeno Aranguren & David Mariezkurrena Iturmendi]
Titulua: Estudios de toponimia navarra
Lan oharra:
Paratzailea: Roldán Jimeno Aranguren & David Mariezkurrena Iturmendi
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Pamiela
Tokia: Iruñea
Data: 2004
Erreferentzia:
Oharrak: Liburuak Jose Maria Jimeno Juríok idatzitako zenbait artikuluren bilduma da, hil ondoan berrargitaratua. ECO zerbitzuak eginiko migrazioa. Liburuaren orrialdea (edota ohar zenbakia) ematen da erreferentzia gisa, baina edozein kasutan ere kontsulta daiteke jatorrizko artikuluaren identifikazioa "testuingurua"n jaso baita.
Badago Patxi Salaberrik eta Roldán Jimenok paratutako edizio eguneratua: Obras Completas de José María Jimeno Jurío 40, Pamiela, 2012.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
ORP.MAISMED - Les noms des maisons médiévales en Labourd, Basse-Navarre et Soule
Laburdura: ORP.MAISMED
Egilea: ORPUSTAN, Jean-Baptiste
Titulua: Les noms des maisons médiévales en Labourd, Basse-Navarre et Soule
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Izpegi
Tokia: Baigorri
Data: 2000
Erreferentzia:
Oharrak:
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
IZ.06 - Sestaoko toponimia / Toponimia de Sestao
Laburdura: IZ.06
Egilea: TEJEDOR, Jorge Luis
Titulua: Sestaoko toponimia / Toponimia de Sestao
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma: Izenak bilduma 06
Aldizkaria:
Argitaletxea: Euskaltzaindia
Tokia: Bilbo
Data: 2016
Erreferentzia:
Oharrak: Testu guztien bi bertsioak jaso dira, euskarazkoa eta gaztelaniazkoa. 9 eta 24 orrialde bitarteko atala "Sarrera / Introducción" izenekoa da eta Luis Alonso Pascual da egilea.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
Lege-oharra
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.