Leku-izenak

(...)
Des Affixes toponymiques. // La plupart des noms de lieux euskariens sont formés par l'adjonction à un substantif ou à un adjectif de certaines particules dont la signification originale s'est à peu près effacée et qui ne pourraient être usitées seules. Si le Français appelle: La Frên-aie, Fren-ois, Fren-euse, Fresn-é, Frayssin-et les endroits "abondants en frênes", le Basque à créé les mots analogues: Leisarr-aga, Lizarr-eta, Lizar-za, Liçaraçu. De ces affixes géographiques, quelques uns entrent dans la composition des mots ordinaires; les autres sont spéciaux à la toponymie et n'ont plus conservé de leur valeur primitive que le sens vague d'"endroit" ou de "localité"
(...)

(...)
Lizarazu / Lejarazu, Lizarrusti, euskal graphiaz Lizaratsu / Lexaratsu, Lizarrusti: Urrestarazu forman bezalatsuko arazoa gertatzen dateke Lizarazu / Lejarazu deituretan ere, agian lizar / lexar + *aratsu, cfr. L. Michelena-ren Apell. vascos delakoan dioena, nº 71 eta 98. Lehenengo -rr-aren disimilazioa normala ote litzatekeen galde egin liteke lizar / lexar + *aratsu-ren hypothesian. Bada Ataunen honen arauezko Lizarrusti toponymoa ere, "año 1528 Liça hurresti" [16. oin oharra: Cfr. Juan de Arin Dorronsoro, "Contribución al estudio de la toponimia (Ataun)", BRSVAP, XXV (1969), 471-516 orr., 499 orr. // Arin Dorronsoro-k, ordea, uste du Liça, toponymoaren lehenengo elementua dena, jatorriz leize hitzari dagokiola], lehenengo -rr-aren disimilazioa dukeena, hau da, *lizar + urresti jatorrizko batetik heldu datekeena, gero, vokalen asimilazioaren kausaz, urrusti aldagarria nagusiturik, Bizkaiko Urrutxu toponymoan gertatzen den bezala
(...)

(...)
Berdintsu gertatzen da etxe-izenetan toponymo berak hurrengo argigarriren bat daramanean -gorago etxe-izen ez direnetan ere ikusi dugu-: Goitia / Beitia, Goikoa (Goikoetxea) / Bekoa, Goieaskoa (Goieaskoetxea) / Beaskoa (Beaskoetxea), Go(i)ena (Go(i)enetxea) / Barrena (Barrenetxea), Go(i)enengoa / Barrenengoa (Barrenengoetxea), Onaindia / Araindia, Aruzkoa / Onuzkoa, Garaia / Beherea, Ga(i)nekoa eta Goitikoa / Azpikoa (Azpitikoa) (Azpikoetxea), Garaikoa (Garaikoetxea) / Beherekoa, Aurrekoa (Aurrekoetxea) /Ostekoa (Osteikoa, Ostaikoa, Ostenkoa, Ostaikoetxea) [142. oin oharra: Eta baita Osteingoechea ere, Fog. 1704, Gatikan] eta Atzekoa (Atzekoetxea), Emetikoa (Emendikoa) / Andikoa (Andikoetxea), Zaharr(a) / Berri(a) (Barria), Erdikoa, Aurtena (Aurtenetxea), Aurtenekoa, Aurtenengoa, Auzokoa (Auzokoetxea), Urrutia (Urrutikoetxea, Urritikoetxea), Bengoa (Bengoetxea / Beingoetxea) (Beingoa), Goia, Ga(i)na, Bein, Beina (Beiña) [143. oin oharra: Bada Beinacoa baserria Ipazterren, Fog. 1796, aurretik finkaturiko Beina formari artikulurik kendu gabe sorturikoa, agian pertsona bati hala deitzen zitzaiolako, gaztelaniaz '(la) casa de Beina' litzateke formazio derivatuaren itzulpen jatorrizkoa], Azpia, Bitarte, Aurre, Aldea, Aldekoa, Basterra (Basterretxea), Zearra, Etxenagusia, Urrengoa, Errota, Etxaun, Soloa, Zelaia, Buru, Arte, Ondo, Uriarte, Arteetxe, Saletxe, Abeletxe, Jauregi, Torre(a) (Torretxea), Etxabarria, Etxatxua, Ormaetxea, Nagusia (Etxenagusia), Andia (Etxeandia) / Txiki(a), Txikerra, eta baita -txu edo -txo berrekailu diminutivoa ere bestea baino tipiagoa dela adierazteko, eta horren ondorik Txikerrena, eta abar. Badira Urazurrutia eta Urazandi ere, bigarrenak kasuren baten Urazemendi ere izan dezakeela, uren nongo aldetik begiratzen den [144. oin oharra: Hori gertatzen da Deban, uraz bestaldean dagoen etxeari Urazandi deitu izan baitzaio, baina Mutrikuarrek Urazemendi. Hala erran zidan Gerardo Elortza irakasle eta ene adiskide on denak]. Batzutan dokumentazioan ikusten da Goitia bat Goikoa bihurtu dela, eta Beitia berriz Bekoa. Dokumentazioa mapetan jarririk agian zerbait argituko litzateke khronologiari dagokion arazoa. Horretarako gai asko bildu beharko litzateke aurretik
(...)