Leku-izenak

(...)
Santa Eufemia ermita zutik eta osorik dago oraindik, Pérez Ollok dioenez "herritik ordu erdi batera, muino batean" [EN, 211. or.]. Oibar haranaren erdian dago, Oibartik eta Zangozatik Erriberrira eta Tafallara doazen bideen erdian, Zaretik Galipentzura doazen bi bideen artean. Bailararen erdian dagoelako egiten bide ziren bertan Oibar haraneko herrien batzarreak. 1802ko agiri batean [Id., 87. k., 1802.] ermita honetan biltzen ziren herrien izenak azaltzen dira. Eserlekuak ordenatuak zeuden eta aurrenekoa ibarburu den Oibarri zegokion, bigarrena Galipentzuri, eta hirugarrena Zareri. Azken herri honen ordezkariek protesta egin zuten Galipentzu aurretik zegoelako. Herriak, ordenaturik, hauek dira: 1-Oibar, 2-Galipentzu, 3-Zare, 4-Getadar, Julio, Arteta eta Usunbeltz (ordezkari bakarra zeukaten), 5-Ageza, 6-Ezporogi, 7-Moriones, 8-Rokaforte, 9-Eslaba, 10-Izko, 11-Lerga, 12-Epaiz, 13-Leatxe, 14-Sabaitza, 15-Peña, 16-Gardelain, 17-Xabier, 18-Loia. Ez dakigu ordenatze hau egitean zer erizpide hartu zen aintzat, baina gaurko ikuspuntutik harrigarri samarra da, adibidez, Epaiz Leatxeren aurretik azaltzea. Junto a Santa Eufemia-k euskal toponimo baten (ondo-dun baten) itzulpena dirudi. Santa Eufemia-ren alderdi honek Aitzulatua edo Arrizulatua-rekin mugatzen zuen. Llano de Santa Eufemia ardibidearen ondoko eremu laua zen. Egungo egunean Santa Eufemia-k ermita ezezik inguruko lurrak ere izendatzen ditu, ohizkoa denez, eta Molino viejo, Dorrondeta, Camino de Tafalla, Muga de Ayesa, Mandaputia, Salobreta (bazter batean) eta Korkua-rekin mugatzen du. Dokumentazioan, sarri askotan, Santa Eufemia-ren ordez Santa Finia azaltzen da (ikus sarrera hau), eta badirudi bigarren hau lehenaren kide euskalduna zela (cf. Santa Agata / Santa Agueda Lergan). Egun Santafemia [sàntafémja] ere entzuten da.
(...)