Leku-izenak

(...)
Galipentzu aldaera batutzat hautatzeko dokumentazioan dauden erreferentzia ugarietan ezezik, Zaraitzu eta Aezkoako lekukotasun bizietan ere oinarritu gara, bi bailara hauetan artzaingoak sortzen zituen hartuemanen ondorioz bizirik baitago oraindik ere Galipentzu [galipéntzu] [Hau da, gainera, Euskaltzaindiak proposatu duena. Ikus NHI, 192. or.] izen euskalduna. Galipentzubidea erdarazko Camino de Gallipienzo-ren ordain euskaldun argia da, agirietan batera azaldu ez arren.
(...)

(...)
Camino de Gallipienzo edo Galipentzubidea bera da.
(...)

(...)
[Dermio baten zatiketa. Bidea] Honek arrunki oinarriak ezagutzera ematen duen tokirako kamioa edo xenda adierazten du, baina Zaren dermio baten barruko bide ezagun baten zatia ere eman dezake aditzera, erdaraz behinik behin. Adibidez, Camino de Kiñueta Camino bajo de Caseda delakoaren Kiñueta-ren barruko zatia dugu, eta Camino de Dolareta berriz bide beraren Dolareta-ren barneko puska [Guztiarekin ere ez da gaitz izanen zati guztiei Camino bajo de Caseda izena ematen dien hiztunak aurkitzen, Zareko bereko erreguen izenekin agitzen den moldean. Azken kasu honetan hiztun batzuk deizio bakarra erabiltzen duten bitartean, beste batzuk dermioan dermioko izena ibili ohi dute urbidea adierazteko]. Bidea gure eskualdean ia beti oinarriari zuzenean lotua ediren dugu: Abaizbidea (Eslaba), Agezabidea (Moriones), Galipentzubidea (Zare), Pelaubidea (Leatxe)...baina bi aldiz leku-denborazko genitiboaren laguntasunean ere agertzen da: Errotazarreko bidea (Eslaban, Errotazarbidea-rekin batera), eta Usuñetako bidea (Leatxe). Nafarroan barrena, dokumentazioan, arruntena oinarria eta bidea zuzenean itsatsia aurkitzea dela egingo genuke, leku-denborazko genitiboaren eta adlatiboaren morfema duten toponimoak ere sarri agertzen diren arren (cf., azken hauen artean, Galar-Ezkirozko Mutiloabidea eta Mutiloara bidea [Jimeno Jurío, TCPCG, 229. or.]). Adlatiboaren morfema duten toponimoak gutxituz doazela irudi du, bai eta, hauekin batera, zuzenean loturik daudenak, gure egunotako joera -ko erabiltzea delarik. Bidea-ren hasierako herskariari dagokionez, kasu batean ez beste guztietan aldaera ahostuna agertzen da, baita txistukari ahoskabe ondoan ere (cf. Irangoteko Usunbelzbidea [PRA-Oibar, 28. k.]). Salbuespena Zareko 1602ko Armillaspidea [Id., 10. k.] da, baina toponimo honetan ere arruntena herskari ahostuna dugu (ikus Zare).
(...)

(...)
La Presa-ren hurbiletik, Onborduia eta Arana-ren artetik lehenbizi, eta Balarata eta Kanpobarrena-ren erditik gero, Galipentzuko Balarata-ra doa. Ardantzebarreneta aztertzean ikusi moduan, bidea dermio horretan barrena zihoan (eta doa, toponimoa galdu arren). Euskaraz Galipentzubidea esaten zitzaiola badakigu (ikus sarrera hau). 1593ko Junto al Camino de Gallipienço-k euskarazko *Galipentzubideondoa baten itzulpena irudi du.
(...)