Leku-izenak

(...)
[-Eta gure eskualdean. Leatxe] Errota izena, -xar 'zahar' izenondoa, eta -eta ditugu toponimo honetan. Errotaxarra ere azaltzen da, toki bera izendatzeko, antza, eta beraz atzizkiak lekua adierazten duela ondorioztatu beharko dugu.
(...)

(...)
1593ko Errotajarra-k, 1721eko Herrotasar-ek, eta baliokide duten Errotaxarreta-ren 1710eko Errotassarreta eta 1723ko Errotacharreta aldaerek (ikus Grafia kontuak atala) izen hau sabaiaurreko igurzkariz ebakitzen zela erakusten digute argi eta garbi. Gure alderdiko honen eiteko beste toponimo batzuren antzera (ikus, adibidez, Eslaba eta Lergako Errotaxar sarrerak), hau ere aldika -z-z idatzirik aurkitzen dugu, 1708an edo 1807an adibidez: "una pieza...en el terno de Rotazarra" (1708) Errota zahar hau Zarebidea-n zegoen, Barranco de Ugarka eta Barranco de Erregumaiorea batzen diren gunean, gaurko Puente de Sada ondoan (ikus Errotaxarreta sarrera). Zaharra izenondoa agertzeak beste errota berriago bat bazela idarokitzen digu, baina ez dugu honen lekukotasunik bat ere. Errotaxarra edo Errotaxarreta-ren erdal ordaina 1807ko Los Molinazos dugu.
(...)

(...)
Aurreko izen bera da, -eta atzizkia goiti-beheiti. Errotaxarreta ia beti sabaiaurreko igurzkariz ahoskatzen zela dirudi, dokumentazioan soinu horren adierazle diren grafien nagusitasuna ikusita.1647an, gainera, Erota gareta dugu, eta 1719an Rotassareta. 1807an, ordea, Barranco de Rotazarreta ageri da. Errotaren kokaguneaz ikus aurreko sarrera.
(...)

(...)
[-Eta gure eskualdean] Toponimo guzti hauen azterketatik honako ondorio hauek atera ditzakegu: [...] 9.-Aniztasuna / batekotasuna [...] Beste anitzetan, ordea, -eta (-keta, -kieta) atzizkiak, -aga-k usu bezala, toki huts-hutsa adierazten du, toponimoak izendatzen duen entitatea bat bakarra delarik. Hau segurua da -eta-dun eta gabeko toki-izenak agertzen zaizkigun kasuetan (kasu gehienetan, ez denetan. Cf. Uxueko Mantxiriturria / Mantxiriturrieta). Honelakoetan -eta atzizkiaren eginkizuna oinarria izen arrunta ez dela ezagutzera ematea litzateke: Aitzandia / Aitzandieta (Uxue); Ardantzebarrena / Ardantzebarreneta (Ageza); Astalorraldea / Astalorraldeta (Moriones); Bidezarra / Bidezarreta (Eslaba); Butzuandia / Butzuandieta (Leatxe); Errotaxarra / Errotaxarreta (Leatxe); Gesaliturri / Gesaliturrieta (Zare); La árrega (Murillo), Larrage (Uxue) / Larrageta (Murillo, Santakara, Uxue) [Ikus, halaz ere, Uxueko toponimia aztertzean Larrage sarreran dioguna]; Meazuko erreka / Meazukoerreketa (Galipentzu); Monda / Mondakieta (Lerga); Mugazuria / Mugazurieta (Uxue); Puio / Puieta (Zare); Saratsa / Saratseta (Zare); Sariozarra / Sariozarreta (Moriones); Sortengortea / Sortengorteta (Eslaba); Zazutxikia, Zazutxipia / Zazutxipieta, Zazutxikieta (Eslaba); Zerradogibela / Zerradogibeleta (Eslaba)... Beraz zera ondoriozta dezakegu, -eta-k usu askotan tokitasuna markatzen duela, eta hortaz, aniztasuna edo batzutasuna gabe, batekotasuna adierazten duela. Hau da, adibidez, Agezako Cruz de Gurutzeta-n daukaguna, gurutze bakarra zela garbi dakigunez gero.
(...)

(...)
Euskarako Errotaxarra edo Errotaxarreta-ren erdarako kidea zen egun ezezaguna den hau (ikus bi sarrera hauek).
(...)