Leku-izenak

(...)
Egungo El Ardil [èlardíl] edo Monte Ardil ez dugu sekulan agirietan ediren. Eslaba udalerriaren goiko puntan dago, Lerga, Oleta eta Julioko mugetan. Masu Nittak [Notas lingüísticas, 18. or.] ilar, illar 'txilar' izena, -doi, -dui atzizki multzokariaren aldaera den -di, eta -il atzizkia ditugula uste du. Hona hemen bere hitzak: "El Ardil (Eslava). Explicado como del vasc. ARDI 'oveja' y suf. rom. -il. Se trata, en realidad, de un orónimo que oigo pronunciar regularmente a los naturales de la zona en cuestión en esta forma: Lardil, en la que según creo, cabe reconocer el vasc. IL(H)AR, ILLAR, 'brezo' (Para la áferesis vocálica, cfr. Reta, 509 [EHZE]) y -DI 'suf. derivativo que denota abundancia', variante de -DOI, -DUI..., más suf. -IL...(Para este último, comp. Lizardil, topónimo menor también de Eslava). Compárese con Lardía, términos respectivos de Sánsoain y Garinoain (Cruchaga, Valdorba, 26 y 49), Lardi, caserío de Lizarza (Guipúzcoa), Lardía, término de Subiza (Navarra), etc. (Eleizalde, Listas, RIEV, 22, 1931, 299). Respecto a la forma El Ardil, se explica por deglutinación de un supuesto artículo románico: Lardil > L' ardil > El ardil . Cfr. El Arrinzal [Ikus Epaizko Larrainzar sarrera]" Ilar edo illar oso arrunta da Nafarroako toponimian, eta alde honetatik ez dago Masu Nittaren proposamena onartzeko oztopo gehiegi (ikus Aldeko Saso de las Ilarrerías aztertzean dioguna). Dena den, Eslaban bertan Larduia dugu 1692an, eta aldi bakar batez agertzen bada ere, lahar 'sasia' [Jakina denez, laharrak eta sasiak ez dira zeharo berdinak, lehenek marzuzak ematen baitituzte, eta bigarrenek ez] eta -duia-z osaturik dagoela irudi du. Hemen aferesia burutu dela pentsa ere dezakegu, hots, hasierako bokala galdu dela, baina Uxueko Larziaga ongi dokumentatua dago, eta 1602az geroztik beti forma beraz edireten dugu (ikus sarrera hau). Hirugarren posibilitatea *Ardui bezalako izen batez pentsatzea litzateke (cf. Ardui gaina Uxuen), baina kasu honetan hasierako artikulu erromantzearen presentzia azaltzea zailago litzateke, nahiz ez ezinezkoa. Oinarria edozein delarik ere, atzizkiaren formari dagokionean Masu Nitta oker dagoela uste dugu, eta Eslaban eta inguruetan nagusi den -dui proposatu behar dela, ez -di, aldaera hau ez baita inguruko herrietan azaltzen [Oibar haraneko Bizkaian bai ordea. Ikus gure DAON]: cf. Eslabako bereko Lizardui izena Lizardil [lìzardíl] bilakatua egun (ikus sarrera hau) edo Lezkadui(a), Lezcaduil 1791n.
(...)

(...)
Eslava. Se podría pensar en un antiguo *Lardi 'Zarzal' o incluso *Ilardi 'Brezal' muy alterado por la fonética románica. Denominación local. Patxi Salaberri demuestra que en esta comarca es relativamente frecuente la adición del castellano -l al sufijo abundancial vasco -di: Lizardil (vasco Lizardi 'Fresnal'), Lezkaduil (vasco Lezkadui 'Carrizal'), Zaramendil (vasco Zaramendi 'Monte del Jaral')…
(...)