Pertsona-izenak

(...)
Euskaltzaindiaren batzarre otsailaren 26-an Donostian egin zen hartan, Nafarroako leku izenen euskarazko formez batzordeak, hain zuzen ere tokian tokiko jendez bereziki eta jakinaren gainean ugariturikoak, prestaturik zuen lehenengo zerrenda ontzat hartzeko urratsak:ematen hasi orduko Pello Salaburu-ren izkribu bat partitu zen euskaltzainen artean "Leku izenen formak Baztanen" tituluaz. // [...] Gero ematen duen listan Oharriz formaren parean euskaldunen artekotzat bi jartzen ditu: Umerritz eta Umerriz. Hor, ordea, bazilazioa eta zalantza nabarmena da, Elizondoko beste lekuko batek ere, Mariano Izetak, duen berbera, zeren behin eta berriz Umérrìtz, jakinaren gainean ondo markaturik eta bertakoen ahoan ipinirik, esan bazidan ere, geroago bigarren aldiz gauza bera tratatu zuenean Umérrìz esaten zuen bere joera orokorraren arauera, baina, egia esateko, haren benetako ohitura Oárrìz esatearena da, izen ofizialak duen presio indar izugarriaren eraginez, eta hark, bere emaztea lekáuztàrra izanik, Lekáuzèn esaten badu ere, beste batzu[ek] Lekáutzèn ebakitzen dutela aitortzen du. Horrela grabatu zuen zinta magnetofonikoan, behin eta berriz errepikatzen duela desberdintasun hori. Hau Baztango lekuren baten hala den ala susmo bat besterik ez den baieztatu beharko litzateke eta hala balitz lekukotasun egokiak bilatu zehazki. Gainera, hark, Errázù erabiltzen du eta entzun ere hala entzuuten omen du normalki bere inguruan, baina badaki beste batzu[ek] Errátzù ere esaten dutela, -lehen ikusi dugun bezala Salaburu-ren familiakoek ere bai-. Errázù euskaraz esatea, aspaldidanik, ez betidanik, erdarak duen ebakitzeko moduaren eraginez ez baldin bada, nahiz eta gurasoetarik ikasi, orduan zer da? Gipuzkoan ere toponimo berbera agertzen da txistukari afrikatua duela: "Erratzu-txakolingoa,-erdikoa y -goikoa, caseríos de Urretxua (Villarreal, Gip.)", Eleizalde, RIEV. XIX (1928), 77 orr. [1. oin oharra: Luis de Eleizalde, "Listas alfabéticas de voces toponomásticas vascas", RIEV, XIII (1922)-koan hasten da eta zatika ematen du aurrerantzean].
(...)

(...)
Berdintsu gertatzen da etxe-izenetan toponymo berak hurrengo argigarriren bat daramanean -gorago etxe-izen ez direnetan ere ikusi dugu-: Goitia / Beitia, Goikoa (Goikoetxea) / Bekoa, Goieaskoa (Goieaskoetxea) / Beaskoa (Beaskoetxea), Go(i)ena (Go(i)enetxea) / Barrena (Barrenetxea), Go(i)enengoa / Barrenengoa (Barrenengoetxea), Onaindia / Araindia, Aruzkoa / Onuzkoa, Garaia / Beherea, Ga(i)nekoa eta Goitikoa / Azpikoa (Azpitikoa) (Azpikoetxea), Garaikoa (Garaikoetxea) / Beherekoa, Aurrekoa (Aurrekoetxea) /Ostekoa (Osteikoa, Ostaikoa, Ostenkoa, Ostaikoetxea) [142. oin oharra: Eta baita Osteingoechea ere, Fog. 1704, Gatikan] eta Atzekoa (Atzekoetxea), Emetikoa (Emendikoa) / Andikoa (Andikoetxea), Zaharr(a) / Berri(a) (Barria), Erdikoa, Aurtena (Aurtenetxea), Aurtenekoa, Aurtenengoa, Auzokoa (Auzokoetxea), Urrutia (Urrutikoetxea, Urritikoetxea), Bengoa (Bengoetxea / Beingoetxea) (Beingoa), Goia, Ga(i)na, Bein, Beina (Beiña) [143. oin oharra: Bada Beinacoa baserria Ipazterren, Fog. 1796, aurretik finkaturiko Beina formari artikulurik kendu gabe sorturikoa, agian pertsona bati hala deitzen zitzaiolako, gaztelaniaz '(la) casa de Beina' litzateke formazio derivatuaren itzulpen jatorrizkoa], Azpia, Bitarte, Aurre, Aldea, Aldekoa, Basterra (Basterretxea), Zearra, Etxenagusia, Urrengoa, Errota, Etxaun, Soloa, Zelaia, Buru, Arte, Ondo, Uriarte, Arteetxe, Saletxe, Abeletxe, Jauregi, Torre(a) (Torretxea), Etxabarria, Etxatxua, Ormaetxea, Nagusia (Etxenagusia), Andia (Etxeandia) / Txiki(a), Txikerra, eta baita -txu edo -txo berrekailu diminutivoa ere bestea baino tipiagoa dela adierazteko, eta horren ondorik Txikerrena, eta abar. Badira Urazurrutia eta Urazandi ere, bigarrenak kasuren baten Urazemendi ere izan dezakeela, uren nongo aldetik begiratzen den [144. oin oharra: Hori gertatzen da Deban, uraz bestaldean dagoen etxeari Urazandi deitu izan baitzaio, baina Mutrikuarrek Urazemendi. Hala erran zidan Gerardo Elortza irakasle eta ene adiskide on denak]. Batzutan dokumentazioan ikusten da Goitia bat Goikoa bihurtu dela, eta Beitia berriz Bekoa. Dokumentazioa mapetan jarririk agian zerbait argituko litzateke khronologiari dagokion arazoa. Horretarako gai asko bildu beharko litzateke aurretik
(...)