Zuzenak ote dira Nola ez naizen etorri… eta gisako perpausak?

Zer eratako perpausak eratzen dira egitura horrekin?

Forma horien erabilera, helburua adieraziz, gogorra egiten da. Azaldu, mesedez, eta eman adibideak.

Etorri zealazkoa, eamazu zeorrek (zuzena, Gipuzkoako Goierrin).

Etorri zarelazkora, eraman ezazu zerorrek (zuzena, batuan).

Etorri zarenez gero, eraman ezazu zerorrek (aurrekoaren esanahia).

Lehenengo esateko modu hori herriko zaharren artean sarritan entzun izan dut. Agian, lokalismo hutsa da. Bestalde, fonetika aldetik, baliteke hiztun alfabetatu gabeen ahozko aldaera izatea. Beharbada, zarenez gero horren eboluzio-degenerazioa da: zarenez gerora?… zarenezkora?… etab. Beste probabilitate bat ere bada: zarelakotik eratorri izana.

Horrez gainera, jakin nahi nuke -z gero egitura erabiltzean noiz erabili behar den -ez gero. Kontsonantez bukatzen denean bakarrik? Hartuz gero ala hartuez gero?

Bizkorra bazara ere, ni ez nauzu… (zuzen).

Zeinen eta bizkorra zaren, ni ez nauzu zure zepo horretan harrapatuko (zuzen).

Esaldiok, gure ustez, biak dira zuzenak; baina bigarren horri buruzko aipamenik ez dugu aurkitu gramatiketan.

Zenbat eta gehiago ikasi, orduan eta hobeto / hainbat eta hobeto / hobeto / gero eta hobeto… Onartu egin behar al dugu azkeneko forma hori?

Zergatik …-(e)n edo -(e)n gabeko formak onargarriak al dira? [EGLU III:182] liburukian, literaturako adibideak ageri dira, menderagailu zein lokailu gisa. Egitura horrek duen debekua eta fama txarra desagertzea komeni al da? Izan ere, Euskaltzaindiak EGLU IIIan azaltzearekin nolabaiteko onespena eman diola dirudi. Hala bada, argiago esaterik merezi al du?

Ikasi behar zenuenean estudiatu izan bazenu, gaur egun hobeto… biziko zinen ala biziko zinateke?

Kasu horretan zinen ere onartzen da ala zinateke erabili behar dugu derrigorrez?

Ezeren okerrik ez duela, pilotari bikaina aterako da (zuzen)

Ezeren okerrik ez baldin badu, pilotari bikaina aterako da (zuzen)

Horiek biak elkarren sinonimoak dira. Kontua da, gure eskuetatik hamaika liburu eta gramatika pasatu arren, oraindik ez dugula aurkitu baldintzazko -(e)lari buruz ezertxo ere.

Joatekotan (baldintza) eta joango bagara esanahi berekoak al dira?

-tzekotan baldintza?

-tzekotan = -z gero noiz?

-tzekotan: nahia ere adierazten du?