1.
(B, Sal, R),
zabalune (V, G, AN, S; Foix ap. Lh.),
zabaluna (V-gip)
Ref.:
A(zabalgune, zabalune);
Lh(zabalüne);
EtxbaEib(zabaluna)
. Ensanchamiento, lugar donde se ensancha."Trecho de ensanche. Zabalgune artan gurutzatuko ditiaguk orgak (B), en aquel espacio ancho cruzaremos los carros"A.
Emazu, lats baten bi aldetarik, bospasei etxeñorekilako zabalgune bat, mendi-lerro handiari buruz idekia. JEBer 10.
Zabal-gune bat dauka handik dabilen erreka batek. Arrautza esaten diote zabalune huni. OskKurl 162.
sense-2
2.zabalune (Izt). "Anchura" Izt 11v.
sense-3
3.zabalune,zabaluna. Claro, espacio despejado. Enparantzea emakume ta gizaseme gaztez bereala bete zan [...]; makillka zabalune andi bat egieban errizañak, eta asi zan aurrezkoa. AgKr 55.
Baso itzaltsu arek barru aldian eukan zabaluna andi batera. Otx 105.
sense-4
4.+ zabalune. Espacio, superficie. Toki atan, kalean baño zabalune geiago egoan da, gizadi mordozka lodia ikusten zan utsune guztiak beteaz. AgKr 221.
Etxahuniako orma zaharrai betiko agur esanda, aldendu ziran erregin berriari etxeko zabalgune osoa utzi bearrez. EtxdeJJ 181.
Beren zabalgune eta eremutik [jakintzak] ateratzen ezbaldin badira beintzat. VillJaink 67.
azpiadiera-4.1
Extensión. Labur eta itz gutxitan esateko: ikusagun gizona bere egite guztietan eta bere biziaren zabalune guztietan. VillJaink 133.
Bakar bakarrik, oraingo auziak ordukoak baiño zabalune aundiagoa duela. Ib. 146.
sense-5
5.+ zabalune. Plaza. Atso-agure bi Santiyago eleiz-aurreko zabalunian. KkAb II 156.
Guzurmendi zan tokira eldu zan, gaur Udaletxeko arrimailla ederrak asten diran zabal-uneraiño. ErkiagArran 96.
Eskolapea deritxan leku ori, zabalgune edo plaza txiki bat dozu. Ib. 28.
sense-6
6.zabalune, zabalkuna (s- V-gip ap. Iz ArOñ). Llanura; explanada. "Sabálkuna bat, una planicie" Iz ArOñ. Zabal ura, eliz-atze, "gaztiene" ta "Tukulu"-eneko enparantzarekin batera zetorrela; beraz, zabalgune polita. AnabUsauri 31.
Ni, Arjentinako zabalune auetan, ez nauk askoz gozoago ibilli. NEtxAntz 102.
Mendi tarteetatik atera ta Baztan-aldeko zabalunean asi ziran. AnabPoli 72.
Aizkorri aundiaren oiñetan / zabalune bat etzana. BasarriAuspoa 112, 97.
Ibaien batek gaiñez eginda zabalune guzia lokatzez betetzen duenean. IbiñVirgil 72.
Eta bi mendixkaen tartetik pixkat ibilli ondorean, zabalune babes batean arkitu ziran. "Espacioso valle"
.BerronKijote 213.
Gaztain-Aundi, gure etxerako bidea kamiotik erteten dan zabalune orixe da. JAzpiroz 203.
Ez baitzuen nehork sekulan ikusi Bastida bixkarrean Antxordokiko eta Intzabiko etxe-ondoko alor hek bezalako zabalgune legun eta joririk. LarreArtzainE 65s.
v. tbn.
Zabalune: TxGarm BordaB 146. BAyerbe 29.
azpiadiera-6.1
Zona, (pequeño) espacio llano. Kalandiko arri-eskillaretako zabalunean [musikea jo izan dogu]. EtxabuKontu 30.
Aitak pentzeko hegigunean nahiko zuen egin askaria, oihal xuria zabalgune batean emanik.LarreArtzainE 48.
sense-7
7.Inmensidad, gran espacio. Aiñararen bat, bakarti, [...] igaro zan ertzetik eta zeru zabalgunean galdu. "Extensión del espacio"
.EtxdeItxas 196.
Zabalgune oparoak ikusterrean zuten biribilki uts eta garden xamarra, gure eguratsaren bilgarri. ZaitPlat 71s.
sense-8
8.Ensanche de una ciudad. 635 eta 636gn. etxadiak eta Begoñako zabalgunean dagon lur-zati orlegia."Ensanche de Begoña"
.EAEg 5-2-1937, 987.
Bilbaok izan eban lenengo zabalgunean, Ensanchean, aurerra goaz. Agur 5-5-1973 (ap. DRA
).
sense-9
9.+ zabalune. Plano (geométrico). Zabalgune bakoitzaren loditasuna. "Cada espesor de plano"
.MEIG IX 124.
(en colab. con NEtx)Zehar-lerro eta zabalgune horien makurrerak, nora doazenik ere ez baitakigu. Ib. 125.
Handik aurrera, izaki plastikoa hazten ari da, zabaluneak urratuaz. Ib. 120.
azpisarrera-1
XABALGUNE,
TXABALGUNE(Forma con palat. expr.). Etxe-azpi aldetik, arkaitz txiki gain ontan, txabal-une bat badek.AtañoTxanKan 34.