1.
(V; Añ, Izt 11v, H, ZamVoc)
Ref.:
A;
EtxbaEib;
ElexpBerg
. Anchura."Anchura", "latitud" Añ."
Zabalera ederra dauka kamioi orrek
"Elexp Berg. .
Eta bere luzeeria ainbeste da zenbat bere dan zabaleria. UrApoc V 21, 16 (Ker zabalera; Lç zabaltasun
).
Onenbeste zabalera ta arenbeste luzerako potiñak eragiñ. AgKr 200.
Amabi milla estadi zenbatu zitun, luzera, gora ta zabalera berdin dirala. OlApoc 21, 16 (IBk, IBe zabalera).
Mokorrez berez badu naiko zabalera. OrEus 375.
Gurutze oien zabalera, 43 neurki-eunen izan bedi.EAEg 31-5-1937, 1729.
Puerto Colombia ori itxasoaren sarrera batean dago. Sarrera biribilla. Iru kilometro bañan geiagoko zabalera. JAIrazBizia 37.
Bere adar-buruak ematen zuan itzalaren zabalera, alde batetik, ogei ta amabi metro ba omen zan; bestetik, ogei ta sei metro. Munita 51.
Antoñ Mañtoñ laburtxoagoa zoan izan. Zabaleran, ostera, Kardantxillo lako bi bai. BilbaoIpuiB 268.
Baso-arteko auzo-bideari lau metroko zabalerea itxiko eutsiela. AkesIpiñ 27.
Zabaleran metro bi ta geiokoak. Ib. 23.
Gurdi-kurpil zorrotz aiek bi edo iru zentimetroko zabalera zuten. Insausti 91.
azpiadiera-1.1
Beste askok txarrerako artuaz, askatasunaren zabalera negurtu eziñik.Gerrika 51.
sense-2
2.Superficie, extensión.v. LUZE-ZABALERA. Zeruko zabalera guztiak kabitzen eztabena. AñMisE 129.
Aita zerukoaren gloria [...], ontasuna, zabalera ondo bagea ta ganeko obetande edergarriak. Ib. 38.
Eta igon eben lurraren zabaleriaren ganera. UrApoc(V) 20, 8 (Ur (G) zabalera; Lç zabaltasun
).
Or eta emen, ibarraren zabalera guztian [...] etxe txiki txiro ta garbiak. AgAL 10.
Poliki-poliki mendiaren zabalera guzia artzen goaz. Euzkadi 24-12-1936 (ap. Alkain 140
).
Ez zen ontzi bat agiri zabalera horretan guztian. MdeHaurB 100.
Munduaren zabalera eta adiña uste zen baiño izugarri aundiagoa zela. VillJaink 43.
Adimenak egia du asmo eta lege, ta egia bazterrik gabe, bere zabalera ta edadura osoan. Ib. 37.
Berialaxe artuko baitu [gerrak] / naziuen zabalera. UztSas 125.
Itxasoaren zabalera guztian besterik ez zalako ikusten. EtxabuKontu 133.
Erriak zabaleran / zugaitz asko dituz. Ayesta 142.
Esango digu [...] mihingainak ukitzen duen aho-sapaia ala ez, zein tokitan eta zer zabaleratan ukitzen duen. MEIG VI 99.
sense-3
3.(H), zabalduera.Difusión. Ez dago malkorik biar beste negar egiteko eskandalubak artu dabeen zabaleria. JJMgMayatz 106.
Eztala beste [kofradia] bat berak bezelako jaiotza, antxiñatasuna, zabalera, senidetasuna ta izen andiya daukanik. AgSerm 84.
Bere [Eleizearen] iminiera miragarrizkoa, bere zabalduera miragarria. ItzAzald 18.
Lege horien lehenaldiaz, baita zabaleraz, ere, mintzatuko naiz orain datorkeenean. MEIG VI 148.
azpiadiera-3.1
Nik be [...] ipuin oneitan itanori dagokion zabalerea emoteko ardurea artu dot."Extensión."EguzkLEItz 27.
sense-4
4.Inmensidad. Panpetako zabalera onetan ur-tanta bat itxas-erdian baño galduago nintzan. NEtxAntz 107.
sense-5
5.
(V-gip),
zabalkera (V)
"Egunaren zabaleran (V-gip), al amanecer, al despuntar el día" A Apend. "Egunaren zabaleran (G-bet), al abrirse el día" A EY III 237. "Eguna zabalkera, al amanecer (Vc)" DRA (tal vez por egun zabalkera o eguna zabalkeran). Eta lo kuartelian, eta egun-zabalkeran trenera. Gerrika 50.
azpisarrera-1
ZABALERAN(Precedido de gen.). A lo ancho de. Ate arrotz zaleen zabaleran etzanda. ZaitSof 150.
Arpe osoaren zabaleran atari irikia dauka argitara. ZaitPlat 48.