1.
(Lcc, SP, ArchVocGr, H),
ixtil (G, AN-erro, L, B, BN, S; Dv),
iztil (BN-arb),
ixtril (G-azp) Ref.:
A;
EI 111;
ZestErret(
ixtrilla
) . Lodo, barro; lodazal; (fig.) inmundicia, bajeza."Cascarrias <caz->, istillak
"Lcc.
"Charco pequeño, fango"A.
"Lokatza"ZestErret.
v. lohi, lokatz. Ahardi ikhuzia itzuli izan da istilera iraulzkatzera. Lç2 Petr 2, 22 (He basan, Dv lohian, Ol, IBe lokatzetara, Ker lokatzatan, IBk lokatzetan
).
Athera nazazu istilletik. SPImit III 20, 2 (Ch basa, Mst lohi).
Ixtil puska bat haizala. Monho 110.
Gerriraino ixtilez estaliak. ElsbFram 83.
Mihi pozoinatu batek ixtilean eta lohian ezarri zuen Jesusen espos garbia. JnnSBi 73.
Galtza ederrak dena ixtil eta lohi dituela. BarbSup 46.
Algar lagüntzez jeikiko gira, ixtiliala erorteko orde. Herr 14-7-1960, 3.
Harri arteketan gaindi joan behar ginuelarik, Garbaltto, Besakuntze eta Xundako ixtiletan gaindi. LarreArtzainE 99.
v. tbn.
Ixtil: HU Zez 15. JE Bur 95.
azpiadiera-1.1
"
Ixtila bezen falsua (BNc), falso como el fango"A.
Cf. infra (3). Ixtila bezen falsua, ustela. HUEskual 9-10-1908, 1.
azpiadiera-1.2
"
Ixtrilla iña izan/eon, lokaztuta egon. Likidoa (ura, txisa, sagardoa, etab.) zikinez nahasirik dagoenean, gainean ibiliz gero sortzen den baltsa [...]. Barrikan hondua ixtrilla iña izate zan
"ZestErret.
azpiadiera-1.3
(G, AN-gip-erro, L, B, BN, S; SP, VocBN, Gèze, H),
ixtil (Dv, H),
istilia (Lar, A(que cita a Humb)),
iztil (S),
txiztil (G-azp-bet),
ziztil (G-to-nav, AN-5vill),
eztil (B)
Ref.:
A(istil, txiztil, ziztil);
EI 127;
IzetaBHizt(eztil)
. Charco, charca."Lac d'eau"SP.
"Charca", "regajal", "reguero, de lo que se derrama" Lar."Petite mare accidentelle formée sur le chemin par les eaux pluviales"VocBN.
"Flaque"Gèze.
"
Nigarrez ixtil bat egin zuen
"Dv.
Arren bada ikhusazu ene nigar istilla. EZMan II 36.
Putzu ta istill bateko ura bezain geldi. MbIArg I 284.
Euriaren hur istiletan. Egiat 212.
Odol istil. StPierre 16.
Latsik eta istillik bage. OrMi 101.
Eliza-zola dena ixtila zen. LfMurtuts 6.
Kaleetako istilak. PPerHarrip 60.
v. tbn. Mde Po 27. Erkiag BatB 197.
sense-2
2.(G-goi-azp), ixtil,iztil (G-azp, L, BN, S), listil (Aq 465 (G) A), tistil (V-ple, G; Aq 465 (G)), txistil (Aq 465 (G)), txiztil (V-ger-ple-m). Ref.: A (istil, iztill, tistil, txiztil); Gte Erd 171; ZestErret. Gota, gotera. "Gotera" Aq. "Gota de agua que cae" A. "Ekazu ur-txiztil bat, egarriak ito bear nau-ta, traiga usted un poco de agua (una gota) [...] Txiztilla ta txipristiña eztira bardinak: txiztilla jauzi egiten da, txipristiña barriz betik gora dator" Ib. "Istilla pranko bazeon etxe zar hartan" ZestErret. Ixerdirik beiñ urtengo eztautsa / tistillik bere gorputzian. Ezale 1898, 117a.
Istilla zeriokeon alderdi guztietatik tanga tanga. AgG 128.
Tan... tan... tan... / istill-otsak illunpetan. NEtxLBB 251.
Txapa zarren bat buru parian / ixtilla zaiola. UztSas 69.
sense-3
3.iztil. (Adj.). Corrompido. Cf. Zub 42: Bide ixtil eta lohitsuan, si ixtil no está por ixtiltsu. Bizizale zuhur eta geroago lehiatsuago batetik [aberastasunak gizona] eginez gozazale iztil bat. JEBer 85.
azpiadiera-3.1
Falso. Zoin diren ixtilak eta ustelak [gobernamenduko gizonak], egosiak, barnean dutenaren gordetzaleak. HUZez 109.