1.
(Urt I 95, VocBN, Dv(th-), H),
tromenta,
trumenta (Urt I 405),
turmenta. Tormento, suplicio, martirio; pena, aflicción."Acerbitas, [...]péna, pisutásuna, tristézia, torménta
"Urt I 95.
v. estira. Tr. Bien documentado al Norte hasta finales del s. XIX. Al sur sólo se encuentra en Mendiburu. En el s. XX sólo lo hallamos en Mirande. Emplean la forma con aspiración inicial (th- ) Duhalde y Duvoisin. Hay tromenta en Gasteluçar (junto a tormenta ) y Mihura.
Eta ioanen dirade hauk tormenta eternalera, baina iustoak bizitze eternalera. LçMt 25, 46 (TB tormenta; He suplizio, Ur, Leon, Ker, IBk oinaze, Echn, Ip t(h)ormentu, Dv estira, IBe zigor).
Ezen tristizia handia eta tormenta ardurazkoa dudala neure bihotzean. LçRom 9, 2 (TB tormenta; He damu).
Milla tormenta dadutza hekintzat asmaturik. EZMan I 66.
Hirur orenez tormenta / handitan egotu zen. EZNoel 98.
Su, zufre, tormenta eta bertzerik anhitz pena emanen deraue Iainkoak. Ax 577 (V 371).
Nola andere hark hartzen baitzian tormenta eta fatigu gizoner plazer egiteko. TtOnsa 109.
Bekhatuek merezi dutela infernua: nolako tormenta! Gç 35.
Hautsiko dute ifernuko / khar handiaren tromenta. Ib. 164.
Tormenta garratza humilki pairatu. SPPhil 500.
Sekul guziko nekepen torment izugarria. MbIArg I 381.
Tormenta dorphe eta eternaletarat eror. Ch I 24, 6.
Suplizio eta tormenta eternalak. HeGudu 103.
Jesus maitea gurutze bati itzatua, eta tormenta guzien erdian!Lg II 94.
Jesusek pairatu behar zituen tromentez orhoitzen ziñenean. Mih 101.
[Purgatorioko] thürmentetzaz deusere eztakigü. Egiat 178.
Jasan zituen thormenta dorpheak. Dh 94.
Thormenta arrailagarrien erdian, kontsolamendurik gabe. DvLEd 225.
Ni ezin jar naiteke, edanen xutik, / tormentek hartzen naute geldituz geroztik. Balad 117.
(en boca del judío errante)Santa Martinak jasan ditu tormenta suerte guziak. JnnSBi 177.
Paldoaren tormenta. MdePr 78.
v. tbn. Harb 249. Arg DevB 20. CatLav 34 (V 25). Brtc 155. CatLan 60. Monho 126. JesBih 461. Jaur 151. Bordel 45. Elsb Fram 67. Lap 413 (V 188).
azpiadiera-1.1
"
Buruko tormenta, grand mal de tête"SP.
"
Buruko tormenta, violent mal de tête. Il s'emploie usuellement au pluriel: tormentak iasaiten ditu. [...] Sabeleko tormenta izigarriak
"H.
Ezagutza faltatzen ari, / tormenta lotu burutik, / memento batez uste nuen / baninduala mundutik. XaEzinB 28.
sense-2
2.
(SP, Lar, H). Tormenta."
Haize tormenta, tourmente de vent"SP.
"
Itsasoko tormentak, les orages, bourrasques de la mer. Iaiki zen haizen tormenta ikharagarri bat, [...]. Uri tormentak, les averses de pluie qui tombent en tourbillonnant"H.
v. ekaitz, tenpesta. Eta iauts zedin haizezko tormenta bat lakera. LçLc 8, 23 (He haize xirimola, Brunet ekaitz).
Tormenta handi bat altxa zedin itsasoan. LçMt 8, 24 (TB tenpesta, Echn tenpestade).
Itsasoan tormenta ailtxatzen denean. Mat 354.
Berze denbora gaitzetako, tormenta deneko edo kalerna. EZMan II 110.
Tormenta eta haizeak / zuk ditutzu ematzen. EZNoel 137.
Mundu hunetako itsaso hunen tormenta guztiak iraganik. Ax 621 (V 400).
Tormenta iragan denean prezatzen da denbora ederra. Ib. 553 (V 354).
Manatzatzu haizeak eta tormentak. SPImit III 23, 4.
Uri-tromenta. Gç 134.
Bazirudien bazekarrela, / elurrarekin tormenta. IztC 245.
Bederatzietako etorri zan odei tormentia tximistakin ta eurixakin. (V-gip). GandEusk 1956, 216.
v. tbn. Harb 403. Hm 98. Cb Just 96. It Fab 142.
TORMENTAN (IZAN, EGON),
TORMENTETAN.
Estar sufriendo tormento. Eta ifernuetan bere begiak goiti altxaturik tormentetan zela, ikhus zezan Abraham. LçLc 16, 23 (He tormentetan egon; TB auhenetan izan).
Iongoikoa, ezin hillez tormentan den eria, / arren fabora ezazu doloretan iarria. EZMan II 94.
azpisarrera-3
TORMENTAZKO.
De tormento. Hek ere eztatozenzat, tormentazko lekhu hunetara. LçLc 16, 28 (He tormentetako lekhu).
[Ifernia] da tormentazko lekhü bat. CatLan 60.
Galdu dutela Jainkoa eta erori direla thormentazko leze hetarat. Dh 161 (160 thormentazko lekhu).