(V, AN-gip, L, S; O-SP 230, SP, Lar, Dv, H),
lipu (V-gip, G-goi-to, BN (-ph-); H (BN)),
lipi (H(S)),
lupe (S, R),
lupi (AN-5vill-ulz, B, R; H(BN, S))
Ref.:
A (lupu, lipu, lupe, lupi); Lek AEF 1923, 85; Arin AEF 1955, 108; Iz ArOñ (istermiña), Ulz (lupíe); Elexp Berg. Nombre dado a diversas enfermedades que provocan tumores en la piel."Un mal qui vient aux bœufs et autres bêtes"O-SP 230.
"Lobanillo", "lupia" Lar."
Lupu: [...] 4.º (V, L, S), lobanillo; [...] 7.º (L), ántrax, carbunclo, lupus"A.
"
Lipu: [...] carbunclo, tumor maligno"Ib."
Lupea sentogatx da (R-uzt)"Ib."
Lupi: [...] 2.º tumor, lobanillo; 3.º lamparones"Ib."
Lupuak jango al dik. Amen, así lo coma el lobanillo. Amén (AN-gip)"Lek AEF 1923, 85."En el año 1756, en un documento de Lauztiturrieta, se menciona la 'enfermedad llamada en nuestro vascuence lipue'"Arin AEF 1955, 108."Quiste"IzUlz.
"
Lupia o miarengaiza
"IdoRinc 349.
Idiari edo behiari lipia khentzeko. Mong 591.
Lipiaren erremedio segurrena eta lasterrena atheratzia da. Ib. 591.
--Zelan apartau bear gatxakoz pekatuari? --Pesteari, lupuari, eriotzeari, infernuari eta demoniño guztiai baño bere obetoago eta lasterrago. Oe 43.
Lupu gaistok jango al au. CrIc 59.
Lupu gogorrak jo daijala, korronzija gogorrak eruan aijala. Astar II 112.
Ithurriak, lupuak eta hunelako bertze trunpiloek. DvDial 79 (Ur lupu; It e Ip txori).
Baldin [...] postillaren bat, lupuak, atza, edo erpea balitu [idi, ardi edo auntzak]. "Papulas"
.UrLev 22, 22 (Dv orbaindun, Ol zornatsu, Bibl trunpilodun).
Gaitz pegakorrak [...] nola diran [...] txakur amorratuen gaitza, lipuba eta onela beste asko antz onetakoak. Aran-BagoManMed 189.
Lupuak jango aldu. AgG 294.
"Lupuak yoko aldau" da gure erriko biragorik andiena. (V-ple). AEY IV 251.
Lupuak abelgorririk yo eztezan. (G-goi). Ib. 251.
Lipuak jotako abereak badirala."Carbunco bacteridiano"
.EAEg 23-3-1937, 1343.
azpiadiera-1.1
Maldición en la que entra lupu.(Cf. supra ejs. de estas maldiciones). Esanik biraoak, añenak, boto gaistoak, lupu deabruak. AñMisE 47.
azpiadiera-1.2
"Enfermedad que llaman lupu, que chupa la savia y no deja espigar a la planta [de maíz] (V-ger)"AEF 1924, 112.
azpisarrera-1
LUPUAK JOTA.
"Herido de muerte, para el arrastre" DRA.
azpisarrera-2
LUPU-BELAR(L-ain; Lar, -belhar Dv, H; -bedar V-m; lipu-belar G-bet-to, liphu-belhar BN; lupibelar AN-5vill). Ref.: A (lupu-bedar, lupi-belar, lipu-belar); Lcq 46. Eléboro negro. "Eléboro negro, hierba que se emplea en la curación del carbunclo" A. "Helleborus" Arzdi EAlde 1923, 41. Lupu belar kirats eta zira (bitumen) beltzarekin naasita. "Elleborosque"
.IbiñVirgil 103.
azpisarrera-3
LUPU BELTZ(lupe beltz S ap. A; lipo beltz G-bet ap. A). "Lupus" A. "Lipoak zuriak eta beltzak izaten dira: lipo beltzak abelgorria il dezake [...], la oruga negra (G-bet)" Ib. (pese a la trad., se trata seguramente del lupus u otra enfermedad similar). Bei urde ori! Lipu beltzak ilko al au, ba!AtañoTxanKan 133.
azpisarrera-4
LUPU ZURI(lipo z. G-bet ap. A). Tipo de lupus más benigno. Cf. LUPU BELTZ.