1.
(V-ger-m-gip, G; VP, Lar, Añ, VocZeg 287, Hb, Dv(G), H(+ ph-)),
pustu (V-gip; H(que cita a LE)),
putzitu (V-ger-m-gip; Añ, ZamVoc),
puztutu (G-azp)
Ref.:
A(puztu, putzitu);
AMorf 24;
IzArOñ(pustu, putzíttuta);
EtxbaEib;
ElexpBerg
. Hinchar(se), inflar(se)."
Masallak puztuta jan, comer de mogollón"VP 62v.
"
Puztua, inflamado"Ib. 75r.
"
Putzíttuta daó, está hinchado (falsa gordura)"Iz ArOñ. "Eibartik Ondarruara, amar bidar gitxienez puztu biar izan zituan burdi-erroberak" Etxba Eib. "Puztuidazu puxikia. Erruberei buruz inflau gehiago" Elexp Berg..
Beren biotzak arrotasunez aiziagaz puxika baten antzera puzturik darabildenak. msOñ 70r (cf. infra (2)). Asi zan bada puztu ta aizez arrotzen bere larrua. VMg 39. Bereala puztu zitzaion [mingaña] auan eziñ kabitu zitzaion eran. AA II 212. Aurrean puztu edo anditu eta gero bereala ilko zala [sugea]. Lard 529. Tripa're puztuba. JanEd I 77. Alkate iaunen andikeria / puztuten daben auspoa. Azc PB 362. Oriotako zaragi puztuetan. A BeinB 68. Txistu joka masaill puztutubaz. Alz STFer 133. Aizez puzturik egozala zaragiok. Ag Kr 60. Il artegiño putzitu eben [erliak astua] / zaragi baten antzian. Enb 166. Zaragi puztua zirudien. Lab EEguna 88. Aize-oial puztuaren indarrak. TAg Uzt 224. Lurbira au saboi-askilloa bezala ez al zezaken Iainkoak puztu, orain baño eun aldiz aundiago biurtzen dala? Or QA 205. Urdailla baloi bat bera baiño be putzituago ekarteko asmotan. Bilbao IpuiB 127. Izenez aldatzen gara, haizeaz putziturik. Arti MaldanB 198. Txakurra puztu zak atzeko zulotik. And AUzta 80. Andituta ala puztuta ez ete dagoan [Nikanor]. Erkiag BatB 201. Zaiñak puztuta zeuzkan aurregunean edan Iakusen edariz. "Inflatum [...] uenas". Ibiñ Virgil 48. Pustue, lertu bear (G-to). 'Aunditsua bezala, asarrea ere azkeneko lertu egiten'. Inza EsZarr 158. [Txantxangorriak] bular gorri ura puztuta. Ataño TxanKan 21. En DFrec hay 3 ejs. de puztu. v. tbn. Lek SClar 134. Gazt MusIx 101. NEtx LBB 167. Puztutu: Iraola 26.
azpiadiera-1.1
(Con compl. en instr.).Llenar(se) (de)."
Ardoz puztua, persona llena de bebida"BU Arano. .
Gauz-oek pekatu balira [...] pekatuz loitu eta puztuak egongo lirake. AJauregiEE 1885b, 213.
Ikuskizun lotsagarriak atsegiñez puztu zion biotza. EtxdeJJ 114.
Biotza ala ere etzitzaion arrokeriz puzten. NEtxAntz 157.
Atzerritarra izanik, urrez puztutakoren bat zala usteko zuten [lapurrak]. AZavala(
inGoñi 14
).
azpiadiera-1.2
Crecer, aumentar de volumen. Errekastoak, oso puzturik, irakiten ta apartsu zijoazen ibarretara. AgG 153.
Ibaiak puztuta datoz / elur-ujoletan. NEtxLBB 352.
azpiadiera-1.3
Zertan ago, gogo miñak puztua, / zer dala-ta itun, txoria? 'Esponjado de tristeza'.Ldi BB 32.
azpiadiera-1.4
Magnificar. Bi gertaera oek, Aretxabaletakoa ta Lekunberrikoa, puztu ditute ta arrotu ditute ta itxuragabetu ditute beltzak, nai duten bezela. OrSCruz 83.
azpiadiera-1.5
(Part. en función de adj.).(Palabra, discurso, etc.) pretencioso, grandilocuente. Jakintsuak, berriz, bere titulu eta itz puztuekin jantzi oi du bere burua. VillJaink 130.
Utzi zazu "nagusi" itz puztu ori, ta txikitan bezela esaidazu Pelix. NEtxLBB 86.
Puztua eta hanpatua da berez [poesi hizkera], nolabait ere, eta gogaikarri gerta daiteke. MEIG III 141.
Puztua zela haren [Campión-en] idazkera. MEIG VI 86.
sense-2
2.
(V-gip ap. Etxba Eib; Lar, Añ, A, H). Envanecer(se), ensoberbecer(se)."(Con el Rey en el) cuerpo, Erregeaz arroturik, puzturik
"Lar.
"Preciarse, jactarse"Añ.
"
Puztu zan zegozer zalakuan mundua barre eraitzeko
"Etxba Eib. .
Txori-buru, puztua, / ero garbi, buztan latz. LarDT CXCIV.
Dago bano, ta askotan banidadeak pustuzten du [superboa]. LEUrt 20 (parece tratarse de una mala compresión por parte del editor del orig. ms. (8v): dágo báno, ta askótan banidadeak bérak ustutzendú
).
Agertu dira denbora oetan gizon arro jakintsuen ustez puztuak. AA II 20.
Bere borondatez, ta iritziz dan guztia betea, ta puztua egongo da. AA III 630.
Alan ordutixek aseten dira arrokerija, edo soberbijaz, eta geratuten dira ain pusturik, ze uste dabe beste guztijak eztabeela merezi eurak berba egitia. Astar II 99.
Bera azaletik bedere ezagutzen ez duten txoriburu puztuak. IztC 215.
Pisatu zaitu [Jaungoikoak], ta zure jakinduriak arrotu ta puztu zaitualako, pisuan arin aurkitu zaitu.BvAsL 304.
Zeure ontzidiz puztu ziñean zu bere Tiro. ABAmaE 440.
Zergatik arrotzen eta puztutzen zera, autsa eta utsa?ArrMay 46.
Etzan batere pustu Jaungoikoak agintza eman ziolako. AgSerm 269.
Arpegian igarri eutsan Eladik putzitu ebela bere burua Almikako gertaerakaz. EchtaJos 197.
Biotza puztuta, Kostantziren baietza entzuteko ustean. Ib. 223.
Andiz putzitu ta gosez urketu batzuk egiten dira. EZBB I 34.
Begira non aurreratzen dan Are arro-arro, odol liskartiz puzturik. ZaitSof 48.
Nekinez puztua nintzan. OrAitork 180.
Jakintsu puztu batzuek. VillJaink 68.
Txoriburu puztu hari. MEIG I 196.
sense-3
3.
(Añ, Lecl). Soplar. Batez ere ekaitz-erauntsiak baso-txokotik aizeak puztuz erreketa areagotzen duenean. "Si tempestas a uertice siluis incubuit glomeratque ferens incendia uentus"
.IbiñVirgil 88.
azpiadiera-3.1
(Con compl. directo). Batera ta bestera ebilzan, aizeak puzturiko orbelen antzera. ABeinB 51.