Tr. Documentado al Norte desde mediados del s. XIX y al Sur en autores del s. XX. En la tradición meridional la forma mejor documentada es ontziska . Hay ontzixka en Orixe (junto a ontziska ), Lizardi, T. Agirre (tbn. ontziska ), Etxaniz, Gandiaga e Ibiñagabeitia, y ontzizka en Kerejeta. Los autores septentrionales emplean la forma untzixka, excepto Inchauspe que emplea ontziska .
sense-1
1.ontziska (S ap. A),
untzixka (L, BN, S ap. A
; Dv),
untzizka (Gèze),
ontxixka,
ontzizka . (Dim. de ontzi
)."Petit navire, bateau"Dv.
"Barque"Gèze.
"Buquecito, lancha"A.
v. ontzitto, ontzitxo. Itsasoa hasarre handitan jauzi zela, haletan non uhinez estalia baitzen untzixka. DvMt 8, 24 (Ol ontziska; Lç, TB, EvL, Ip, SalabBN, Leon un(t)zi, He barku, Echn barko, Hual barka, Ur ontzitxo, Ur (V) ontzitxu, Or ontzi, Ker, BiblE txalupa).
Uholde batek arthikitzen ditu Serrestar batzuk, untzixka batean, Urramendiko alderat. HbEgia 32.
Igorri zianian jente-ozte hura, igañ zen ontziska batetara eta jin zen Majedaneko mugetara. IpMt 15, 39.
Portutxoan zai zeukaten ontzixka batera laixterka daramate. LhYol 34.
Untzixka andana bat dena haga eta bela. JEBer 96.
Bidasoa ibaia ur-ontzixka batzutan pasa zuten. OrSCruz 51.
Ontzi aundi ta ontzixka, zutoial zuriekin.OrMi 119 (Eus 386 ontziska).
Eraman baietz orduerdi batean Molaritik Getarira Txantxiko arrantzalearen ontziska. TAgUzt 98 (94 ontzixken).
Ugin astinduak bere mende dabilkiten ontziska errukarriaren gisa. EtxdeJJ 234s.
Ekaitzean ontziska galdua. TxillLet 63.
Erreka koxkor bati behera untzixka batean gindoalarik. JEtchep 86.
Magal zabalean / dantzan lau ontzixka. NEtxLBB 351.
Untzixka bat mendia bezain gorako uhain batek iretsia zuela. ArdoySFran 246.
Itsas-gizonak, ontzitik iges egin nairik, ontzizkea itsasora jaurtiten asi ziran. KerAct 27, 30.
v. tbn. Gand Elorri 100. Ibiñ Virgil 113. Ontziska: Goen Y 1934, 94. Ir YKBiz 115.
sense-2
2.+ untzixka (AN, L, BN, S ap. A).(Dim. de ontzi
).Vaso, recipiente pequeño. Ari zen putzu handi batetarik untzixka batekin bere panderuaren bethetzen. ZerbArtho 206.
Berotu zan "Uitzi" bere aburu-alde ta igerri zion alegia pattarraren ontzixkak: ipurditik autsi baitzun mai-gañean ukaldika. LdiIL 50.
Ez nolako ontzixkan ekartzen zidan, baizik eta maiean zer ikas-azkurri ematen zidan, aien izen aundiko Paustu arrek. OrAitork 103.