Tr. Documentado exclusivamente en la tradición meridional desde mediados del s. XVIII. En DFrec hay 15 ejs. de (h)uskeria, meridionales.
sense-1
1.
(V-ple-m-gip, G-azp-goi-to; Lar, VocCB
Dv, H),
hutskeria (V-gip; H),
uzkeriaRef.:
A(uskeri);
IzArOñ(uskérixa);
EtxbaEib(utskerixia);
ElexpBerg(uskerixa);
GteErd 116
. Menudencia, bagatela, nadería, cosa sin importancia o sin valor."Bisoñería"Lar.
"Friolera, bledo"A.
"
Utskerixa bategaittik salduko leuke bere ama
"Etxba Eib. .
Erregu, sari eskintza ta utskerija batzuk gaiti egiten da pekatu. MgCO 157.
Gizon aituak ez dira geldituko utskeria oetan. VMg 91.
Au ere argitaratu izan zan utskeria batetik. IztC 156.
Eta uskerija / egiten da oben andija. Ur(
inCancB III 104
).
Edozeñ utskerigatik bereala aserretuaz. ArrOrac 401.
Utskeri batengatik aserretzia pena izatekua litzake. MocDamu 30.
( s. XX)Uskeria izan daroe naikoa luzaroko jardun gogotsuetan egoteko. AgKr 130.
Bera zertan ezta etorri? --Ortarakoxe dago! Eztu errebajatu nai onlako uskeriyetara. Iraola 135.
Lurreko gauza guzti orreik uskerien-uskeri ta ezerez utsak dirala ezautu dot. EguzkLorIl 27.
Eguneroko uskeri a baiño ogi geitxuago egoki yatan. OrTormes 49.
Danok bat eginda jarri, / utzirik uskeriak. Enb 138.
Alperrikako itzak. Uskeriyak. AlzBurr 14.
Jakintsuak utskeri oiek gogoan ibiltzea beste eginbearrik ez duela uste al dek?SabiagY 1933, 423.
Edonolako uskeriagatik egiten zitun irri ta algarak etziran neska apal batenak. EtxdeJJ 87.
Baliodun aiek baiñon uskeri auek maiteago nitulako. OrAitork 27.
Korso gutxi zenduten [...] zaztakada bat edo beste orrelako uskeriren bat beren gain etzuanik. "Bagatelles"
.NEtxAntz 145.
Ni enitzala uskeri bategatik lanean aritzen. EgutAr 24-1-1958 (ap. DRA
).
Beti ebillen Otuari nundik akatzen bat billauko. Uskeria guztiegaitik juaten zan uezabangana. SMZirik 13.
Uskeriak saltzen, orraziak-eta. AnabPoli 81s.
Berak saldu zizkidan, uskeri batean. Zubill 170.
Ez eban [dirua] ume txarren antzera uzkerietan gastau. EgutAr 13-10-1963 (ap. DRA
).
Neri ukaturik ainbeste erregutzen deatsuran uskerixa bat. EtxbaIbilt 485.
Uskeri utsa, guztia da uskeria. KerEccl 1, 2 (BiblE huskeria; Dv hutsalkeria, Ol uts-utsa).
Nik uskeri arengatik gaizki artu banio, etzan orain olako gozotasunik aren pamiliarekin. BAyerbe 165.
Pieza bakotxeko uskeri bat ordaintzen eutsen. Gerrika 104.
Kontatzen dituen gertaerak huskeriak dira sarri. MIH 272.
Ezin alda daiteke [irakurgaia] jabearean baimenik gabe, zenbait huskeriatan, grafian, huts nabarietan, izan ezik. Ib. 171.
v. tbn. GMant Goi 30. Pi Imit III 36, 2. Jaukol Biozk 72. Lab EEguna 116. Ldi IL 74. EAEg 16-4-1937, 1508. Ormaetxe Ipuin 91. Lek SClar 116. Zubk Egan 1958 (3-6), 233. Larrak EG 1959 (3-6), 224. Zait Plat 127. Vill Jaink 142. Erkiag BatB 68. Gazt MusIx 5. MAtx Gazt 30. Berron Kijote 112. Ataño TxanKan 124.
azpiadiera-1.1
Insignificancia. Askok uste dute, ezagutu ezkero bere ezer eza edo utskeria, bai dutela bear duten guzia. MbJBDev 163.
Munduko gauzen utskeria eta ezereztasuna. ItzAzald 128.
Izakiz izaki gabiltza, gauzen uskeria ez ikusi iduri egiñik. VillJaink 143.
Bizitza onen lazeria, mixeria, gezurra, eta ezin erremediatuzko uskeria ikustea. Ib. 137.
azpiadiera-1.2
"Inutilidad, por inutilidad de la persona, utskeria
"Izt 64v.
azpiadiera-1.3
"Defecto, el vacío, utskeria
"Izt 120r.
sense-2
2."(S), vanidad"A.
Eta jauntasun hortan ez dezala nehork haizezko betedura baten huskeria ikus. LarreArtzainE 217.
sense-3
3.Inconsistencia. Uste zuen oraindik Isabela baten haragi mardul eta beroak emanen ziola haren etsipen isilak eskatzen zuen mozkorraldia. Ustekeriaren huskeria! MdeHaurB 35.
sense-4
4."
Utskeri, desatención, descortesía"Asp Leiz. .
azpisarrera-1
BURU-HUSKERIA.
v. buru.
azpisarrera-2
HUSKERIAK HUSKERIA.
Dejando aparte las menudencias. Huskeriak huskeria ados naizela esango nuke guztira, puntu guztietan ez bada ere. MIH 125.
azpisarrera-3
HUSKERIAPEAN.
Bajo lo insignificante, lo vano. Ludia, ez bere yitez, bera azpiratu zunaren egitez baizik, uskeripean azpiratuta datza. OlRom 8, 20 (Or MB 533, Ker uskeripean; Lç banitatetara suiet, Dv hutsalkeriaren azpiko, IBk hutsaren menpeko, Bibl ezdeusaren menpeko).
azpisarrera-4
HUSKERIAZKO.
a) Trivial, sin importancia. Ez da gauza baliyo gabea eta uskerizkoa edozeiñ modutan bañuak artutzea. Aran-Bago ManMed 302. Ugazabak uskerizko atxaki batgaitik kanpora botateko almen osua eukan. Gerrika 52. b) Vano, de vanidad. Uskerizko oldozmen edo pentsamentuetan guziz zaleturik eta indarturik aurkitzen zalarik. ArgEgut 1934, 44. Ez ote ditugu ordu xoxoak igarotzen aundinaiezko ta uskerizko gogorakizunetan. Or Jaink 24. c) Vacío, sin sentido. Nondik datorren eta zertarako den ez dakienak daraman huskeriazko ibilera galdua. MIH 37.
azpisarrera-5
HUXKERIA(Forma con palat. expr.). "
Hoiek huxkeriyatik hasarratzeia
"ZestErret.
"
Jornal txiki bat bazun, baña huxkeriya
"Ib. Orok uste izan gendun Euskalerriari amar-milla laurleko kentzea, itxasertzari eskua bete ondar ainbat zala. Iñork uste zun "uxkeri" ori biltzeko Bilbaotik irten bearrik etzegola. LdiIL 103.