Tr. Documentado al Sur desde mediados del s. XVIII; al Norte sólo en Goyhetche y Barbier. La forma koarto se encuentra en Cardaberaz (que tbn. usa kuarto ) e Iztueta, así como en otros textos guipuzcoanos, gralmente. de carácter popular. Hay además kuartu no ambiguo en Bilbao y San Martin.
sense-1
1.
(Lar, Añ(G)),
koarto. Cuarto (moneda)."Vellón, moneda"Lar.
"Cuarto <qu->, moneda"Añ.
Txanpon bat, Jauna, Zu baño geiago estimatu det? Ta kuarto bat galtzea, geiago nik senti dezadala. CbEg II 18.
Au nongoa ote degu. [...]. Ea, ken orpoetatik, koartoan bosteko estanpa, ken gure begietatik, ez guri beñtzat orrelakorik. CbEBO 42 (en una discusión entre dos personas).
Joten dau gure kastubak bost errial ta bost kuarto ta erdiraño. MgPAb 75.
Erosten ziran launa errealean. Gazta ere bai libra bost koartoan. IztC 172.
Lau kuartoko ogia. ItFab 169.
Lau kuartoan saltzen zan Naparroako ardorik onena. ZabGabon 68.
Salduko luke / senarra iru kuartuan. Xe 277 (313 koarto).
Gure kuarto apurrak / laiste ziran aitu. Ud 103.
Kuarto bana emanta're... badaki? Diruba da. SorBar 59.
Zubek egiten dezutena da kuarto batzubek izatian zillarretan biurtu. Ib. 60.
Zuk iruna kuarto eskatu eta orrela ez dizkitzu iñork erosiko. MocDamu 9.
Guk badegu eskubidea bakoitzako bost kuarto artzeko egunero. UrruzZer 62.
Nekatu gabe egin dizkigu / gure lagun zarrak lanak, / Napar aldeko koarto pizarrak / bildu ditugu geienak. EusJok 146.
(103 kuarto)Bi sos bota zitun: bost kuarto. OrMc 12, 42 (Lç kuadrant bat, He, Dv ardit bat, TB sos baten lauretarik bat, Ol lauziriko bat, Leon sos erdi bat, Ker zuri bat).
Neska-mutillek artzen zituzten ardit, kuarto ta txanponak. AnabDon 33.
Bi lagunentzat amarna kuarto asko zala?AnabPoli 18.
v. tbn. AA III 368. Noe 49. JanEd I 111 (114 koarto).
sense-2
2.(V-arr-gip, G-azp-goi, AN-gip-5vill-egüés-ilzarb-olza, B), kuartu,koarto (R-is). Ref.: Bon-Ond 153; Iz R 308; Etxba Eib; Elexp Berg; Gte Erd 197.Cuarto, habitación."
Iparreko koártoa, el cuarto que da al Norte"IzR 308.
"
Juan zaittez zeure kuartora eta ez zaittez agertu afaittara
"EtxbaEib.
"
Pisuko kuartoak (V-arr, G-azp-goi, AN-gip-5vill, B), apartamenduko ganberak (BN-arb)"GteErd 197.
"
Kuartoan batetik bertzera daile (AN-gip, B), [...], kuartoan jo alde bat ta jo bestea (G-azp)"Ib.190. Zuk ere kuarto góntan ta goatze góntan, naiz héri egón, ain óngi nola ténploan, dezokézu zerbitzátu [...] Magestadea. LEOng 32r.
Kuarto baten zarratuta euki. JJMgBasEsc 27.
Kuarto edo zerrategia sukhaldeari datxakona. Gy 309n.
Ganbaran daukat kuarto txiki bat. Xe 266.
Salto ta brinko zebiltzan / kuarto barrenian. JanEd I 101.
Sartu zaittez zure gelan (kuartoan). InzaAzalp 121.
Kuarto batian sartu zuten da / atia ziyoten itxi. TxB II 22.
Iñor topau ez kuartu barruan. BilbaoIpuiB 275.
Kuarturik dotorienera eruan eban. SMZirik 80.
Neskak zeuden kuarto batean lo. AndAUzta 75.
Lo egin zien berexirik bakotxa kuarto batean. ZMoso 48.
Zure kuartuak ez badu idukitzen sekretua, nola nai duzu zure salak idukitzea?(AN-5vill)'Zerorrek ez badakizu ixiltzen, nai duzu zureak ixiltzea?'
.InzaNaEsZarr 1673.
Ni aren koartora ttut-ttur-ttur joaten omen nintzan. JAzpiroz 47.
v. tbn.
Auspoa 97, 27. MendaroTx 50. JAzpiroz 48. Koarto: TxGarm BordaB 15. BAyerbe 132.
sense-3
3.Cuarto de hora. Estiót zaustéla [elizan] kuarto bátes, esta kuarto erdi bátes ere. LEProg 98.
sense-4
4.Cuarto (medida de capacidad para áridos). Kuarto bat artho baitut aixtiantxet ekarria errotatik. BarbLeg 130.