1.
(SP, Lar, Hb, Dv) . (Adj.).Que calienta."Propre à échauffer. Oihal berogarria
"SP.
"Escalfarotes, botines, henchidos de heno, &c., para abrigar las piernas, bernaual berogarriak
"Lar.
"Propre à chauffer, échauffer"Dv.
Ardorik onek etzuen ukitzen, ez eta beste edari berogarririk ere. MbIArg II 66.
Neguan jaka-gona bigun lodi berogarriak jantziko zituen. AgKr 125.
Eta espartz-azalezko pototxiñari bazerion edari izpi berogarri, katilluak banaka banaka bete arteo. OrMi 34.
Kapia ta ostantzeko jantzi sendo "berogarriak", zetarako ipinten doguz neguan?KkAb II 104.
Orregaitik gordetan dabe gorputzaren berua, kanpora juaten galerazorik, eta berogarriak ereizten dautsegu. Ib. 104.
Tximist-indarra ireintsi oi duten tresnatxo berogarriak. EAEg 18-11-1936, 329.
Lurraren gerrialdera beroak kedu-arazi zikien Europako neguak jantzi-arazi zizkien soiñeko berogarriak. NEtxLBB 33.
Hain da distirant eta hain berogarria, / ufarik bortitzenak ezin itzalia, / zuk etxeari egin diozun argia. XaOdol 307.
azpiadiera-1.1
(Fig.).Que anima, estimulante, excitante."Accensibilis, pitzgarria, hirrikagarria, berogarria, animagarria
"Urt I 72.
"Propre à [...] stimuler"Dv.
v. BEROGARRIZKO. Urrunetik usnatzen du gudua; aditzen ditu aitzindarien solas berogarriak eta armadaren marrumak. DvIob 39, 25.
Nola utz ahotik solas hau, hoin laketa, hoin berogarria eskual-arimadun batentzat?HUAurp 217s.
Argi hori eguzkia baino berogarriago izan zitzaion gizonaren bihotzari. MdeHaurB 43s.
Pillotan garaitasun kidetsukoak ziran bikote biak eta ikusleentzat berogarri izango zan euren arteko nor-geiagoka. EtxdeJJ 33.
Uda ala negu puzkada epelez arnas-etenbakoan diarduan arimako maite-aize berogarriaren antzera. ErkiagArran 60.
azpiadiera-1.2
(Como segundo miembro de compuestos, tras sust.). Emakume giza-berogarri aren jabe egitea. EtxdeJJ 119.
Ofizio berri, jende berogarri. Herr 2-4-1959 (ap. DRA
).
sense-2
2.
(V, G, AN, S; Lar, PMuj),
berokarri (AN)
Ref.:
A (berogarri, berokarri); Elexp Berg.
. (Sust.). Abrigo; en gral., cosa que abriga, que calienta. "Paños calientes, berogarriak" Lar. "Abrigo" A. "1. (c.) abrigo, capa. [...] 3. escalfador, braserillo" PMuj. "Manta, abrigo, cosa que abriga. Otz dago ta berogarrin bat botaizu zure oian" Elexp Berg. "Egurra karriatu bearko diagu etxera, negurako berogarria ipintzeko" (G-azp). "Berogarria artu bearko diagu, pattar pixkat edo" (G-azp). Jaio zeneko arkitu zela itxol txar urratu, gelarik, seaskarik, lumarik, koltxoirik, surik edo berogarririk bagekoan. Mb IArg I 107. Lastaganean abere bien erdian, otzak illik, negarrez, oe baga, berogarri baga. Añ NekeA 252. Ordikerijaren beste zirkunztanzija bat da, zaarrago ta naijago izatia. Zaarrak estamangu otza oi daukee, ta agaitik nai dabee berogarrija. JJMg BasEsc 208. Ditut troxa-oialak, / arkume-larruba, / aurraren berogarri / ondo legortuba. Echag 124. Ordikeria da zartzara geitu oi dan gaitza. Barrunbe otzak berogarri geiago eskatzen du. Arr BasEsc 190. San Franziskoren jantzi me-urratuari josi ziozkaten barrengo aldetik arabaki lodi batzuek, izan zitezen berogarri. Bv AsL 185. Mandoai askan garagarraren ordez lepoko estalkiak edo berogarriak ipiñi eutsezan iakitzat. A BeinB 84. Sei buruazpiko, sei berogarri (mantas), bi berriak eta lau zarrak. Ag G 52. Nere adar guztiak aga, kerten, makilla ta esolatzat edo gizonen berogarritzat kendu dizkate. Ib. 211s. Oea ere berak arbaz ta zaborrez egiña, gaberako ez estalki ez berogarri zula. Or SCruz 135. Ez, Bilddots. Zeuk berogarri ederra daukazu artuliaz ta neguban egon zattekez axe zabalian. Alt Euzk 1930, 506. Tximist-indarra ireintsi oi duten berogarriak. "Aparatos de calefacción". EAEg 18-11-1936, 329. Baztar guztiak zuri ta gogor daude; dituzun berogarri guztiak gutxiegi dituzu. Munita 19. Banoa barrura berogarri zerbait zuretzat ekartzera. NEtx Antz 86. Ez burusi bat gorputzaren berogarri, ez tabakurik erretzeko. Erkiag BatB 192. Batzuk berogarri ta janaria ta eskuartea bere lortuko dabe. Ib. 194. Eskuetan azkordiñak bai ugari. Ezpaizan artean berogarririk Ikastetxe barruan. NEtx IzotzK 43. Eraman zituan soiñeko ta gaiñerako berogarri guziak bear izan zituan goiz-aldeko giro otzari eusteko. NEtx LBB 28. Bi maindire adarga-larruz egiñak, berogarri bakarra ta bere ariak konta nai izan ezkero bat bakarrik ez litzake noski kontaketan uts-egingo. "Frazada". Berron Kijote 173s. --Negurako berogarria izango dik [Potzolorekin ezkontzen bada]. --Bai. Aundi ta gizenez bazeukak berea. Ataño MLanak 187. Ekarri dizka beren etxetik bi manta aundiak eta bota dizka aitonari gaiñera; ta aren poza gizarajoak, gauerako berogarri zuenean. BAyerbe 125.
azpiadiera-2.1
"
Berokarri (AN, BN-baig), lugar abrigado"A (tbn. cita a Aq, pero lo único que se encuentra en éste, con la trad. "lugar abrigado" es berokia (849) y berogarritu q.v. ). v. 1 beroki.
azpiadiera-2.2
(V, G ap. A
; Dv) . (Fig.).Estímulo, cosa que anima."
Gogoen berogarri ekharri zioten arnoa, il leur porta du vin pour réchauffer les esprits"Dv.
"(Vc, G), estímulo"A.
Dantzia berez pekatu izan ez-arren, egiten dan moduban, naasteko dantzia luxurijaren biztugarria ta berogarrija dala. fBOlg 91.
Gostu har dezaiogun Jaunaren hitzari, / hura izan bekigu bideko gidari, / egunazko iguzki, gauaz argizagi, / bihotz berogarri ta arimaren argi.XaOdol 276.
BEROGARRI-GAI.
Berogarri-gaiak ongi ote dauden ikusiaz."Servicios de calefacción"
.EAEg 4-4-1937, 1432.
azpisarrera-2
BEROGARRIZKO.
Que anima. Egizu kanpoko obra berogarrizkorik, gusturik gabe hari zarelarik. "Faites des actions extérieures de ferveur"
.SPPhil 468 (He 474 kharrezko).