Tr. Documentado desde comienzos del s. XVII; hay ejs. de todos los dialectos. En DFrec hay 11 ejs.
sense-1
1.
(L ap. A
; Dv),
lurrera . (Aux. trans.).Poner en el suelo, bajar al suelo."
Lurreratu zituzten belhaunak
"A.
Bi belhaunak lurrerarik. EZMan I 26.
Zamariari lokarriak askatzen ari zen zama lurreratzeko. EtxdeJJ 12.
azpiadiera-1.1
(V, G, AN, L ap. A; Lar, Añ, Dv, H),
lurrera (SP, Dv). Tumbar, derribar; arrojar al suelo."
Lurrerako zaitut, je t'atterrerai"SP.
"Derribar", "asolar <ass->, destruir, echándolo por el suelo", "desmoronar", "desolar", "demoler" Lar y Añ."Abatir a alguno"Añ.
"
Haize hunek lurrerako ditu ogiak, ce vent couchera les froments à terre"Dv.
Lurrerako zirela hiri hartako murru guziak. Lg I 190.
Nork lurreratu zuan Jerusalengo Erria?Ub 52.
Belárria / zion lurrerátu / San Pedrok án arri. LEKop 113.
Dakus [basaurdea] artoak lurreratzen. Mg(
inVMg 98
).
Lurrerako ditu asko etxe. AA III 477.
Eiztariak su egin, / ta lurreratu. ZavFab,
RIEV 1909, 28.
Iriak lurreratzerañokoak [kalteak]. ItDial 120 (Ur triskau, Dv e Ip erauzi).
Jiten da gero aize buhada bat eta etxia lürreratzen dü. IpDial 31s (It y Ur bota
).
Etsaia ez da lurreraia baizik, behar da lehertu. Laph 121.
Zuhaitzen besangak ere kargaren andiz autsi eta lurreratu zituen [elurrak]. ArrGB 68.
Lurreratzen dauz [zedroak]. ABAmaE 435.
Paulinok lurreratu nai zuan Katamotza. AnabUsauri 76.
Lengo maitasun igali leunak / lurrera ditu ekatxak. LauxBBa 82.
Aren gaztelua lurreratuko dut. GoenY 1934, 181.
I aiñako bat lurreratzea. OrEus 171.
Lurreratzen ditue biltzalleak sagar-gezak. TAgUzt 280.
Zorigabea lurreratu zun ezkero. ZaitSof 93.
Lurreratu ondoren, oraindik makillaz astindu nau. EtxdeAlosT 26.
Lurreratu zenez geroz kapera maite hori. XaOdol 157.
Egonen da thipilian / behinkoz lürreratürik. CasveSGrazi 152.
Lenengo jo-aldian lureratzen badut. BerronKijote 39.
Ibai aldeko etxe zar guztiak lurreratu.EtxabuKontu 216.
Zu etzaitu, ez, lurreratuko / aize, bisuts ta ekaiztik. AZink 15.
Behatz bati eragiteaz ehun etsai lurreratzen dituzten gizon beldurgabeak. MIH 363.
v. tbn. Añ MisE 104. Jaukol Biozk 1. Mde Pr 112. Osk Kurl 65.
azpiadiera-1.2
(Fig.).Abatir, deprimir. Hanitzetan aphurra da lurreratzen eta tristatzen nauena. SPImit III 20, 1 (Ch egozten, Mst bihotz gabetzen, Ol ñukutu).
azpiadiera-1.3
(G ap. A),
lurrialatu (Gèze) . (Fig.).Arruinar. Baten edo bigen hiltziak lürrialatzen dü laboraria. IpDial 66 (It lur jo, Ur ondatu, Dv erreka yo).
sense-2
2.
(Lar, Añ, Dv),
lurerra (SP) . (Aux. intrans.).Postrarse."
Lurrerarik adoratzen zaitut
"SP.
"Abatirse al suelo"Lar.
"Agacharse"Lar, Añ.
Hekien bada aldera lurrerarik humillki. EZMan II 203.
Lurreraturik ahal bezain humillki. Ib. 7.
Lurreratzen naz ezkutapenok adoretan. ABAmaE 134.
azpiadiera-2.1
(H),
lurrera (SP). Caer al suelo."
Lurrerako naiz, je viendrai, j'irai en terre"SP.
Jo nauela, eta osotoro nasturik, lurrera naizela. Lard 129.
Ihiztariak hil duen xori batek egiten duen bezala [...] lurreratzean. ElzbPAd 43.
Lurreratu dea bada [pilota]. JEBur 29.
Kurpitu au lurrera bedi. OrTormes 111.
Azken orrija dardarka lurreratu zan axian. LauxBBa 34.
Fortunato zerraldo lurreratu zan. NEtxAntz 150.
Lurrera zan, astun, abere gaixoa. ErkiagBatB 56.
Rekete bat zan, ofiziala, / jausirik lurreratua. FEtxeb 28.
azpiadiera-2.2
Posarse en tierra; aterrizar. Batzuek nekez goratzen dira lurretik, eta laster lurreratzen dira. MbJBDev 9.
Goi-goietatik be-beraño lurreraturik [egalariak] ala derizkiotenean. EtxegEEs 1911, 133.
Lurreratu zan Sologanetik kilometro bat ezkerreruntz. EchtaEEs 1911, 222.
azpiadiera-2.3
Descender al suelo. [Trenetik] lurreratu gara batzuk. AgIoan 175.
Guztiak alkarrekin [tarrantan] etorri bezela batean iraulita lurreratzen ziran. AnabUsauri 5.
Lurreratzeko Andonin oiaren gañean oña ipintzen zunean. JAIrazBizia 20.
Txoperra martxan lurreratzea. ErkiagBatB 44.
Sagarrondotik lurreratu orduko. OskKurl 162.
sense-3
3.
(H),
lurrera (SP). Descender a la tierra, al mundo."
Jinkoa lurreraz geroztik
"SP.
Bai eta Zeruetarik Mesias lurreratu. EZMan I 71.
Jesus lurrera zanean bereala. Lard 401.
Eta zerua lurreratu zan / sortu zanean Maria. AzcPB 42.
azpiadiera-3.1
Hacer descender al mundo. Kantuz dituzte lurreratuko gauez-gau zeru-uhainak. Iratz 180.
Jainkotasun-dirdira begiztatu ondoren [...], begiek lurreratzean. GaztMusIx 169.
azpiadiera-3.1.1
Iakintza ortzitik gure lurreratu egin omen zuen onek [Sokratek].Zait Plat 88.
sense-4
4.Enterrar.v. lurperatu. Lurreratua izan zan Alegeriako Elizan. IztC 452.
Ijito batek galdetzen zion erretore bati zenbat eraman bear zion bere aita zana lurreratzeko funziogatik.
DicM
(ed. 1877) 78.
Aren gorpuba il-otziturik / ebala lurreratuten. Enb 34.
sense-5
5.Desembarcar. San Pablo lurreratuko zan tokietara beste batzuk bialdu zituzten. Lard 519.
Atzerriko kaietan lurreratzen diran ixtastarrak. "Desembarcando"
.EAEg 29-11-1936, 414.
Bostak elkarrekin lurreratu ziran. JAIrazBizia 38.
Lurreratu zan noizbait Montebideoko kaian. NEtxLBB 30.
[Egazkiñeko] jentia lurreratu zan.Gerrika 208.
azpiadiera-5.1
(Aux. trans.).Llevar a tierra firme. Lurreratu zuen [sarea], pisu andikoa izan arren, batere urratu gabe. Lard 475.
sense-6
6.Ir a determinada tierra, hacienda. Betsamesko baten lurrera ziranean, gurdia gelditu zan. Lard 153.
sense-7
7.Dirigir al suelo (la mirada). Ark irrikaz begiratzen didanean, begiak lurreratzen ditut. OrMi 44.
Zeruari luzaro bai luzaro so-egiñaz, lurrera eban, alako batean, bere begien ikusmena. ErkiagArran 184s.