(V, G, AN-gip; Lar, Añ, Hb, VocCB, Dv, H)
Ref.:
A; BU Arano ; Iz ArOñ , To ; Gte Erd 222. Gris; pardo; turbio."Pardo"Lar, Añ.
"Noguerado, color, arre illuna
"Lar.
"Turbio"Ib."Tigre, katamotza, arrea
"Añ(seguramente kata-arre).
"
Arria, pardo (color), gris, turbio, oscuro"VocCB.
"Gris, brun foncé"Dv.
"1. couleur cendrée, gris. [...]; 2. liquide troublé. Ur arrean arrantza egitia, pêcher en eau trouble"H.
"
Arre, arría, color, mezcla de blanco y negro (en animales); turbia (en el agua). [...]. Urarria, urarre gutxi, agua turbia. Ardi arria, ni blanca ni negra: urdiña
"IzArOñ.
"
Udarrea, el agua turbia; ibaiya arretu du, se ha enturbiado el río"IzTo.
"
Arre, vaca de color entre marrón y gris. No suele faltar en los establos alguna vaca llamada Arrio, como tampoco alguna otra llamada Erko
"BU Arano; cf.LexBi: " Arrio, nombre propio de bueyes", y AA II 185: "Eskuieko [idi] au ez da geiegi urratzen: deritza Ederko; [...] beste au da Arreo". v. uher. Tr. Si exceptuamos algún autor septentrional moderno como Mirande, sólo se documenta en textos de autores vizcaínos y guipuzcoanos. En DFrec hay 2 ejs.
Leoipardo edo arreak aldatzen dituanean bere kolore edo mantxak. MgCC 81 (CO 112 leopardo edo arriak; cf. lehoiarre).
Musuak eztiturik zebiltzala jaaten [saguak], orra non onik onenean sartzen zaien katu lodi ta arre bat. VMg 12.
Alan geratu zirian luxurijotsuben ikasgarritzat leku inpame areek [Sodoma ta Gomorra] ur arre ill geldiko Itxaso-baltz. fBIc II 47.
Larrurik onena da zillar kolorekoa. Gero zuria edo beltza eta atzenik oria edo arrea. "Parda"
.ItDial 99 (Ur arria; Dv nabarra, Ip ñabarra).
Lur-zuloa topatu zuten, ez ordea sua, ezpada ur arrezko putzua. Lard 329.
Arriak dagije baltz egiten, / Zurijak barriz arretuten. 'Saben hacer negro lo pardo'
.UrCancB III 104.
Jaungoikoak udaoro [basauntzari] jantzi lasai gorri bat eta gero neguan beste arre beroago bat ematen diozkala. ArrGB 63.
Odei pillo arreak dabiltzaz batuten. ABAmaE 362.
Mamu bildurgarriak ara ona dabiltzaz, / Arreak, zurbillak ta zuri eta baltzak. Ib. 363.
Ekartzen diote ura; oraindik arrea zegon. Goñi 50.
Artz arre bat. EEs 1912, 202.
Bizarra bai, artaburuari udazkenean bezela, zuri ta beltz ta arre nondiknai agertzen zaiete. AArdi 13.
Rodano, aizeak eragiñak, itsasorantza bultzatzen zituen bere ugiñ arreak. OrMi 83.
Maite-kanta, txilibitu-ots, mendi arreetan galtzen dire. Ib. 141.
Iñoiz baltzak ixandako praka arreak (pardoak). KkAb II 14.
Parisko txolarrea: / zertan aiz berezi / nere erriko batez? / Azalez, soin-arrea; / barrenez, biurri. LdiBB 70.
Baña, amets-goi urdiñetik be arre-zakarrera amildu-bearrik gera, enuzkero [sic]. LdiIL 72.
Gaurtxe arakatuko ditut zure saldo guziak, arditartetik izpiltsu, nabar ta arreak oro [...] alde bat bilduz. OlGen 30, 32.
Magdalena ibaia, toki batzuetan kilometro bat zabalekoa, ur motel arrea. JAIrazBizia 42.
Oldarrean doaz odei arreak sartalderuntz betiko. MdePr 118.
Ez ahal zuentzat izotz arrea / gaur larrosaz apaindu bait da. Ib. 305.
Odei baltz arre, ur loiaren kolorekoz bete zan zeru ingurua. ErkiagArran 162.
Arre-argi zabaldia, / loratuten elorria. GandElorri 60.
Orma-auts arre batek. Ib. 215.
Ganbusia da angularen antzeko arrai ttiki-ttiki bat, arrea, oso bizia. AnabAprika 39.
Goiz arre ta baltzeran aretan joan zan joan. ErkiagBatB 42.
Urak arre daramazkin Hermo ibaia. IbiñVirgil 85.
Aldaizearen etorrerea, kolore arrea. (G-goi). EZBB I 29.
Karmeldar soiñeko arrea jazteko zain dagoz. OnaindSTeresa 69.
[Ardiak] mutur beltz arrea zuan. AZink 18.
Berea ez da, gainera, poesia huts-soila, edertasun biluziaren ispilu izan nahi lukeena, baizik eta arrea, lohia, giza gorputz-arimen hondar zikinak, urre izpiz nahasiak, igeri daramazkien erreka. MIH 286.
Ilunabarreko ordu arrean. MEIG IX 92.
Soineko arrea zuen. "Dressed in grey"
.Ib. 103.
azpisarrera-1
ARRE-ANTZ.
Parduzco. Zelaien ta basaxkaen muskerra, emen argi, an urdintxa, or arre-antz. LdiIL 47.
azpisarrera-2
ARRETARAKO.
Parduzco. Azpeitiko mendi ospatsu Izarraitzkoan arkitzen dira arrobi balio andiko asko, eta beretatik ateratzen dituzte ugari Nabarri lasto kolorekoa, auts-antzerakoa, arretarakoa, eta ozpin iduriñekoa. IztC 55.