Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos. En DFrec hay 3 ejs.
sense-1
1.
(V-gip, G-nav; Lcc, IC 446v, Volt 63, SP, Urt IV 475, HtVocGr, VP 17v, Lar, Añ, ArchVocGr, Gèze, Dv, H)
Ref.:
IzAls 80;
EtxbaEib;
ElexpBerg
. Capa."Capilla de capa, kapillea kapeana
"Lcc.
"
Kapa, kapea, ferreruelo"IC 446v.
"
Oiala kapatako, drap pour faire manteau"SP.
"
Kapa non galdu, han bilha, où tu as perdu ta cape, cherche là"Ib."Casula, kapa kaputsáilla
"Urt IV 290.
"Albornoz, capote de aquella tela, [...], albornozko kapa andia
"Lar.
"Ferreruelo, un modo de capa sin capilla, kapa goimotza
"Ib."Capear, de noche, gauaz kapak ostutzea, ebastea
"Ib."
San Inaziyon kápaák arrébik bordátutá
"IzAls 80.
"
Kapa azpian zeroyan, ezkutauta, txarrikumia
"EtxbaEib.
[Zeremonietan], gauza segura da [...] kapa eta berze halako ponpa eta maneretarik batre, eztela Iainkoaz ordenaturik izan. LçIns B, 2v.
Oi ta kapa bat emunagaiti / ez nax geratu piloxik. Lazarraga A23, 1195r.
Ene kapaak egon doaz / ain ondo toleztadurik. Ib. A23, 1195r.
Axea nora, kapea ara. RG B, 62.
Nahi nuke har bazinieza mantua edo kapa baten neurria. Volt 264.
Abiatu zen Iainkoa gau hartan berean, kapa hartzaz estalirik. Ax 226s (V 151).
Horrelakoak ohi dire gazteen adiskidetasunak [...] begi dardoak aurtikhitzea, kapa ukhondoaz zabaltzea. SPPhil 285.
[Soldadu erien] odola gelditzeko, zekarren kapa urratu eta puskaka ematea. MbIArg I 189.
Khendu zioten, tiraka, haren gorphutz guziko zauriari zatxeikon kapa tzar hura. Lg II 276.
Bizioak bertutearen kapak / estalirik. Monho 118.
Granazko kapa bat. MgCO 176.
Bekatura kuturtu nai izan zuan bere etxeko andreak, [...] atzenean kapa beraren atzaparretan utzirik, iges egiñ zuan etxetik. AA II 134.
Bitorian galdu dut ene kapa. FrantzesB I 135.
Ardi ilezko kapa zuten estalkia. HbEsk 13.
Bereala kapa bat lurrean zabaldu, eta eman ziozkaten [...] urrezko eta sedazko beste edergarri asko. Lard 131.
Hartu ere zituen kapa bat eta ponet bat zeru kolore. Laph 49.
Kendu zion soñian zeraman kapa. BvAsL 132.
Bata bestean besoa artuta / kapa-barruan biak ostuta / ebilzan. AzcPB 158.
Jesukristo eskekoari emon eutsan kapa-erdiyagaz jantzirik. ItzAzald 122.
Hiriburuiar asto gazte bat [...]. // Urhezko kapa duk hire basta. Ox 114.
Jantzi zabal (kapa) baltza ta luzia eroian. Altuna 68 (v. tbn. 91).
Kapa-muturra ezker-aldera yaurtiten ebala, giltza bat atera eban besartetik. OrTormes 65.
[Errotarijak] kapa andi batzuk eskatuko zenduezan euzkirik-euzki ibilteko. KkAb II 104.
Kantuz goazi lerro-lerro kapa beltza farrastan. Iratz 123.
Karlomano errege, hire luma beltzekin eta hire / kapa gorriarekin. Balad 248.
Kapak kanpotik, amoak bametik berotzen. EZBB II 33.
Teresak jarten dautsez banan-banan marraga latza, besana, kapa
zuria ta asibarrien zapia. OnaindSTeresa 69.
Neguan, kapa aundi bat bazuan da arekin apain ibiltzen zan.JAzpiroz 130.
Kapak neguan eraman ohi dira udan baino areago. MEIG V 87.
v. tbn. Harb 425. Tt Onsa 122. Gç 49. BBizk 31. ES 197. CatLav 132 (V 69). He Gudu 35, 59. Lg I 337. AR 447. DurPl 55. JJMg BasEsc 140. fB Ic II 230. Izt D 148. Echag 119. MarIl 70. It Fab 30. Gy 269. CatS 60. Xe 266. AB AmaE 306. Jnn SBi 118. Elsb Fram 128. Ag G 50 y 70. Barb Sup 115. JE Ber 95. Lf Murtuts 3. Etxde AlosT 42. And AUzta 86.
azpiadiera-1.1
Capote (de torero). [Toreadoreak] kapetan badituzte zazpi koloreak. HbEsk 220 (v. tbn. 222).
Banderillak gorderik zuk ederki kapan. ABAmaE 410.
Seigarrena etzan jokatu ez kapa, pika ta banderill edo makill paper kizkurrezkuekiñ. SorBar 74.
Zezenikan âl-zan? / eskuan kapa gorri, / buruz bêra plazan. OrEus 211.
[Toreadoreak] kapa astindu zuen airean. ArtiIpuin 57.
azpiadiera-1.2
Kapa beltzaren kontra / asiyak ostera, / lenguaje gaxtuak / erakustera.Auspoa 79-80-81, 91 (ELok interpreta kapa beltz como 'apaiz').
4.Capa, lo que cubre una superficie. Arbola orrek ondua zuen / noizbait e sua egiña, / ta azalian kezko kapa bat / jarriya zeukan fiñ-fiña. Auspoa 39, 36. Arria ta egur ona nastuak sartzen dituk goitik, kapa bat arria ta bestea egurra. TxGarm BordaB 25. Jartzen zuan lenengo makarroi-kapa bat, gero tipula ta tomatea, berriz makarroiak... JAzpiroz 134.
azpisarrera-1
EURI-KAPA.
"Capa aguadera, euri kapa" Lar.
azpisarrera-2
ILE-KAPA.
"Ule-kapia: toda la lana de una res que sale junta" Iz ArOñ. "Ule kapa itzua: el vellón espeso" Ib. (s.v. itzu).
azpisarrera-3
KAPADUN(El) que viste capa. Leaburuko parroku gaztea, kapadun, erdian zutela, agertu ziran. AArdi 107.
Kapadun bat nigarrez ikusi dut egun / elizatik ilkitzen. Iratz 86.
azpisarrera-4
KAPA-GORRI.
"[Deabruak] izen asko ditu or-emenka barraiatuak: [...] kapa-gorri edo kapa gorridun (V-arr)" A EY I 358.
azpisarrera-5
KAPA-IZKINTXO.
"Capeo, en el torear, kapeatzea, kapa-iskintxoa" Lar. Cf. tbn. Lar: "Capear a los toros, kapeatu, kapaz iskintxo egin".
azpisarrera-6
KAPAN.
A la capa, en equilibrio, casi parado (ref. a los barcos). Finisterreko farola eguerdi inguruan pasatu dogu. [...]. Iru ordu daroaguz kapan (a la capa). Bide gitxi egiten dogu. Orakan orakan goaz. BerriatBermeo 389.
azpisarrera-7
KAPAPE(En casos locales de decl. sing.). Bajo (de debajo de, etc.) la capa. Ikusi zutenian gure borondatia, / kurutze banakin atera ziren biga. / Bertzek aldiz kapapetik harri ukaldia.FrantzesB I 26.
Arrandeira joanda bixigua kapapian ekartzen. Iraola 26.
Kapa-petikan atera digu / urka añako ezpata. TxB 171.
[Damatxua] sartu zuen kapapean eta / eroan zuen untzian. Balad 136.
azpisarrerakoSense-7.1
(SP). (Fig.)En secreto. [Gaixtoetzaz] adiskideak ere agerriz ezpada ere, kapapetik bedere gaizki mintzo baitira. Ax 515 (V 332).
azpisarrera-8
KAPATIK TIRATU.
Avisar, prevenir (litm. 'tirar de la capa'). On da, adiskide baten [...] izaitea. [...] kolerak itsuturik erhokeria baten egitera zaramatzinean, kapatik thira zaitzan, abisa zaitzan. Ax 317 (V 211).