Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos. Emplean nonbeit Leiçarraga, Haraneder, Mihura y, desde finales del s. XIX, bastantes autores septentrionales (desde aprox. 1920 alternando con nunbeit ). Hay nunbaita en Urquizu y nonbaite en Añibarro (EL 2 192, si no se trata de una errata). Usa nunbaist Azkue (en la ed. de las poesías de R.M. Azcue); cf. nonbaisten en una canc. pop. de Arratia. En DFrec hay 71 ejs. de nonbait y 52 de nunbait .
sense-1
1.
(V, G, AN, B, BN, S; SP, Urt V 271, Lar, Añ, VocBN , Dv, H, Zam Voc),
nunbait (V, S; VocBN),
nonbeit (R-is),
nonbit (H),
nunbaist (AMorf 671)
Ref.:
A (nonbait, nunbait); Lrq y Etxba Eib (nunbait); Iz R 404; Gte Erd 232. "(En algún) lugar"Lar, Añ.
"
Horren gogoa bethi nonbait dabila, son esprit erre toujours en l'air"Dv.
Biok behin sekretuki nonbait minza gitian. E 163.
Ezen nonbeit hunela erran ukhan du zazpi garren egunaz den bezenbatean. LçHe 4, 4 (He nonbeit, Dv, Ol, IBk nonbait, Ker nunbait; TB zenbait tokitan
).
Nonbait ilkiko duzu, baldinba.(Sal, 1598). FLV 2015, 126.
(hablando de un animal supuestamente robado)Kausit ahal baneza / nonbait berhez-berheza. OPo 28.
Zure gelan, zure baratzean, edo nonbait bertzetan. SPPhil 329.
Eskriturak nonbait diona. LarCarta a Mb 278.
Ur bagez idorrean nonbait gelditzen bada. MbIArg I 198.
Ja nonbait eman dügü auherkeria bizio güzien ama zela. Egiat 199.
Edo sandiak gaua igaro nai duela nonbait jokoan eta gaiztakerian. AA II 121.
Gizon gazteak behar du / denboraz nonbeit ibili.FrantzesB I 84.
Eta hihaur bizi nunbait bazter batetan. Etch 276.
Dantzarako tokirik / ote zegon nonbait. Bil 32.
Zeru zolan, nonbait, ikhusi baituke lanho bat. Laph 175.
Egoanean nonbait fiestea. ABAmaE 418.
Bertze nonbait errana izan den bezala. ElsbFram 128.
Zure zai egongo da nonbait. AlzSTFer 129.
Etxetik kanpo zait iduritzen / nonbeit naizela galdua. ElzbPo 196 (tbn. en Erkiag Arran 9 y, con alguna variación, en Barb Sup 106; v. tbn. Elzb PAd 69 nonbait).
Nonbait gordea. ArbIgand 109 (48 nunbait).
Etxetik bota ninduzuen, da nunbait egon bear. EchtaJos 184 (16 nonbait).
Nik uste det nonbait ikusi zaitutala zu. Iraola 53.
Han zela nunbait gorderik. Const 30.
Nunbait jausteko bilddurra daukot. Altuna 67.
Bilha nabil badenez, izan behar da nunbait, erretaula bat. JEBer 61.
Gorputza laga degu nunbait. LdiBB 90.
Nonbait ez-bearren bat gertatu ezkero.EAEg 20-4-1937, 1536.
An zebillan nonbait, galdu ez badute. OrQA 107 (Aitork 361 nunbait).
Izen hori irakurtua edo aditua ginuen nunbeit. ZerbAzk 49.
Ideia hori gogo batean ditake, nunbait izaitekotz. Lf(
inZaitPlat XXI
).
Lanean nunbait asi. ErkiagBatB 117.
Aztarnak nabari badira, ba-da nunbait arkitektu bat. VillJaink 176.
Nonbait ostondu agertu barik.Ayesta 89.
Beti badago nunbait zu iduri bat bakartasun hartarik kontsolaturen zaituena. LarreArtzainE 63s.
Beasaiñen edo Ernanin edo beste nunbait.Insausti 354.
Madariagak nonbait dionez. MIH 172.
v. tbn. Gy 125. Lard 5. Hb Egia 46. Dv Lab 327. A Ardi 21 (102 nunbait). JanEd II 17. Lh Yol 5. Ox 140 (105 nonbeit, 135 nunbeit, 23 nunbait). Tx B II 61 (I 32 nunbait). Ir YKBiz 398. Eguzk GizAuz 73. Etxde JJ 84 (AlosT 58 nunbait). Mde Pr 326. Izeta DirG 85. Zait Sof 51. Berron Kijote 107. Xa Odol 136. Ataño TxanKan 252. Nonbeit: ChantP 90. Jnn SBi 169. Lap 68 (V 34). HU Zez 91. Barb Leg 147 (Sup 59 nunbait). Larre ArtzainE 266. Nunbait: Lh Yol 36. Enb 122. NEtx LBB 304. Iratz 42 (135 nunbeit). SMitx Aranz 232. Munita 138. Txill Let 106. JEtchep 73. Arti Tobera 280. Basarri 174. Larz Iru 30. Salav 78. MAtx Gazt 36. Ibiñ Virgil 23. Lab SuEm 211. Ardoy SFran 186 (122 nunbeit). Lasa Poem 83. Etxabu Kontu 221. Ataño TxanKan 132. FEtxeb 109. Nunbeit: Iraultza 161.
sense-2
2.(V, G, AN; Añ, H), nunbait (V, G-goi), nonbai (Izt 111v), nunbaist,nunbaita. Ref.: A (nonbait, nunbait); SMuj; Gte Erd 232, 237.Seguramente, sin duda; probablemente."(Sí) por cierto [...] bai nonbait
"Añ.
"Deben de ser grandes, etc., bai nonbait andiak dira
"Ib."Creo que"Ib."
Nik nonbai esan bear ez, sin duda no lo debía yo haber dicho (sin verbo), pero..."Izt 111v.
"
Nunbait aurreagi sartu zan itxasoan eta itto egin zan, sin duda penetró demasiado en la mar y se ahogó"SMuj.
Tr. Aunque se documenta ya en Dechepare, es más frecuente al Sur.
Zure penak diozunok nonbait handi bide ituzu. E 189.
Orra nun doian erruki baga / odolezko iturriia, / nunbaita orain amaituko al dau / bere betiko egarriia. Urqz 82.
Nonbait ala beako zenduan [...] zeure negarretan aurkitu gozagarri piskaren bat. LarSermAzc 51s.
Erran behar da, nonbait, amaren eta semearen Izpirituak miragarriki konpuntzen zirela. Lg II 119.
Eta sinhesten badut, nonbait ongi sorhaiotua naiz, ikharatua ez banaiz. Brtc 132.
Andi-astuna da nonbait nire bekatuen kargea. AñEL1 168.
Nonbait aiteak au iragarri / nai yeuskuan ez besterik. ZavFab,
RIEV 1909, 35.
Nonbait ongi ona da / daukazun biziya. ItFab 34.
Oraino sort bazinte ene osto pian, / nonbait, ene zain hoien artian [...] / etzunuke zuk hainbeste minik. ArchFab 93.
Gure yaun lehoiña nonbait / zela niri didurizait / Robespierren kusi zenbait. Gy 177.
Ezagutu zuten nonbait zorakeria andi bat izango zala. Lard 428.
Baña Jainkoak nunbait ala naita, etziraden arkitu. AranSIgn 11.
Bertsolari ederra / nonbait zerade zu. ABAmaE 397 (217 nunbait).
Satanasek eukala / nunbaist olgurea. AzcPB 138 (in Ur PoBasc 189 nunbait).
Nonbait nexkak egin bear zuen guzia egiña zegon. Goñi 79 (15 nunbait).
Ondo zeritzon, nunbait, jokotik dirua erez irabazteari. AgG 127 (76 nonbait).
Saski eder bat nai, nonbait, eta maite duela siñestarazi zion. OrMi 35 (Tormes 47 nunbait).
Bañan nunbait aspertua alde egin dit. LabEEguna 67.
Izenak idazterakoan, ez giñan nonbait zuzen jardun.EAEg 14-3-1937, 1274.
Nunbaitx leku biarrian izango gaituk. SMZirik 23.
Erriko gizonak uste du, nunbait, beste arraza bateko laguna dela jakintsua. VillJaink 128 (163 nonbait).
Ortik datorkio nunbait daraman izena. IbiñVirgil 53 (54 nonbait).
Geldiegia izan zan, nunbait, azken bizialdi ura. NEtxLBB 291.
Xalbador hunek bere laguna / nunbeit nai du zirikatu. Mattin 119.
Ikastolako arazoak garbitu naian-edo asiko zan nunbait. EtxabuKontu 15.
Jabeak nonbait somatu zigun zer egin genduen. MMant 25.
Ulert-errezena, nunbait, Teresak egiñiko liburu guztien artean. OnaindSTeresa 118.
Eta nunbait gizon horrek untsa ikusten zuen.Etchebarne 18.
Gurea delako nonbait, guretarrekin itsatsirik gaudelako. MIH 227.
v. tbn. Xe 179 (224 nunbait). Noe 56. JanEd I 40 (II 141 nunbait). Ezale 1899, 7a. Urruz Zer 56 (Urz 39 nunbait). Alz Txib 83. EusJok 81 (II 31 nunbait). Mok 8. Inza in Jaukol Biozk VII. Tx B I 241 (II 58 nunbait). Ldi BB 8. ABar Goi 31 (23 nunbait). Mde HaurB 91. Erkiag Arran 115 (BatB 130 nunbait). Anab Poli 134. Ugalde Iltz 17. Zait Plat 88. Berron Kijote 142. Nonbeit: Jnn SBi 117. Zerb Metsiko 189. Nunbait: Oxald in AstLas 73. PE 57. Zab Gabon 35. AzpPr 109. Moc Damu 34. Jaukol Biozk 62. Aitzol in Laux BBa IV. Otx 155. Lek EunD 48. JMB ELG 68. TAg Uzt 63. EA OlBe 71. SMitx Aranz 21. JAIraz Bizia 79. Munita 83. Lek SClar 113. Etxde JJ 13. Txill Let 29. BEnb NereA 149. Basarri 41. Gand Elorri 158. Onaind in Gazt MusIx 145. MAtx Gazt 72. Salav 93. Uzt Sas 49. Xa Odol 173. Ataño TxanKan 122. JAzpiroz 44.
azpiadiera-2.1
(Dv, H),
nonbeit (H) . (En exclamaciones).Ciertamente, sin duda."
Oi nonbait ona baita gure Jainkoa! oh! que notre Dieu est bon! Nonbait ongi maithagarria bide zare, o zerua! (Cantiques basques)"Dv.
"
O nonbeit banu zure aldera sainduek zuten bezalako bihotza! (He Gudu)"H.
O gure Aita Adamen bekhatua, nonbait heriotzeari gure gana bothere handia eman ioen, gu gandik edoitea gatik Iainkoak bere bizia eman behar ukhetu duenaz geroz!Harb 135bis.
Nonbait, gure zorigaitzaren handia!Lg I 255.
Birjina Sainduba! nonbait egun gozo eta atsegin egitekoak iragaten zintuen Tenpluban. Mih 18 (120 nonbeit).
O! nonbait bekhatu mortala hire higuingarria, [...] desegiten dukanaz geroz [...] obra sainduen merezimendua!Brtc 104.
Ah! zurekin bizitzea nonbait gauz ona da!ArrGB 115.
sense-3
3.
(H),
nunbait (S),
nunbeit (BN-lab)
Ref.:
A(nunbeit);
GteErd 144
. Más o menos."
Nonbait makhila hautsi diozu bizkarrean, vous lui avez presque cassé le bâton sur le dos"H.
"Poco más o menos. Zazpi urte nunbeit, siete años poco más o menos"A.
"
Hantik lau-bost urten burian nunbait (S)"GteErd 144.
v. HAN NONBAIT, NONBAIT HAN (b), HOR NONBAIT. Eta nula Bethania ezpeitzen hürrün Jerüsalemerik, nunbait oren erdi baten bidia baizik. EvSIo 11, 18
(Lç ingurua, He, Dv bezala, LE guti gora bera, HeH nonbaitsu, IBe edo; Ol, Ker amabosten bat, Leon oren erditsu
)Borda eta etxola nunbait hogoita hamar metra barne ziren. Etchebarne 29.
azpiadiera-3.1
"On dit ironiquement nonbait zabiltza! vous vous adressez bien! s'il s'agit de deviner, de rechercher, vous êtes loin de trouver"Dv.
sense-4
4.(Uso sust.). Poetak aldiz uzten du [...] nonbaita eta noizbaita dauzkan mundu-ezagutu hori. MdePr 372.
azpisarrera-1
HAN-HARA NONBAITEKO.
De algún lugar lejano. Hemen hurbileko ala han-hara nonbeiteko fraide eta serora etxe zonbatekin ez zaukan?HUAurp 148.
azpisarrera-2
HANGO NONBAITEKO.
De algún lugar de aquella zona. --Donibandarra? Baionesa? [...]. --Bai, hango nunbaitekoa niz. JEtchep 115.
azpisarrera-3
HAN NONBAIT.
azpisarrerakoSense-3.1
a)Más o menos, aproximadamente.
Ene haurra, edireten zare bada han nonbeit, tenpluan Simeonen oraklea enzun nuenean kausitu nintzen estatu beran. Mih 99.
Nola naire bi illabete igaro orduko an nunbait, eta gero zuretzat izango dira. MocDamu 9.
Koplatxo au [...] an nunbait XIII, XIV, XV gizaldian sortua izatea merezi luteken aietako bat da. LekSClar 139.
azpisarrerakoSense-3.2
b)En alguna parte, allá en alguna parte.
Eta horra non, han nonbait, Ahatsako bidean, bertze irrintzina bat eraikitzen den. BarbSup 180 (59 han nunbait, Leg 71 han nonbeit
).
Bat-batean, han nunbait, urrun, garrasia karats bat.JEtchep 116.
Ba eban Gabontzak an nunbait zer egokia [iskillua] ereti aretarako. ErkiagBatB 142.
Bakarrik han nunbait galdua. LarzIru 56.
Han nunbait! Zoin urrun!"
Quelque part là-bas"
.ArdoySFran 257.
Lur-paradisua utzi genduenez gero, han nonbait, Phison, Gehon, Tigris eta Euphrates hibaien inguruan. MIH 78.
v. tbn. Berron Kijote 154. Han nunbait: Etcham 217. Lf in Zait Plat XXI.
azpisarrerakoSense-3.3
c)Pasablemente, no tan mal.
Negu-partean an nunbait. Baiña udaran ezin abantatu [galtzerdiak]. BAyerbe 48.
azpisarrera-4
HAN NONBAITEAN,
HAN NONBAITEN.
En alguna parte, allá en alguna parte. An nonbaiten ezkutaurik bere orduaren zañ. AgKr 197.
An nonbaiten gordeta idukitzen duten ardao zatoan. AgG 22.
azpisarrera-5
HAN NONBAITETIK.
Por allá por alguna parte. Ea, an nonbaitik, irakurriko zizkidan morisko aljamiaturen bat agertzen ote zan. BerronKijote 108.
azpisarrera-6
NONBAIT HAN.
azpisarrerakoSense-6.1
a)Seguramente.
Bainan arras alfer gerthatzen da [irakurtza], nonbait han dagozkon sentimenduez konturik iduki gabe egiten denean. Dh 55.
Baina Castron nunbaistan / dagoz gizon putzak. AzcPB 231 (en Ur PoBasc 299 nunbait
).
azpisarrerakoSense-6.2
b)(Dv, H; nunbait han T-L). Más o menos, aproximadamente. "Nonbait han akhabatu du, il a presque achevé. Badire nonbait han ehun, ils sont à peu près cent" Dv. "Nonbait han gira, nous sommes peu s'en faut d'accord" H. "Fanak eta xinak nonbait an, los idos y venidos son poco más o menos lo mismo (Ae)" A EY III 199. "Approximativement", "environ" T-L. Sei illabete ya baduke nonbait han. Gy 189.
Jainkoak mendiari ematen dioen belharra ardiak nonbait-han aski du. DvLab 268.
Ez da bide luzea; lekho baten ingurua nonbait han. ElzbPAd 34.
Berrehun urhatsetan, nunbait han. JEBur 34.
Xoko guziak ikertu ditugu [...], heien nonbait-han sosegatzeko. BarbSup 126 (VIII nonbeit han, 122 nunbait han
).
Zure ustez eskuara mintzatuz nunbeit han!Ox 176 (164 nonbeit han
).
Ogeita amar urteren ingurua nonbait an zukena. FIr 13.
Lau ehun mila arima nunbaitan. ArdoySFran 85.
Haren lanak irauten zuen nunbaitan hiru oren laurden. Etchebarne 45.
azpisarrerakoSense-6.3
c)Allá en alguna parte.
Errex da ikustea, eskaldun hazia / nonbait han izan dela lehen arthikia. HbEsk 9.
[Ameriketatik] laxter etortzekotan agurtu nioteken, baña betiko nunbait an geratu itun. AtañoTxanKan 121.
azpisarrera-7
NONBAIT HAN-KA.
Por aproximación. Agerian da nonbait an-ka ari izango gerana emen. ZaitPlat 25.
azpisarrera-8
NONBAITEAN,
NONBAITEN(V-gip, G-azp; nunbaiten V-gip, G-azp). Ref.: Etxba Eib (nunbaitt); Elexp Berg (nunbaitten); Gte Erd 232. En alguna parte. "Nunbaitten sortu zan euskeria" Etxba Eib. Badago nunbaitian / obia neurriya. SorAuOst 105.
Egia da daukala nunbaiten gorderik. ABAmaE 217 (234 nonbaiten).
Esan zan nozbait nonbaitean. Ib. 336.
Riktrudisen burua baebillen nonbaiten. AgAL 61.
Neuk ere esan det lenago beste nunbaiten. AgG 41 (121 nonbaiten).
Nunbaiten ezkutatu. KkAb II 30.
Nonbaitean irakurri. AnabAprika 37.
Aterpea nunbaiten idoroko al dau. ErkiagBatB 117.
Nunbaiten asi bear lanian. UztSas 189.
Luzero ibili zan osaba ori nunbaiten atrapau gurarik. Gerrika 22.
Baiña ordaindu omen zioten / nunbaitean billatuta. Insausti 63.
v. tbn.
Nunbaiten: EusJok II 52. Ibiñ Virgil 23. NEtx LBB 186. Etxabu Kontu 91. Ataño TxanKan 164.
b)"Nopaitxien be! expresión que denota conformidad con lo que se dice (V-ger)" Ort Voc 141. Agur, Turubi! Olesik be eiñ-barik zuez zu ba! Nopaitxien be...! Si aguantaremos!OrtOroig 37.
azpisarrera-10
NONBAITEAN HOR.
En alguna parte, por ahí. Alprojakerian nonbaitean or ibilko da. IllTestim 6.
azpisarrera-11
NONBAITEKO.
azpisarrerakoSense-11.1
a)(nunbaitt- V-gip ap. Elexp Berg; nonbaiko SP, nonbaitko Dv). De algún lugar (a menudo con sdo. peyorativo). "Qui est de quelque lieu" SP. "Ce mot s'emploie souvent dans le sens de inconnu, étranger et presque toujours comme terme de mépris" Dv. Ager ziten gero' ondorik, / nonbaitkorik / hiru zuhur, batetan. OPo 60.
Eztea itzuli estranjer edo nunbaiko hori bezik Jinkoari gloria errendatzera?AR 177.
Nonbaiko desterruan hezurren uzteko. HbEsk 157.
Bilhatzen ohi mirail nonbeiko hirian. Ib. 5.
Alegia nonbeiko arrotz bat izanki. JnnSBi 60.
Nonbeiko printze batek. Ib. 57.
Nonbeiko printze batek. ElsbFram 106.
Eskualzale arrotz, nonbeiko "basquissants", "bascophiles" eta eskuara gaixoaren larrutzaileak. HUAurp 175.
Nonbeiteko gora beherez mintzo direlarik. HUZez 83.
Badela Xinan edo nonbeiko mendi zokhoan. Prop 1897, 210.
Nunbaiteko erleari eztia kendu. AgG 61 (v. tbn. 185).
Ai, nonbaiteko ahalmen batek nahi izanen balu. MdeHaurB 90.
Zer gira bada harentzat ala nunbaiko jende gaixo batzu. LfMurtuts 50.
Gerezietan nunbeitko langileak eliza zaharren obran ari ziren batez. ZerbAzk 78 (
IxtS 27 nunbeiteko
).
Nonbaiteko oituren edo elkargoen aurka agindu baleza. OrAitork 66.
Bazuan gaixoak nunbaiteko beroaren bearra. NEtxLBB 17.
Nonbaiteko fededunen zerbitzatzeko estakuruak ahatik, ari dio emaiten euskarari zafraldi bat ona. XaOdol 240.
Bein batean nonbaiteko gaztelu batean. BerronKijote 169.
Tokiko jendeak hor ikusten ditu nunbaiteko kurridariak aferatuak. LarreArtzainE 311.
v. tbn.
Nunbaiteko: Arb Igand 48. EZBB II 72.
azpiadiera-1.1
De cierto lugar.
Vodka jarriko dut beti paperean eta, nonbaiteko ibilaldiez ari bagara, versta. MEIG VII 192.
azpisarrerakoSense-11.2
b)Dudoso.
Naspila ortan, ordea, egia ta ipuina bereizteari ezinkizun deritzagu: orok baitakizute ezin ar ditezkela ontzat onelako gertari nunbaitekoak. ZaitPlat 59.
azpisarrera-12
NONBAITERA(nunbaitt- V-gip ap. Elexp Berg; G-azp). A alguna parte. v. norabait. Nonbaitera Moskorrak bere eustan alde. ABAmaE 230.
Atzenean nonbaittara elduko naz. EchtaJos 192.
Nonbaitera joan zan. ErkiagBatB 57.
Ea nora garamazkian ziñez barneko desira onek: ala bizitza ontako gauzetara [...] ala beste nunbaitera. VillJaink 117.
Errexenak ebaki eta akitu zituztenean, beste nonbaitera joan itun ortik. AtañoTxanKan 26.
azpisarrera-13
NONBAITERAINO(xnunbaitteraiño V-gip ap. Elexp Berg). Hasta alguna parte.
azpisarrera-14
NONBAITERAKO.
azpisarrerakoSense-14.1
a)Que va a alguna parte.
Chaubadonek ixil-ixila hartu zuen bertze nunbeiterako bidea.ZerbAzk 55.
azpisarrerakoSense-14.2
b)Para alguna parte.
Piztietan ezta orrelakorik nabari. Beste nunbaiterako egiñak garelako ez ote?VillJaink 116.
azpisarrera-15
NONBAIT ERE.
azpisarrerakoSense-15.1
a)Sin duda, seguramente.
Mosen Bernat, pensa ezak karzel hori gaitz bada, / nonbait ere ifernuia are gaitzago dela. E 243.
Ta nonbait bere / gogoeta asko igaro ondoan, / gizon zikotzto bati yarri yakon buruan / bêbala nos edo nos ezkontzeko ordua. ZavFabRIEV 1907, 538s.
Andia da nonbaite bere nire bekatuen anditasuna. AñEL2 192 (
EL1 186 nonbait
).
Mesede guzizkoren bat nunbait ere Ama Andre Birjiñak an egin ziola. '
Sin duda'
.AranSIgn 18.
Oartu zan zuaitz ura guzia txingurriz betia zeguala, nunbait ere an zeukaten kabia. BvAsL 143.
Gizon andiai nunbait ere gutxitan itz egiten ta gero oilotu zaigu.AArdi 93.
Nonbait ere etxe oen jabea ezta ba nornai. InzaAzalp 32.
Bestelan ez eban [Evak], nonbait ere, lotsa gorriz ikopean ostenduten arrapaladan ibili bearrik. ErkiagArran 25.
Sasilora esatea, egokiago litzaken, nunbait be...!Ib. 142 (
BatB 198 nunbait bere
).
Ripeu, Rusia garaikaldeko mendiak, nunbait ere. IbiñVirgil 106.
Nunbait ere jaun arek kartutxoak nik artu nituala jakin zuan. Alkain 60.
Pekatua zela uste zuten nonbait ere. Ostolaiz 141.
azpiadiera-1.1
Por supuesto.
"Nunbait be (V-gip), nunbaita be (V-m), nunbaite be (V; Alt)" A EY III 261. "Nunbait be, nunbaita be!, no faltaba más, estaría bueno!" A Apend. Errialde orretako bizi-zirkiñak euren esku ta ardurape egozan, kontrolpean nunbait ere. ErkiagArran 136.
Laugarren mailean, nunbait ere, laboraiena [taldea], brontzazkoa!ZaitPlat XVII.
Nonbait ere, belar gurian exerita gaude. IbiñVirgil 38.
azpisarrerakoSense-15.2
b)(nonbaite AN-gip ap. Gte Erd 232). En alguna parte. Santuen bizitzaren baten nunbait ere irakurri zuela. AranSIgn 27.
Nonbait ere zerbait billatuko al diagu.UrruzZer 52.
Nonbait ere nere urdailak jarioa bide du. AArdi 69.
Nunbait ere sartu bear. Salav 77.
Joxek eta biok nunbait ere arkituko diagu zerbait. Alkain 156.
azpisarrera-16
NONBAIT ERE BAITA (H).
"En quelque lieu qu'il soit" H.
azpisarrera-17
NONBAIT ETA NONBAITEKO.
De alguna parte. Batean zioten nonbait eta nonbaiteko ohoin, brigant multzo batek. ElsbFram 70.
azpisarrera-18
NONBAITETIK.
azpisarrerakoSense-18.1
a)(nunbaitt- V-gip; Dv (+ nun-); nonbaitik SP, Dv, H; nonbeitik H). Ref.: Etxba Eib (nunbaitt); Elexp Berg (nunbaitten). De alguna parte; por alguna parte; de fuera. "Nonbaitik ethorria, venu de quelque lieu" SP. "Nunbaittetik agertu ziran ona be gizonak" Etxba Eib. v. nondik-bait. Tr. Al Norte se documentan las variantes en -itik, y al Sur en -itetik.
Ager zakizkit zerori, / othoi, Haurra, nonbaitik. EZNoel 82.
Minik aundiena gitxitzen edo gozatzen ei da konsueloren bat nonbaiterik artzen danean. LarSermAzc 51.
Nonbeitik jenikako protestant handia. AstLas 67.
Erortzen zaio nonbaitik / xinaurri bat aitziñera. Gy 53.
Asiko zaik, ba, nonbaitetikan, / tronpetatxuen plit-plota. UrruzUrz 35.
Bertze nonbaitik yuan izan zaitekela. ElsbFram 90.
Ofiziale gehienak arrotzak ditugu, nonbaitik ethorriak. ArbIgand 24.
Nunbaitetik agertu zan txalopa batek. AgKr 211.
Puskak nolazpeit eta nunbaitik bildu eta. BarbLeg 143.
Artegira atetik ez, baña beste nonbaitetik sartzen dana. IrYKBiz 334.
Ostoak dabiltzanean aizeak nunbaitetik jotzen du. EtxdeJJ 135.
Harria nunbeitik ekarria dela harat. ZerbAzk 9.
Euskal folkloretik edo beste nunbaitetik artuak. Vill( inBilbaoIpuiB 6
).
Ia nonbaitetik agertzen den. IzetaDirG 50.
Entzun izan det nonbaitik. XaOdol 311.
Nunbaitetik izango dik erri onek sarrera. Alkain 119.
Lanetik edo beste nonbaitik nentorrenean. MMant 19.
Nonbaitik etorri ur beroarekin. LarreArtzainE 198.
Baina hortik abia gaitezke, nonbaitetik hasi beharrean aurkitzen garenez gero. MIH 281.
v. tbn.
JanEd I 64. Ugalde Iltz 25. Nonbaitik: Hb Egia 75. Dv Lab 381. Laph 245. Lh Yol 29. Mde Pr 216. Nonbeitik: Jnn SBi 87. HU Zez 184. Nunbaitetik: Ud 27. AJauregi 271. TAg Uzt 32. JAIraz Bizia 89. Nunbaitetikan: Uzt Sas 44. Insausti 111. Nunbaitik: Bordel 149. ChantP 172. JE Ber 58. Iratz 126 (58 nunbeitik). Lf Murtuts 8. JEtchep 90. Larz Senper 12. Ataño TxanKan 193. Larre ArtzainE 149. Nunbeitik: Ox 198. Mattin 92.
azpisarrerakoSense-18.2
b)"Nonbeitik [...] (au fig.), par quelque moyen, de quelque façon" H. Iaunaren legean nahiz / nonbaitik huts eragin. EZNoel 153.
Nonbaitik falsiak / bethi dira atzamanak. ArchFab 127.
Emazte eta haurrak nonbaitik hazteko. Gy 5.
Eri denak nonbeitik ona nahi du. HUZez 73.
Orai artio [gaztea] nunbaitik oso athera dela hor gaindi. JEBur 208.
Kristau biziya nekez berenik / nunbaitetik azaltzea. TxB 42.
Horra nun bidean nunbeitik ikasten duen hainitzek begiztatua dutea kargu hortako. ZerbAzk 55.
Eta haur gaixo hek nunbaitik jakina zuten mundua handiago dela. JEtchep 16.
Nunbaitetikan lortu zuen ba / ori egiteko bidia. UztSas 41.
v. tbn.
Nunbaitik: Lh Yol 51. Zub 21. Etcham 207. Nunbeitik: Ox 92
azpisarrera-19
NONBAITETIK ERE.
azpisarrerakoSense-19.1
a)"Nonbaitik ere, [...] en quelque lieu qu'il soit. Nonbaitik ere yin dadin, de quelque part qu'il vienne" H.
azpiadiera-1.1
Por algún medio, de alguna manera.
Nonbaitik ere, Akhabek yakin zuen manu haren berria. Lg I 362.
Nunbeitik ere, hobirainokoan kukuak makur jo!Ox 196.
Eta orain, tour de passe-passe trebe baten bitartez sinesterazi nahi digute, nolabait eta nonbaitetik ere, Bizkaiko aditza eta "lapurtarra" elkarren ahaide hurbilagoak direla. MIH 391.
azpisarrerakoSense-19.2
b)En cualquier caso.
Bi oren eman zuen bide haren egiteko. Nonbeitik-re sobera.Prop 1902, 232.
azpisarrera-20
NONBAITETIKO,
NONBAITIKAKO (Dv, H),
NONBAITIKO (SP; nonbeitiko H).
"Nonbaitikoa, qui est venu de quelque lieu" SP. "Ethorri zaiku hunat nonbaitikako gizon bat" Dv. "Estranjer edo nunbeitiko hori [...] (AR) [en AR nunbaiko], cet étranger ou cet homme venu de quelque part [...]. Nonbeitikako elheak dire horiek, ce sont là des discours venus de on ne sait où, sans autorité" H. Nunbaitikako jaun handi batzu heldu badira ere. ArbIgand 32.
Bainan nunbaitikako langile dohakabe hek bederen paganoak dira. HUZez 12.
Orain amabi urte, eratsi zun nunbaitetiko egaldia Donostin Zitoren amak. TAgUzt 65.
Marixume, Ganaurra eta Xabier baztu utzirik zer hartu dute? Arlette, Gisèle eta Nicole nunbeitikakoak. ZerbAzk 32.
Nonbaitetiko izkeltzain gerta zaitekean. ZaitPlat 82.
Gauzek nunbaitikako dei bati bezala ihardesten dute. Lf(
inZaitPlat XXI
).
Lf ib. XXI.
azpisarrera-21
NONBAIT HOR.
azpisarrerakoSense-21.1
a)(En tal caso) quizás; pase (que). "À la bonne heure" Dv (Interpr?). Erregeen Erregia ezta, ez, ahantzkor. / Hala gerta baledi oraino nonbait hor. Iraultza 80.
Bi arima banintu, nonbait hor, baten sakrifizioa egin nezaken, hari atsegin egiteko. Dh 207.
Munduko bihotz guziak bere (Jesusen) eskuko izatu balitu, nonbeit-hor, denak emanez, menturaz zerbeit hari zela ikusiko zuen. JnnBihotz 114s (ap. DRA
).
Bakotxa guretzat bakarrik bagine mundu huntan, oraino nonbeit hor. HUZez 87.
Ura edan dadien, eta jauts ibaietan behera; nonbeit hor! Bainan larru garbitzeko atxik dezagun, hori zaiote espantagarri. Prop 1897, 117.
Othoiztu banindu aithor nezon zoin zautan nihauri laketenik, hola nunbait hor... Ihardetsi nioken jasmin zautala. JEBur 89.
Gau batentzat bakarrik, zendako? Bizpalau asterendako, nunbait hor. JEBer 79.
Ardo artzeko negurri ori, erraz ezagutzeko bide bat ba-ginu, nonbait or!FIr 175.
azpisarrerakoSense-21.2
b)(B ap. A EY III 331). Pasablemente, no tan mal. "Regularmente. --Nola ibili zerate? --Nonbait or" A Apend. Nobera tituludunaren menbean yarri ezkero, nonbait or igaroten dau bere zoritxarra.OrTormes 95.
Bolibiako gainzelai artaraño, zer nekea! Ara ezkero nonbaitor. OrQA 50.
Kamiñoan nunbait or. Gero kontuak. BBarand 28.
azpiadiera-2.1
Berandutu, ta gero errita. Jipoia ez bazan, nonbait or. JAzpiroz 129.
Itxura antzean etxeratzen bagera, nunbait or. BBarand 164.
azpisarrerakoSense-21.3
c)Más o menos.
Ark adiraziz konpreni zuten / nonbait-or, joku au zer zan. OrEus 392.
azpisarrerakoSense-21.4
d)Por ahí.
--Non duzu bertze motiko biurri ura? --Zein beste? Zazpi ere badira nonbait or!AtañoTxanKan 195.
azpisarrera-22
NONBAIT URRUN.
En algún lugar lejano. Lehenago nonbait urrun Greziako partetan / herriko legeak eman ohi ituen kantetan. EZMan I 4.
Ekharria izaten [arnoa] nonbait urrunetik. HbEsk 14.
Ez nonbait urrun, bainan aldean gerthatuez. HbEgia 6.
azpisarrera-23
HOR NONBAIT.
azpisarrerakoSense-23.1
a)Más o menos (eso, como eso).
Koziña abajo" etzekiat zer dan, baña gañerontzekoak or nonbait nik ere esango nitikek. UrruzUrz 33.
Eun milla pezeta, or nunbait, eman zituzten. Munita 65.
Har zazu Espasaren tomo bat eta luze-zabalean horrelakoxe bat edo milla orrialdekin (hor nonbait) izango da nere hiztegia. PMuj( inMEIG I 95
).
Ez duela [italianoak] berdintasun hori izkribuz bakarrik lortu, ebakeran ere hor nonbait dabilela. MEIG VII 182.
azpiadiera-1.1
Más o menos lo mismo, algo así.
--Gizon luze me bat bezela beaz [gariyak aurten]. Ezur asko ta aragi gutxi. --Or nunbait, jauna. SorBar 77.
Txanpon baten gora-bera or nunbait izango al gera. MocDamu 8.
--Eztaukat etxerik eta gurasorik. --Sasikoa beraz? --Or nunbait. AgG 321s.
Eskari oien etorkizuna ta auntzaren gauerdiko eztula or nonbait ote diran. LdiIL 21.
Idorra naiz leorra, Pedrok erantzun, or nonbait bata-biok. BerronKijote 134.
Emen, batetik zigorra danean, bestetik ere or nunbait izaten da. Insausti 301.
azpisarrerakoSense-23.2
b)Por ahí, en algún lugar.
Eta lo ere hor nonbeit eginen dute. HUZez 72.
Erosi or nunbait erorri dagokien txapel urdin biguñ andi bat. AArdi 60.
Lenago gure artean zeuden eta oraiñ ere or nonbait dabiltzan Agota oriek. LhYol 31.
Hor nonbait, Lapurdin, ez dugu erranen non, bazterrak kexu ziren. BarbSup 137 (
Leg 70 hor nonbeit
).
Hor nunbait: Ainho ez bada, Udazubi. Ox 101.
Hor nunbait kausituko duzu. LfMurtuts 18.
Lurpean, or nunbait, gordeta zegoan azi ari. SMitxAranz 5.
Billatuko zizuten or nunbait aundixkoren baten alaba. EtxdeJJ 76.
Or nonbait esana baitugu. ZaitPlat 145.
Or nunbait ba-direla eztakit nik zer zoragarritasunak. VillJaink 122.
Zatiren bat edo beste agertu dira or nunbait. IbiñVirgil 23.
Otzak baldin bazaude or nunbait duzu larru aundi bat. LabSuEm 174.
Or nunbait mendi-zulo batean egiña dute izugarrizko txondarra. Albeniz 16.
'Azpian', hor nonbait, 'dautzan' itxurapenen multzoa. MEIG VI 132.
v. tbn.
Hor nunbait: Const 37. SMitx Aranz 41. Onaind in Gazt MusIx 153.
azpisarrerakoSense-23.3
c)"Probablemente, [...] or nunbait (V)" A Morf 693. Eta begiko izan zitzaien or nunbait zerutarrei (iainkoei) [...] soro-zabalak gure odolarekin birritan gizentzea. IbiñVirgil 79.
azpisarrerakoSense-23.4
d)Pasablemente, no tan mal.
v. NONBAIT HOR (b). Ama xarrari eskerrak, or nunbait antolatzen giñun. AtañoTxanKan 161.
Gerritako oñaze izugarriak izaten nizkin. Lanean nenbillela, or nunbait. Baña oiera joandakoan, ezin artu gozamenik. TxGarmBordaB 61.
Eguraldi onarekin or nunbait ibiltzen zan. Baña euria egiten zuanean, lokatz aundia sortzen zan. Albeniz 28.
azpiadiera-4.1
Pase (que), (en tal caso) quizás.
a umekeritan bukatu balin badira, or nunbait!MAtxGazt 34.
Aurrak zaintzea bakarrik izan balu, or nonbait; eta beste gañerako lanak?AtañoTxanKan 149.
Orko joan-etorriaren ondoren, arratsaldean jai izan balute, or nunbait. Ib. 151.
azpisarrera-24
HOR NONBAITEAN,
HOR NONBAITEN.
Por ahí, en algún lugar. Eztituzue ezagutzen, or nunbaitean, bene benetan maite diran persona bi? AgSerm 230.
Artuik zer edo zer or nunbaiten, da ioan adi etxera. AgAL 25.
Or nunbaiten egiñiko oial mengelak ingeles oial sendotzat emoteko. AgKr 100.
azpisarrera-25
HOR NONBAITEKO.
azpisarrerakoSense-25.1
a)De algún lugar.
Eleizara etorri baño or nunbaiteko erromeri edo jolasetarako gogo geiago izaten dezue. AgSerm 290.
Or nunbaiteko oiartzunak irriz erantzuten du. VillJaink 98.
azpisarrerakoSense-25.2
b)Regular, mediocre.
Santxo Panzari eta Rozinanteri or-nonbaiteko olerki-jarioak. BerronKijote 28.
azpisarrera-26
HORTXE NONBAIT.
azpisarrerakoSense-26.1
a)Más o menos.
Nere zor-artzekoak ortxe nunbait berdin izango dirala. ZabGabon 27.
--Tokitan dago. Gutxienez ordu beteko bidea. --Ortxe nunbait. LabEEguna 113.
Nik ez dakit zenbat bota nituan: berreun bat ortxe nunbait. Alkain 154.
Amazazpi [urte] ere ortxe nunbait.Insausti 27.
azpiadiera-1.1
Más o menos igual.
Erkalaren guda-gibel edo atzeko-alde guziak ortxe nonbait dabiltz. EAEg 18-3-1937, 1309.
azpisarrerakoSense-26.2
b)Pase (que); como mucho.
v. NONBAIT HOR. Bakoitzak gauza pantesigarrik erakustea, ortxe nunbait, bañan lotsagarrikerik?JAIrazBizia 27.
Bixenta bere senarrarekin sendi ezagunen batengana joan [...] ortxe nunbait, bañan bakarrik ibiltzeko gauza ez zan. Ib. 92.
azpisarrerakoSense-26.3
c)En algún lugar.
Ortxe nonbait len ere sukalde-lanetan aritua zala. AnabPoli 76.
azpisarrera-27
HORTXE NONBAITEAN,
HORTXE NONBAITEN.
En alguna parte. Ortxe nunbaiten ikusi ditu iausten bere seme morrosko biak. AgAL 12.
azpisarrera-28
HORTXE NONBAITEKO.
Pasable, regular. Eskerrak ibai aundi arren inguruk ikuskarrik zirala, ortxe nunbaiteko joanera egin zuten. JAIrazBizia 106.