1.
(V, G, AN, L, BN-baig, Sal; SP, Urt I 541, HtVocGr 403, Lar, Añ, VocBN, Dv, H),
lantatu (R, S; Chaho; -tha- Gèze, Dv(S), H)
Ref.:
A(landatu, lantatu);
Lrq(lanthatü);
SatrVocP;
GteErd 99
. Plantar."
Tomatea lantatü (S), kipulak landatu, arbolak landatu (AN-5vill), sagar sabiak mutegian landatzen dira (G-azp)"GteErd 99.
v. aldatu (6). Tr. Documentado sobre todo en autores septentrionales. La variante suletina es lanthatü . En DFrec hay 18 ejs. de landatu, 14 de ellos meridionales.
Nik landatu ukhan dut, Apolok arregatu. Lç1 Cor 3, 6 (
TB, Dv, Ol, Bibl, BiblE landatu, He landadu [sic]; Ker jarri (landatu)
).
Iauna khen dietzadatzu gogoetako harrak, / landa behar alhorrari, nola kharlolaharrak. EZMan I 10.
Zuhaitz landareak landatu berrian urtztatzen edo urez freskatzen eta hezatzen tugu. ES 396.
Bizioen erroetarik atheratzen eta berthuteen landatzen. Ch I 3, 5 (SP landatzeko; Mst, Ip ezarteko, Ol eradoten).
Ezpadie haboro miñatze lanthatzen. Etch 374.
Nor asiko zan bertan landatutzen aza?IztC 159.
Hostoa galdu duten arbola landareak landa daitezke. DvLab 210.
Arbola landatu-berri batzuei sortzen zaizkote tantaiaren erditsutik boteak. Ib. 350.
Zeihara diren lürretan behar da zühaintze lanthatü. IpDial 52 (Dv landatu; It ifiñi, Ur imiñi).
Aita familiako bat, masti bat landatu zuena. EchnMt 21, 33 (SalabBN, Ur (G) landatu; Hual, Samper plantatu, Ur (V) imiñi).
Landatuz geroz hirriskatzen du phizteko. ChantP 264.
Oihan apal hura ez da segur bere-baitarikakoa; legarren mandotzetik beiratzeko ereina izana da edo landatua han noizbait.JEBer 40.
Landa detzagun, beraz, gaztainak Esnaur eta Bizkartzunen. ZerbAzk 33.
Irrisa ereiten, landatzen, jorratzen, ihiztatzen eta biltzen. JEtchep 94.
Dutxan perrezila landatu dute. ArtiIpuin 82.
Ez matsondoen artean urraitzik landatu. IbiñVirgil 88 (87 lantatu).
Sagarlandarak, orraitiño, zaindu bearra dau landatu barritan. OnaindSTeresa 23.
Landatzeko haunitz tomate. Etchebarne 118.
Lengo zugaitzak kentzen badira / berriak azkar landatu.Ostolaiz 20.
v. tbn. Ax 408 (V 266). SP Phil 327. He Lc 17, 28. Dh 188. Gy 150. Aran SIgn 85. Elsb Fram 141. HU Zez 80. CatJauf VI. Ox 174. Etcham 195. Barb Leg 146. Ir YKBiz 226. Lf Murtuts 2. Or Poem 522. Zait Plat 125. Larz Iru 120. Xa Odol 102. EZBB II 103. Gerrika 24. Lanthatü: Egiat 165. Arch Fab 231.
azpiadiera-1.1
"(L-ain, B), trasplantar"A.
azpiadiera-1.2
(Fig.).Cultivar. Maitatu arratsa, landatu oroia. "Cultiva el recuerdo"
.LauxBBa 2.
sense-2
2.
(L ap. A, que cita a EZ; H). Plantar, clavar, meter; colocar, poner, fijar. Unzi aitzinea landaturik tink zegoen, eta unzi gibela hausten zen bagén botherez. LçAct 27, 41 (He finkatua, TB sarturik, Dv, BiblE sart(h)ua, Ol tenk, Ker josita).
Ezpata landatzen dio / bihotzaren gañean. EZNoel 76.
Ene faltak duenaz geroz / gurutze hori landatu. Gç 136.
Han Iondane Petiriren jargiaren lanthatzeko. Bp II 121.
Bere astaparrak zure gainean landatzeko menean dagoena. HeGudu 100.
Landatu zuen harria Goliathen kopetaren erdian. Lg I 279.
Haren eskia tenploaren borthan lanthatürik. Egiat 201.
Gogoan landatuko zaizkit [...] nere estekamendu gaxtoez eginen dauzkidan errephortxu lehergarriak. Dh 127.
Ganibetak errotetan lanthatürik. CantS.
Itsas-hegian landatu zuten kurutzea. HUAurp 51.
Gizatasunaren erraietan landatua den sinestea da. ArbIgand 57.
Hantxet landatzeko gure oihal etxeak. Prop 1908, 25.
Alorrean landa zagun / txoriak aizatzeko. OrEus 67.
Gerrena baten puntan landa zak lurrean, orok ikusteko menean. ZerbIxtS 41s.
Etxe xuri pollitak, han hemenka landatuak!ZerbAzk 38.
Gauzen egokera berria landatu zuten. Gure aroa edo oraingo egokera, alegia. VillJaink 182.
San Marken eliza-nagusi xoragarria, ur bazterrean erregina bat bezala landatua. ArdoySFran 127.
Gutaz eta gu bezalakoez egina dela Eliza, Jesusek berak lurrerat etorririk, lur huntan gutaz landatu zuena.LarreArtzainE 257.
Gizatalde batean oinak landaturik dituen zer bizi eta sendo bat [hizkuntza]. MIH 392.
Aldez aurretik, bada, mugak landatu behar. MEIG VII 76.
Idazle ezagun batek tituluan bertan landatu duenez. Ib. 39.
v. tbn. Jnn SBi 44. AR 203. A Ardi 53. FIr 156. JE Ber 67. Barb Leg 140. GAlm 1934, 50. Lanthatü: Tt Onsa 102. UskLiB 58. Ip BulaS 2. Mde Pr 50.
azpiadiera-2.1
(Con -tik
). Oliverosek arma har eta lanta / bihotzetik. 'La plante dans le coeur'
.Xarlem 532.
azpiadiera-2.2
Gure gogoa [...] haren baithan landaturik dago.Arb Erlis 92. Orixegan landaturik gelditu ziren gure usteak. MIH 291.
azpiadiera-2.3
(Dv, H) . (Ref. a los ojos)."Fixer, en parlant de la vue"H.
Begiak finkaturik eta landaturik emaztearen begiei. Ax 392 (V 256).
Eta batzarrean jarriak ziren guziak begiak landaturik baitzegozkon beha. HeAct 6, 15 (Lç begiak haenganat egotzirik
).
Landatu zituen begiak gizon haren gainerat. Lg II 82.
[Landare] hetarik zunbaiten gañan berheziki bethi begiak landaturik nehork atxiki behar tizi. AR 135.
Begiak Birjina Sainduaren imaxina haren gainean landatuak. MarIl 75.
Hari buruz itzuli ginen denak, begiak landatuak, zer atherako zuen. JEBur 135.
Begík lanthatüik, bere gogúeki hürüpátzen dié. LrqLarrajaRIEV 1931, 238.
Mari-Antoni bi begiak landatuak beha zagokon zorrozki leihotik. LfMurtuts 9.
Bere mozkor-begi lausoak landatu zizkidan. MdePr 109.
Kurutzefikan begiak landatuak zauzkan. ArdoySFran 265.
v. tbn.
Prop 1907, 215.
azpiadiera-2.4
Hekien artean zegoen, beharriak landaturik.Arb Igand 8.
sense-3
3.(Aux. intrans.).Plantarse. Ene harriduran landatu nintzan, handik ez higitu nahiz. Zub 118.
Lasterka joan ginen beraz mendixkarat eta han landatu. ZerbGerlan 78.
[Dabid] Goliathi landatu zitzaion aintzinean. ZerbIxtS 53.
azpiadiera-3.1
Erran ahal zinezakeote marzuzér huni, Erroetarik ilkhi adi, eta landa adi itsasoan. "Desracine-toi et te plante en la mer". Lç Lc 17, 6 (TB landa zaite, Dv landa hadi, Brunet landa zaitez, Or landa adi; He birlanda adi, Ol alda adi).
sense-4
4.Cultivar (una tierra), cubrir con plantas. Obeago dala askoz ere Gipuzkoan bezala abelgorriakin lurrak iriki ta landatzea.IztC 185.
Beren lur landatu gabeak basotzeko.ForuAG 313.
Pentze ñimiño bat, dena platanaz landatua. JEBer 37.
Uste ginuen Gipuzkoa sagar-ondoz landatua zela guzia.Ib. 84.