Tr. La forma mejor documentada al Norte es fornitu, aunque se encuentra hornitu en Axular, TB (además de ornitu ), Jauretche e Inchauspe. Emplean ornidu, además de los autores vizcaínos, Iztueta (junto a ornitu ) y Zaitegi; hay orniu en BBatzarN. La forma de part. orni es utilizada por Inzagaray, Lizardi, Orixe y Gaztelu. En DFrec hay 86 ejs. de (h)ornitu y 4 de ornidu, todos ellos meridionales, y 2, septentrionales, de fornitu.
sense-1
1.
(V (-du), G, AN-5vill, L-ain, B; SP, Ht VocGr , Lar, Añ (G, AN), Izt 3r, H),
orni,
fornitu (S; HtVocGr 364, Hb ap. Lh., H),
furnitu (Urt II 176)
Ref.:
A;
Lrq(forni);
IzetaBHizt2
. Abastecer(se), proveer(se); dotar(se). "Fournir" SP. "Garnir" Ht VocGr 366. "Pourvoir" Ib. 407. "Abastar, proveer de todo lo necesario", "avituallar", "equipar", etc. Lar. "Surtir" Lar y Añ. v. honitu. Tr. Su uso crece bastante (aunque no al Norte) desde mediados del s. XIX.
Hek ere [...] enbarkatzerakoan behar zenaz forni genzaten. LçAct 28, 10 (TB ornitu, IBk hornitu; He ekharri, Dv harrarazi, Ol, IBe, Bibl eman, Ker emon).
Horiez guziez fornituko zitut. Volt 180.
Naturalezak berak ere anhitz [...] abantail suertez dotatu, hornitu eta konplitu baitzaitu. Ax 9 (V 4).
Diharü eta münizionez / orai untsa fornitü. Xarlem 858.
An [Jesusek] sandúak gloriastátzen, / nauten guzíes ornítzen. LEKop 139.
Etxea ornitzeko, etzuan ezeren billa ibilli bearrik. AA II 91.
Orniduko ditut konbentuak. fBIc II 290.
Iturri [...] bat [...] zeñetatik ornidutzen dan Ondarribiako jenderik geiena. IztC 102.
Iturriz ondo ornitua. Ib. 79s.
Tratatua hemen ontsa izanen zare, / arrastela bethi berdez fornitua. Gy 145.
Eunda ogeita amabost milla gizon, abere eta ganaduz ondo ornituak. Lard 127.
Alperrik jaungoikuak emongo deutsazala erri bati doe aberatsak, gizonak euren aldetik orniuten ezpadabe lege jakitunakaz. (1854). BBatzarN 173.
Orniturik gañera bere doaiezko emaitzaekin. AranSIgn 29.
Eta nik gaur [koroia] gura neuskio / ornidu lora ederrez. ABAmaE 146.
Oraingoan ornitu / zerate atxurrez. UrruzUrz 58.
Espiritu Santuaren grazia eta doen betetasunagaz ornidua eta unjidua. ItzAzald 29.
Mutilla baño ornituago joango da neskatxa [ezkontzara]. AgG 247.
Graziaz ornittu zuan bere gogo edo anima. InzaAzalp 45.
Andizka ornitzen zan gizona edo zala pentsetan neban. "Se proveía en junto"
.OrTormes 65.
Alan ondo ornidu ziran adakiz ta izkilluz. KkAb II 178.
Okerreko agiriez ornituak. LdiIL 43s (21 orni
).
Jendia oso konforme / dela gelditua: / gutxi pagatu eta / ondo ornitua.Yanzi 182.
An labratuz mundua / txoil bai-dago ornia. OrEus 212.
Diruz ornidu. EguzkGizAuz 153.
Bizkaia tximist-indarrez ornitzeak lanbide gorria demaio Euzko Jaurlaritzari.EAEg 21-11-1936, 350.
Ikurrez ornitutako gauzak."Efectos timbrados"
.Ib. 25-2-1937, 1150.
Artzaiak esne, gaztai ta gaztañez ornituko zaituzte. NEtxAntz 136.
Haren adimen bizkor, eskolatzez ornitua. MdePr 170.
Ongi ornitutako etxe zenbaitzutan. IzetaDirG 95.
Mendu barriz orniduko dau bere aiurria ta izakera guztia. ErkiagBatB 182.
Frutua duten zugaitzarekin / ornituta mendi-gaiñak. UztSas 287.
[Biderako] bearrezkoenak ikusi-ta beraietaz ornitu zedin. BerronKijote 88.
Orduxetik, esan geinke, mesedez ornidu eban Jaunak [Teresa]. OnaindSTeresa 37.
Adar lodiz ornitua, gerri-moztaka, sustraiak agerian [aritza]. Zendoia 35.
Funtsean, nork forni holako etxe haundi batendako aski erregailu negu oso batez! LarreArtzainE 192.
Argitasunez ongi hornitutako liburu lodi eta trinko honekin. MEIG III 56.
v. tbn. Xe 190. Noe 62. Bv AsL 191. Arr May 53. A Ardi 129. Enb 132. Y 1933, 2. Otx 30. JMB ELG 74. Munita 55. Etxde AlosT 7. Txill Let 38. SM Zirik 5. Akes Ipiñ 20. Arti Tobera 276. Gand Elorri 32. Zait Plat 70. Osk Kurl 125. Vill Jaink 147. Ibiñ Virgil 91. Orni: Inzag EEs 1914, 64. Gazt MusIx 189. Fornitu: Etchebarne 106.
sense-2
2.Proporcionar."
Eskas duzuna hornituko darotzut
"H.
Tr. En la tradición meridonal se documenta en algunos autores modernos.
Hazia ereilleari fornitzen draukanak. Lç2 Cor 9, 10 (TB hornitu; He, Dv, IBk eman
).
Mana ezti iudutarrei mortuan fornitua. EZMan II 110.
Lanhabesak, tresnak eta obraren egiteko gai guztiak ere, berek bilhatu eta hornitu behar zituzten. Ax 26 (V 15).
Herriak estofa fornitzen dubelarik, esku lan xoilla entreprenurak. (1763). SenperEus 154.
Zeruak inspiratuko eta fornituko darozkitzun moienez. HeGudu 102.
Ornamentü, argi eta beste gaizen egiteko eta fornitzeko. Mercy 27.
Osaba burjes hori / diru fornitzeko. Balad 215.
Lothuak elgarrekin yunturetarik, zoinek hornitzen baitute hetarik bakhotxari behar duena. TBEph 4, 16 (Lç forniduraren iunktura
).
Hornitu daizku laguntza suerte guziak. Jaur 171.
Gathuari, gauza da yakiña, / gure arrazak dio fornitzen koziña. Gy 220.
Hazkürria hornitü eta gaitzbidetarik begiratü. IpHil 127.
Gaurgero ornitu dizu ezkontzeko on dana. OrEus 104.
Asto malditua... / lana det zaldalia / eziñ ornitua. Yanzi 47.
Erregeri ta aren etxeari bizitzekoa ornitzeko. Ol3 Reg 4, 7 (Ker y BiblE hornitu; Dv ekharri
).
Lagungarriak eta bideak ornitu, guk Jainkoa obeki ezagutu dezagun. VillJaink 77.
Nik, Konpania horri, horien izenak fornitu-eta, kito izan nuk. LarzIru 38.
Aleak gutxiegi dituzten proteinak, esneak ornitzen ditu. OñatibiaBaserria 96.
v. tbn.
Fornitu: CatLan 163.
azpiadiera-2.1
Errienta, pastoral fornitzen eta erakusten zuen gizon ikasia.Lf in Casve SGrazi 11.
sense-3
3.(-du V ap. A; Mg PAbVoc
Izt 109v).Apostar, hacer una puesta en el juego."Poner algo en seguridad o depósito, sea en el juego, sea en el apueste, para que lo lleve el ganador"MgPAbVoc.
"
Ornidu (V), poner la hecha"A.
Edo joko debekatuetan, edo bear baño geiago ornitzen dala. MgCC 45.
5.Elaborar, componer. Zelan sosegauko da Teresa, bakarrian ornidu dituban asmo santubak ta pensamentu altubak Jesusen amodijua gaiti mundubari erakutsi bagarik?fBIc II 292.
On dagitsuela nire irudimenak orniduriko ipuiñok. BilbaoIpuiB 10.
Etxe-bizitzan gaia artuta / kantu bat nai det ornitu. Basarri 183.
sense-6
6.
(B; -du V-ger; A Apend)
Ref.:
A; Ort Voc (ornidu); Holmer ApuntV (ornidu); Izeta BHizt2
. "Completar. Ornitzen ditut nere aragizko gorputz untan Jesukristok bere zatietan jasan etzituen nekeak
"A.
"Completar alguna cosa capaz de ser contada"OrtVoc.
"
Larogei urte ornidu, ochenta años cumplidos"A EY III 271."
Ondo etorri jatson orniduteko dozenea (V-ger)"Holmer ApuntVASJU 1969, 182. Zeñek ornidu alboan itxi eustan utsa?ABAmaE 169.
Ez dut lizentzirikan / bertsu segitzeko, / bide nituen falta / amar ornitzeko. Auspoa 97, 33.
Dirua orniduteko / darabilez lorrak. AzcPB 239.
Berak erakutsi ebazanez, zerbait neure kontura orniduaz, agertuko dodaz nik albizta orrek. A(
inAzcPB 3
).
Nik a otorri baño lelau gure neki ogetamar mille errielak ornidu. OrtOroig 89.
azpiadiera-6.1
"
Ongi ornitzekoa da [= le falta un tornillo'] (AN-gip)"GteErd 289.
sense-7
7.Pagar. Legeak diñoana ornidu barik iñok ezer ekarri eztaien, errien mugarri ta itxas inguruak zaintzeko. AgKr 100.
Nola ornitu ta garbitu lezaieke baselizatxo oiei gure aurretikoak egindako zorra?AY 1934, 9.
sense-8
8.Satisfacer, cubrir. Lanaren bidez egindako gauzak, gizonen bearrizanak ornidu ta betetako dauken egokitasuna. EguzkGizAuz 56.
Billoiztasuna zelanbait estaldu, ta udako eginbearra ornidurik eukan. ErkiagBatB 35.
Umezurtz dago. Otoitzean bakar-bakarrik idoroko dau utsune ori orniduteko bidea. OnaindSTeresa 53.
azpisarrera-1
HORNI-HORNI.
Muy provisto. Egia billus, gezurra aldiz / arma ta aldezlez orni-orni. GaztMusIx 137.
azpisarrera-2
HORNITUTXOAGO.
Algo más provisto, abastecido. Neure burua ornidutxuago ikusi nebanetik. "Tantico medrado"
.OrTormes 121.