1.
(V, G, AN ap. A; Lar DVC 192, Añ, Izt 23v y 115v, VocCB , Dv, Zam Voc). Celestial."Celeste, (c.) zeruzkoa. Celestial, zerutarra
"Añ.
El ambiguo "céleste" de Duvoisin podría corresponder tbn. a la segunda acepción. Tr. Documentado al Sur desde mediados del s. XVIII. Al Norte se encuentra en JesBih, MarIl, Lafitte y Xalbador. En DFrec hay 2 ejs.
[Goiko argia] bear degu, zerutarra, Jaungoikoaren eskutik datorkiguna. LarSAgust 16.
Ene lagun zerutarrak. JesBih 399.
Haur zerutarra. MarIl 118.
Estasiazko aire zerutarrarekin. Ib. 52.
Aingeruzko gorputzian eta Serafin zerutarren espirituan. BvAsL 22.
Egin ementxe lo ederrean zerutar ames gozoa. AgG 76.
Jaun zerutarra. Ib. 160.
Bultzaturik danak aren abo-iturri zerutar ta izugarrizko mirarien inderragaz. BelausAndoni 19.
Ezti-kutxa zerutarra. JaukolBiozk 56.
Geure zerutar izkuntza. Enb 154.
Sinistu eragiten dauskun onoimen zerutarra da sinismena. KIkV 86.
(KIkG 68 onoimen zerutarra; KIkV 84, KIkG 224 zerutar emaitza)Zerutar egak ditu maitasun zaliak. LauxBBa 42.
Edari zerutar bat. LauxAB 31.
Jantzi oietatik darizun lurrin indar zerutarra. OrPoem 519.
Zerutar aur-loa! SMitxAranz 205.
Zein baño zein doñu zerutarragoak. Ib. 174.
Sainduek dute gain-gainetik beren baithango indar edo sentsu sakratu hori baliatzen [...]; eta hari esker, nola ez dira zerutiar eta zerutar bilhakatzen iguzkipeko herstura guzien erditik?LfGH 1952, 78 (ap. DRA).
Beren estutasunetarako babestzalle zerutarra. LekSClar 103.
Ama zerutarra. Ib. 219.
Zerutar atseginez. EtxdeJJ 230.
[Ama Birjiña] bere Seme Zerutarraren atzean, biotza zatiturik. AltLB 54.
Soñu eztitsu ta zerutarra. BilbaoIpuiB 158.
Haren irribarren zerutarrak. MdeHaurB 97.
Neska pottola badabil nola aingeru bat zerutarra. ArtiMaldanB 207.
Zerutar ta jainkotiar gauzetaz mintzatzen zan. GaztMusIx 166.
Onela amaitzen da zerutar kantu ori. Onaind( inGaztMusIx 150
). Bere zerutar koloreakin. XaEzinB 76.
Baltsamo zerutarra. "Santísimo bálsamo"
.BerronKijote 192.
Zerutar litzaken liburuak. "Libro en mi opinión divi-"
.Ib. 28.
v. tbn. Bil 60. Inza Azalp 123. Basarri 11. Erkiag BatB 85. Vill Jaink 7. Olea 214. AZink 120.
azpiadiera-1.1
"Se dice también de personas piadosas. Zerutar utsa da orren suiña. [...] (V-ger), es muy piadoso (litm.: puramente celestial) el yerno de ésa"A.
azpiadiera-1.2
(Dv). (Uso sust.).Ser celestial, morador del cielo.v. ZERUKO (b). Tr. Documentado en autores meridionales y en Duvoisin.
Poz-atseginz agitz andiagoak zerutar guzien erdian arzeko. MbIArg I 317.
Zerutar eder oiek Edmundori esan zioten: [...]. CbEg III 286.
Ama egiazkoa eta zerutar guzien erregiña dalako. Gco I 470.
Ta egiten dabee zerutar batzuben bizitzia. fBIc III 302.
Angeru ta zerutar doatsu guztien laguntzan. AñEL2 71.
Jainkoak lan au mundukoai kendu zien, zerutarrai emateko. Lard 107.
Aingeru eta zerutar guzien musikak entzun. DvLEd 259.
Zerutarren bizimodua zeramala. AranSIgn 23.
Zerutar danak batera, kantetan dabe. ABAmaE 11.
Guzien izkuntza zerutarrena zan; aingeruen jauregia zirudin etxola bedeinkatu ark. BvAsL 78.
Aingeru ta zerutar guztien ongietorriak artuaz. AgSerm 541.
Zerutarrak lez, biziko gara, guztizko zorionean. EchtaJos 366.
Zerutar danak / Alai dagoz. Enb 107.
Zerutar-samalda aundi bat batzu zitzaion Aingeruari. IrYKBiz 21.
Iesuren izenean zerutar, leortar, ifernutar oro belaunikatu dedin. OrAitork 167.
Or ari zaikzigu bi emakumetxo beren Aita gureak zerutarren artean banatzen: [...] Aita San Joseri, [...] Aita San Antoniori [...]. NEtxLBB 169.
Beren ustez, zerutarrak ere naiko lan olako zorionik izatea.TxGarmBordaB 187.
v. tbn. Echag 129. Astar II 58. Ur MarIl 120. Arr May 96. FLV 1988, 284 (Larrainzar, 1905). Goñi 95. Urruz Zer 59. A BeinB 83. Ayerb EEs 1915, 294. Kk Ab I 7. Kk Ab II 137. Gand Eusk 1956, 231. And AUzta 52.
azpiadiera-1.2.1
Eta begiko izan zitzaien or nunbait, zerutarrei (iainkoei) [...]. Ibiñ Virgil 79.
sense-2
2."Celeste, zerukoa, zerutarra
"Lar.
"Cuerpos Celestes, Gorputz Zerutarrak
"Ib. Urdin zerutar begiak. AzcPB 163 (in Ur PoBasc 270 despedidian begiyak).
Zeru bidea, ai, utzita / noruntz dijoa zerutar uso pollita! JaukolBiozk 86.