1.zaiarkatu (HtVocGr 433). Cruzar, atravesar."Traverser"HtVocGr 433.
Arinka zearkatu du bide zabala. TAgUzt 6.
Gipuzkoa osoa ere zearkatuko nuke begi-itxian utsik egin gabe. Ib. 199.
Malkoen jarioak zearkatzen zion etengabe aurpegi zoragarria. Ib. 276.
Konpostelara, emen-goiko iparraldetik, zijoazenak, eusko-lurraldetako basarteetan-barrena zearkatzean, bide-lapurren bildur izaten omen ziran. SMitxAranz 152.
Mendiak gainditzen ditute, ibaiak igari zearkatzen. IbiñVirgil 99.
Beti arpegi berdiñak ikusten, kale berdiñak zearkatzen. NEtxAntz 106.
Aingeru batek zerutik ona / zugana zearkatua, / belauniko dan Ander maitea / garbituz bedeinkatua.Ayesta 58.
Arrago itxurako honetan, bere zerua zeharkatzen duten laino-geriza olatuak, eraginez eta giza-erantzunez gogortzen dira. MEIG IX 117.
(en colab. con NEtx) v. tbn. J. Zubiri EG 1956 (7-8), 57 (zearkatu).
sense-2
2."Inégaler, [...]zaiarkatzea
"HtVocGr 374.
sense-3
3.
(G, AN, L, BN, S; Lar, Añ, Hb(-ea-)),
zeiharkatu (H)
Ref.:
A(zearkatu);
Lh
. (Con complemento en ablativo).Apartar(se), desviarse."Ladear"Lar.
"
Zeiharka zaite, détournez-vous, prenez de côté"H.
"Ladearse"A.
Ezpatarekin aurrean jarrita, bidea isten ziolako, astoa bidetik zearkatu zan eta korrikari eman zion. Lard 102.
Obia estaltzen zuen ar-losa zearkatua ikusi zuenean. Ib. 467.
Etzaite iñoiz ere zearkatu ez asko eta ez gutxi bertutearen bide zuzenetik. ArrGB 8.
Mariaren debozioa uzten duena, zeruko bidetik zearkatzen da. ArrMay 77.
Dantza hanitz eman dute, bethi berdin arin eta ixil, eta zoin bere tokitik zeiharkatu gabe. JEBur 142.
Baditeke zeiharkatzen nizan ezarria ninduzuen bidetik. Ib. 109.
Onaren bide zuzenetik etzala, ez asko ta ez gutxi, inoiz ere zearkatzen. ZaitPlat 8.
azpiadiera-3.1
(Con alativo o similar). Iduri-eta eskuarak behar duen bethi ozka beretan ibili, treina burdin-bidetan bezala, nehoiz nehorat zeiharkatu gabe. LfELit 118.
Etxebertzeko juntan zeiharkatzen ginen ezker. LarreArtzainE 29.
sense-4
4.zeiharkatu (Dv, A). "Faire un tracé en zig-zag, tracer des sortes d'arabesques" Dv. "(L?, BN?), hacer un trazado en zig-zag, trazar especies de arabescos" A. Zeiharkatuz bagoazi malda eztiari gora. JEBer 50.
Jada, patarrari-behera zeiharkatuz goazilarik, itzali dauzkigute beren kaskoak. Ib. 52.
Anitz ardo xurgatu ondoan ere etzuen sekula burua galtzen; zentzua argi zuen, eta bidia zeiharkatuz ere heltzen zen bere lan tokirat. Zub 26.
azpiadiera-4.1
(Part. en función de adj.).Tortuoso (?). Abiatzen da Piarrex mendiari goiti bide zehiarkatu [sic] eta sasitsu batian. Zub 38.
sense-5
5.zeiharkatu (Hb). "Prendre obliquement" Hb.
sense-6
6."(B), ladearse, ponerse a medio lado. Zearkatuz aitzen dira gerla-gizonak sutan (B), los soldados combaten poniéndose a medio lado"A.
Euskaldun samurtua izan zen leenik io zuena, anbateko indarrakin ta ain azkarki, non ezpazitzaion bidean ezpata zearkatu, ukaldi bakar arekin bukatua zen bere garaikerria. (Quijote IX)"A no volvérsele la espada en el camino"
.AIrRIEV 1928, 605 (Anab ib. 611 biurtu; Or RIEV 1929, 8 okertu, Ldi ib. 210 itzulikatu).
8.Soslayar, evitar. Errekiñak arautzeko Batzordera eldu diran susmurrak azaltzen dutenez, gure erabakiaren elburua zearkatzen dutenak ba dira noski. "Esta finalidad [...] es soslayada"
.EAEg 3-1-1937, 714.
sense-9
9.Cruzar (un cheque). Zearkatutako diru-atera-agiriei eta joan-etorri diru-atera agiriei buruz arkiera bereziak dituzten [...] itunbenak."Del cheque cruzado y del cheque de viaje"
.EAEg 14-2-1937, 1065.