Tr. Documentado en J.A. Moguel, Uriarte y en autores vizcaínos y guipuzcoanos del s. XX. Hay zipriztin en JBDei, J.A. Irazusta, ZArg, Etxaide y BasoM,zipristin en Arrese Beitia, Anabitarte, Erkiaga (junto a txipriztin ), M. Manterola y Zendoia, txipristin en Moguel, Uriarte, Kerejeta, Gandiaga y Villasante, xipristin en Zendoia, y zipirztin en T. Aguirre. En DFrec hay 14 ejs. de zipriztin y 2 de txipristin.
sense-1
1.zipristin (G),
zipirztin,
txipriztin (V-gip),
txipristin (V, G-azp),
txipistin (V-och-gip),
xipristin,
txiripiztin (G, AN-5vill),
zirripiztin (G-bet)
Ref.:
A(txipristin, txipistin, txiripiztin, zipristin);
IzArOñ(txipístiñ);
EtxbaEib(txipriztiñak);
ElexpBerg(txipriztin);
Zt(zirripiztin ; comunicación personal);
ZestErret(
txipristin
)
. Salpicadura."
Txipriztiñak eldu ziran gengozen lekurañok
"EtxbaEib.
">Prakak txipriztiñez beteta daukazu" Elexp Berg. Dominixtiku egin eta Andoniri soñekoa zipriztiñez bete zion. JAIrazBizia 21.
Gauza andiren bat edo luzeren bat jausi zan ereka-erdiko askako uretara, baztarrak urez ta txipriztiñez beteaz. ErkiagArran 145.
Uretan ere zipristiñak ugari. AnabPoli 33.
Edozein inguruko zulo ez-agirietatik urteten eben irristada eta zipristiñak. ErkiagBatB 11.
Neri bizkarra busti naiean / olatuen zipristiñez. MMant 151.
Xipristiña ugari / bazan sudurrean. Zendoia 32.
azpiadiera-1.1
+ txipristin, zipirztin. (Como segundo miembro de comp.)."
Oliyo txipristiña eroi zat
"ZestErret.
Jantzirik eguan odol txipristiñez beteriko soñekuagaz. UrApoc(V) 19, 13 (Ker odol-txipristin; Ol odol-zipriztin).
Goialderaño jeiki ziran soin astunak zabaldu zitun ur-zipirztiñak. TAgUzt 40.
Izadi osoa eder egin zun Arek, or-emen bildu al-izan zitun eder-zipirztiñak egotzi ziozkala esan gentzake. Ib. 53.
Gabian pasaiten zan, dana sua ta garra ta argi-txipristiña. GandEusk 1956, 214.
Egin zuan puzkerra. Puzkerrarekin batera, kaka-zipriztiñak ere bai. BasoM 130.
Lokatz-zipristiña ugari astintzen genuen.Zendoia 44.
azpiadiera-1.2
txipristin (A). "(V), chispa"A(que cita a Mg).
An dira su txipristin urrinera duazanak: an askatu ta bota eragitia geratu jakozan lojak, zepa ta txatarrak. MgPAb 127.
Iges egiten dot nik urrinera iraun ezinik agoetzar aren txipristina ta berotasuna. Ib. 133.
azpiadiera-1.3
+ txipristin. (Fig.). Gure oitura onak, atzerritik erantsi zaizken zipriztin txarretatik, berak bere biotzaren sugarretan garbitu bitza! JBDei 1919, 279.
Bere izorbideetako zipriztiñak etxekoen izen garbia loitzea. EtxdeJJ 97.
Lau urte ziran Erromako Aita Santuak Andre Mari pekatuaren zipriztiñik gabe sortua zala sinisbearreko egitan sartu zuala. ZArg 1958, 59.
(ap. DRA)Eta egokera berri onen txipristiñak gurera ere eldu dira nai ta naiez. VillJaink 7.
[Gudaren] zipriztin gaiztoak arrapatu gaitziken gu ere.AtañoTxanKan 170.
3."
Txipistiñ [...] riña. Txipístiñak eiñ, bota, reñir"Iz ArOñ. .
Bestela nagusiak / a zer zipriztiñak, / baldin jakin balitu / arek zekizkiñak!Insausti 284.
sense-4
4.txipriztin (V-gip), txilipristin. "Txipriztiña [...] persona que no puede parar, inquieta, nerviosa. Eztost bakian laga neskatilla txipriztiñ onek" Elexp Berg. Berriz ekin genion / sasirikan sasi. / Erbi txilipristin bat / salta bizi-bizi. Zendoia 105.