1.
(Lcc, SP, Ht VocGr 350, VP 1v, Lar, Añ (s.v. quinquagésimo), Lecl, Arch VocGr (s.v. detxima), Dv, H),
hamargerren (Gèze),
amargarnen. Décimo."Dixième"SP.
Tr. La forma casi general es (h)amargarren. Hay -gerren en textos suletinos y mixanos y -garnen en roncaleses. En DFrec hay 8 ejs. de (h)amargarren. Lehen fundamenta zen iaspez [...]; hamargarrena, krisoprasez [ornatua]. LçApoc 21, 19s.
Amargarrena, Mansedunbrea. Bet 16.
Izotzilaren ogei eta amar garrenean. MRos 13.1v.
Nola aditzen duzu hamargarren artikulua?Mat 72.
Amargarren kapituloa. BerTrat 121v.
Martien amar gar[r]en egunean. Mic 14v.
Amargarrena, eztagigula deseadu laguneen gauzarik. Cap 9.
Eta hamargarren illhabeteko lehen egunean mendi puntak agertu izan ziren. UrtGen 8, 5 (Dv hamargarren).
Zazpigarren eta amargarren mandamentuan. OA 163.
Aprillen amargarren egunean. Urqz 60.
Hamar-garren lekzionea. CatLav 147.
(V 76)Zoin da sinbolako hamargarren artikülia?CatLan 56.
(95 hamargerren)Zerura igo zanetik amargarren egunean. AA I 609.
Amargarrena, bizibagára, bizigaitzéla orrendáko. LEOng 40r.
Bederatzi eta amargarren agindubak zer eskatuten deuskubeen. fBIc II 238.
Aita Santu Erromako Leon amargarrenak. AñEL2 229 (v. tbn. EL1 33).
Amargarren ipuiña. ZavFab,
RIEV 1907, 530.
Hamar gerren urthia nian xangrireki / aitak enündilakoz eskola erazi. Etch 176.
Amargarren bertso au / da azkenekoa. Echag 261.
Amargaren illean / sartu ziranean, / mendien puntak ziran / agertu airean. ItFab 226.
Amar garna: Yoren aziendara nor gaurendako desea ezagula. CatSal2 25.
(CatB 15, CatLlo 7, CatBus 6, CatAe 8 amargarrena, CatLuz 5 hamargarren; v. tbn. CatSal 47, CatJauf 85 (h)amargarren, CatR 47 amargarnen, CatS 50 hamargerren)Batzuek irugarren mallatik erorten ziran, besteak laugarrenetik, besteak amargarrenetik. ArrMay 49 (v. tbn. GB 53).
Amargarren irudia. SorGabon 50.
Aita Santu Gregorio amargarrenak. BvAsL 158.
Patxik bota zuen amargarren ontzakoa eta beste juramentu bat. Apaol 101.
Hamargarren urtean sartzera goazi. HUZez 79.
Neri amargarrena / kontatzia aztu. Iraola 101 (v. tbn. 59).
Aspaldi du naizela sort-etxetik joana, / hamargarren urthea hurbil iragana. Ox 145.
Pazko ondoko berrogei ta amargarrenean. InzaAzalp 84.
Agoztuaren amargarrenetik amabigarrenera. OrSCruz 45.
Aita Santu Pi amargarrenak. OrMi VI.
Urria illa ta egun / amargarrenian. MendaroTx 406.Yesus zerura igo eta amargarren egunean agitu zan ori. IrYKBiz 542n.
Amargarren aldiz geldiro milizkatu zitun gogoan albista kilikagarriak. TAgUzt 245.
Amargarrena ez desiatu / besteren ondasunikan, / ez zinistatu zorion dana / ortatik daukazunikan. UztSas 127.
Agian ez dute ahantziko ene bederatzi ilobek, nolakoak izan ziren [penak] hamargarrenaren galtzean.LarreArtzainE 70.
v. tbn. EZ Eliç 155. VJ 13. Harb 302. Bp I 104. El 8. Iraz 32. Arz 23. He Apoc 21, 20. Cb CatV 61. Oe 76. Brtc 64. DurPl 70. Mg CC 214. Gco I 464. JJMg BasEsc 21. Lard 480. Hb Esk 67. Ur Lev 27, 32. Moc Damu 15. Alz STFer 131. Itz Azald 112n. Azc PB 24. Echta Jos 143. A Ardi 123. Ill Pill 18. ABar Goi 35. KIkV 72. KIkG 23. Barb Sup 74. Enb 84. Anab Usauri 9. Zerb IxtS 14. Zait Sof 29. Mde Pr 115. NEtx Antz 90. Osk Kurl 215. Larz Senper 104. Ibiñ Virgil 62. Alzola Atalak 104. MEIG IV 62. Amargarnen: Hual Mt 10, tít. Hamargerren: Tt Onsa 7. AR 62. Ip Dial 43.
azpiadiera-1.1
Mendekoste erran nahi da berrogei eta hamargarrena.Lç Decl ã 4v. Garagarrilen ogeta amargarren egunean. Mendieta 114. Berrogoi eta hamargarren kapitulua. SP Imit III 50 tít. Bazkorik berrogei eta hamar garren egünian. Bp II 71. Milla ta bosteun ta berrogei ta amargarren urtean. Cb Just 82. Ijit-erritik irten ziranetik, berrogei ta amar-garren egunean. Ub 28. Laugarren liburuan, irureun, irurogei ta amar-garren orrikatik aurrera. Izt C 131. Ongille andi au ill zan milla sei eun ta amargarren urteko abenduko illaren seigarren egunean. Ib. 452. Eldu zan azkenik ogeta amargarren egunaren gaba. Ur MarIl 32. Jesusen irurogeita amargarren urteko udaberrian. Lard 541. Bere lehen Mezaren berrogoi eta hamargarren urtheburuko. Zby RIEV 1908, 607. Milla urte ta bederatzieun / ogei ta amargarrena, / eguna zein da jakiteagatik / Urriko illaren aurrena. Tx B I 215. Milla beatzireun berrogei eta / amargarren urtian. MendaroTx 398. v. tbn. EZ Eliç XXVII. Bv AsL 163. Onaind in Gazt MusIx 146.
azpiadiera-1.2
(Postpuesto al sust.). Kapitulo amargarrena, elizako mandamentuen gañean. El 60.
Iruditegi amargarrena. SorAKaik 133.
azpiadiera-1.3
(Tema nudo). Egur ua, amargarren egokitzen zaio. OrEus 150.
sense-2
2.Décima parte.v. hamarren, HAMARGARREN PARTE. Eta Abrahamek eman zioen guzien hamargarrena detxuma. UrtGen 14, 20 (Dv, Ol, BiblE hamarrenak).
Eta hiriaren hamargarren bat lehertu zen. DvApoc 11, 13 (BiblE hamarreko).
Abelgorrietan, giberrietan ta artzai makilpean debiltzanetako amargarren bakoitza Yauberi eskeñi bear zaion amarrena da. 'Omnium decimarum bovis et ovis et caprae'
.OlLev 27, 32 (Dv hamargarren heldu diren guziak, BiblE hamarretik bat).
sense-3
3.Cierta unidad de medida.v. hamarren (3). Eta hekien libazioneetan, hirur hamargarren irin zethabatu olioz bustirik aratxe bakhoxka [...]; eta bi hamargarren ahari bakoxka. 'Tres decimas'
.DvNum 29, 14.
Eta hamargarrenaren hamargarren bat bildots bakhoxka. Ib. 29,15 (Ol amarren bat, Ker lau litro, BiblE lau kilo).
HAMARGARRENGO,
HAMARGARRENEKO.
Décimo. Bederatzi ta amargarrenekoen ganekoak, bost Elexakoenekoak, eta osterantzeko bekatuak sarturik doaz esanik doazaneetan. AñEL2 154.
Amargarrengo aginduan erakutsi zaigu. AgSerm 422.
Bederatzigarrengo eta amargarrengo aginduak seigarrenean eta zazpigarrenean sartzen dira. ArgiDL 28.
Amargarrengo gizaldikoa omen da. Basarri 12.
azpisarrerakoSense-2.1
Milla sei eun ta berrogei ta amargarrengoan ifini zituen bi Konbentu.Izt C 477. Milla bederatzi eun / amargarrengo urtian. Tx B I 74. Elizeko paper zaharretan bere herrian, apelledu guztiak ikusi zituan, hogei ta hamargarrenekoraino zion berak, eta euskaldunak ziran guztiak. Osk Kurl 218.
azpisarrera-3
HAMARGARREN PARTE (Lcc),
HAMARGARREN ZATI.
"Décima parte, amargarren partea" Lcc. v. hamarren. Eta Zibitatearen hamargarren partea erori izan duk. LçApoc 11, 13 (He, TB hamargarren partea
).
Filistin-tarren bazter guzia, Israel-tarren amargarren zatia etzan. Lard 138.
Eta jausi zan urijaren amargarren partea. UrApoc(V) 11, 13 (Ur (G) amargarren partea, Ip hamargerren phartia, Echn amargarren zatia).
Premiyo aundiyaren amargarren partia [= 'décima parte'] ... eta amargarrenetik... amar egiñ... dira... SorGabon 38.