1.
(gral.; SP, Lar, Añ, Lecl, Hb, Dv, H),
egitzaRef.:
A;
GteErd 63
. Acto, acción.Cf. Ip Eusk 1957, 173 (carta a Bon): "Lab. litt. egintza, n'est usité nulle part dans le Labourd --mais il est compris généralement et on fait usage dans les livres et dans les sermons". v. egikari, egikera, egikunde, egipen, egitate, egite, ekintza. Tr. Antes del s. XIX sólo se documenta en Haramburu, Mendiburu y Birjin; a partir de entonces lo emplean tanto autores meridionales como septentrionales, siendo más frecuente en estos últimos. En DFrec hay 81 ejs. de egintza, 2 de ellos septentrionales.
Arren agrada dakion zure eginza hau. Harb 45.
Eginz onen alde Jangoiko berak ematen duen grazia. MbIArg I 162.
Jainkotiargoazko egintzak. Birjin 41.
Egintz onak badagitzike.Ib. 177.
Fede, Esperanza ta Karidadeko egintzak. AñEL1 128.
Bertzela eginen ziren asko egintz on egin gabe gelditzen baitire. Dh 48.
Fedeko eginza edo aktuak. Astar II 8.
Haren egintzarik mendrenak. MarIl 108.
Apostoluen egintza-en izeneko liburuan. Lard 531.Ahalke dute hekien zenbait egintzez. HbEgia 77.
Ezen ez datza hitzetan Jainkoaren erresuma, bainan bai egintzetan. Dv1 Cor 4, 20 (TB, IBk e IBe egintzetan; Lç berthute spiritualean, He eginetan, Ol y Bibl indarrean, Ker onbidean
).
Egitza izigarri horien aintzindariek elgarren artean phartitu zituzten. Prop 1876-77, 8 (tbn. egitza en 24).
Bere semiak egiten zituan egintzai. BvAsL 26.
Euren egintzak direalako beti bizi. ABAmaE 160.
Ala bere hitzaz ala bere egintzaz. ArbIgand 60.
Egintza ederrenetarik bat. JEBur 208.
Auzotegiak zuen egintza jakiten duanean. AgG 292.
Ez ete eben urkatu bat-edo-bat bere egintza madarikatubekaitik?KkAb I 89.
Egintzak esanak baño okerraguak dittuz. Otx 142.
Kulpable zia holako egintzaz?PierKat 56.
Erruki egintza ontarako. LdiIL 106.
Bereziko Auzitegiei ez dagozkien egintza guziei buruz. "Actos"
.EAEg 6-11-1936, 228.
Mesias ethorri aintzineko egintza eta gertakari guziak. ZerbIxtS 7.
Pastore jaunari bere egintza aitortu behar ziola. MdePr 74.
Elizkoi baitzan eta egintza onaetan suar. OrAitork 128.
Geure egintzak dirala bide. BEnbNereA 236.
Herrian gertatu ziren egintza batzuk judikatzera. ArtiTobera 263.
Amodiozko ele ta egintza batzu. JEtchep 68.
Arimea Berak nai aiñan eta opa ebanez gertu,
ezi ta moldatzen ziarduan, egintza ezkutuz. OnaindSTeresa 59.
Egintza-egarria. VillJaink 133.
Gaizkilearen egintza azkarrek. MEIG I 150.
v. tbn. Jaur 207. Gy 139. Aran SIgn 11. Legaz 57. EE 1884b, 115. Apaol 104. Jnn SBi 135. Zby RIEV 1908, 87. Lap 185 (V 83). HU Zez 198. KIkV 81. KIkG 25. ArgiDL 45. Barb Sup 154. AIr RIEV 1928, 599. Jaukol Biozk 59. Enb 209. FIr 146. Anab Usauri 98. Lab EEguna 98. Ir YKBiz 456. JMB ELG 87. Eguzk GizAuz 14. SMitx Aranz 101. Etxde JJ 40. Txill Let 127. Basarri 43. Ibiñ Virgil 86. Ardoy SFran 321. Uzt Sas 262. Berron Kijote 216.
3.Acción, realización; fabricación; obra, trabajo. [Atseginza] ematen dio Jangoikoak bakoitzari egin dituen gauzen eginzari dagokan gisakoa. MbIArg I 154.
Laguntz berri horiekin batean, donetzeko egintza geroago gehiago aintzinatzen da."L'ouvrage de sa sanctification"
.Birjin 109.
Gelditu izan baitzen bere egintza guzitik. DvGen 2, 3 (Urt obra, Ur, Ker y Bibl lan).
Ikusgarria izango zan eguzki, illargi eta izarren sortuera goietan, ikusgarria izango zan itxasoaren eta lurrarren egintza. AgSerm 110.
Igandearekin hasi zuelakotz Kreatzaileak zeru-lurren egintza. ArbIgand 62.
Edergintza-mota bati poesi (egintza) izena ematen diogun bezala. Or(
inZaitPlat 154
).
Gaur ateratzen dan liburua Teologiako urteetan asia da. Egintza luzekoa, beraz. Vill(
inGandElorri 18
).
Sudandarren etxe ta plaza-egintza biziro nere gogokoa arkitu nuan. AnabAprika 89.
Emengo sagardo-egintzak gutxitu dira oso. UztSas 182.
sense-4
4.Obra, producción, creación."Ouvrage"Hb.
Urrikaldu zautzu zur-eskuen egintza, oi arimen Artzain garai-garaia!"Votre créature"
.Birjin 180.
Sortu zuan bere irudira gizona egintza guzien erregetzat. AgSerm 253.
Giotto [...], Benozzo Gozzoliren egintzarik amaituenak gure aurrean. AgIoan 190.
Erriko malla guzien laguntzaz lortutako egintza errikoia. "Una obra"
.EAEg 18-11-1936, 326.
Bost gizaldiko euskal-egintza. SMitxAranz 44.
Bere olertitzan ezezik, bere egintza osoan barna ere. GaztMusIx 62.
sense-5
5."Acto, función"Lar.
azpiadiera-5.1
Acto (de una obra teatral).v. ekitaldi. Egintza bakarra. SorAKaik 111.
Bigarren egintza. MocDamu 21.
v. tbn. Ill Testim 3, Alz Ram 61, ABar Goi 14, NEtx Antz 30.
sense-6
6.
(Añ, Hb). Efecto.v. egikunde (2). Haren atzartasunaren egintz bat zen hari berehala ohartzea. "Effet de sa vigilance"
.Birjin 323.
Zelakuak dirian bere [esperanziaren] eginza edo efektuak. Astar II 19.
sense-7
7.Tarea, obligación, oficio.v. eginbide. Ori [nekazaritza] da gure egintza. ItDial 43 (Ur langintzia, Dv ofizioa, Ip lankheia).
Erlejiñozko egintzak: meza entzutia, urtian bein autortu edo konpesetia, eguneroko otoitzak. KkAb II 169.
sense-8
8.Factoría, fábrica. Euskal Paper Egintza. Urruz Urz 17. Dauzka orraze, atabal, dunbada egintza (Zumárraga, 1899). JFlor.
sense-9
9.(Como primer miembro de compuestos). Erri-Auzitegiko Egintza Batzarkidetza utzi dezala. "Cargo de vocal jurado de hecho"
.EAEg 21-2-1937, 1121.
Egintza-Epailleak."Jueces de hecho"
.Ib. 16-4-1937, 1508.
azpisarrera-1
EGINTZA-BIDE.
Trabajo, actividad. Ertigintzan ere, gañerako egintza-bideetan ainbat. LdiIL 125.
azpisarrera-2
EGINTZADUN(En composición o tras numeral). Erruki-egintzadun / Lan aberkoi hori. Enb 65.
Iru egintzadun antzerkia. NEtxAntz 7.
azpisarrera-3
EGINTZAKO.
Actual, de cada acto (opuesto a habitual). [Fede] eginzakua edo aktuala. Astar II 5.
azpisarrera-4
EGINTZAZKO (Lar, H).
Actual, de acto. Giristino baten maithagunea izan behar da egintzazko maithagune bat. Dh 249.
azpisarrera-5
GAITZ-EGINTZA,
LAN-EGINTZA,
ON-EGINTZA.
v. gaitz, lan, on.