Etim. Para su posible relación con ekarri, v. FHV 232 (y nota 13).
sense-1
1.
(S, Sal, R; Gèze, Dv, H),
egarri (L; Dv),
egartu (HtVocGr 429, 277, Lar, Hb)
Ref.:
A(egar, egari, egartzekotan);
Lrq;
GteErd 6
. Soportar, llevar una carga; soportar, aguantar, padecer."Llevar"Lar.
v. jasan, pairatu, eraman. Tr. Documentado en Dechepare, Leiçarraga y autores suletinos; tbn. lo utilizan Duvoisin y algunos escritores meridionales modernos, como Orixe, Zaitegi e Ibiñagabeitia. La forma egarri se encuentra en Dechepare, Duvoisin y (junto con egari, más frecuente) en Orixe.
Batbederak egarriko orduian bere haxia. E 35.
Dohatsu dituk hi egari auen sabela, eta hik edoski dituán ugatzak. "Qui t'a porté"
.LçLc 11, 27 (v. tbn. Io 16, 12, Rom 11, 18, Gal 6, 2 y 1 Petr 2, tít).
Hirur perfekzione handi hek iduri baita [...] elgar ezin egarten dutela. TtOnsa 118.
Gaizkien emeki egartia. Bp I 51.
Egarten dü phezü dena. Mst III 5, 3 (SP karga darama, Ch iasaten tu penak, Leon jasaiten ditu nekeak).
Lan egar elirokiena. Egiat 226.
Ene zaiñek ez nahi khorpitza egari. Etch 182.
Nola jasan eta egarri nauzun. DvLEd 73.
Dohatsu jazarpenak zuzenaren gatik egartzen dituztenak. DvMt 5, 10 (He jasaten).
Gük halere [gaztigia] jüstoki egarten diagü. IpHil 130.
Gaitz hartu eta egarian ikhasgarri. ArmUs 1906, 70.
(ap. DRA)Ekaitzak egari bear badire ere. OrMi 11.
Birritan ezpaitizkizut [buruausteak] egari nai. ZaitSof 115.
Gaitz au ere, ama maitasunak egarri oi du. "Sustinetur"
.OrAitork 108.
Bi gerla alabedereko egaririk. Herr 10-12-1959, 3.
Lenengoz Lukineren naigabeak egaria. IbiñVirgil 114.
Gurekilan ez tie ahal / egarten min txankeiarik. CasveSGrazi 98.
azpiadiera-1.1
(S ap. A
; Gèze). Apoyar una afirmación, garantizar."Préserver, garantir"Gèze.
"Confirmar"A.
Eta bere erranak nola egartzen zütien?Bp II 77.
Goraki egarteko Jesüs-Krist arrapiztürik ikhusi, enzün eta honki ziela. Ib. 77.
sense-2
2.
(S, R; SP→Dv, ArchVocGr),
egai (S-saug),
egartu (Hb)
Ref.:
A;
Lh(egai);
Lrq
. Utilizar; gastar con el uso."User, higatzea. Egari dut arropa
"SP.
"Hacer uso. Egarizak daillu hori, lurrari hunki gabe (Sc), usa ese dalle sin tocar la tierra
"A.
"
Egari ditut nik aitaren oskiak (R), yo he usado (me he servido de) los zapatos del padre"Ib. Adixkidea behar da gaiza txipietan borogatu, handietan egari. ArmUs. (ap. DRA; en O Pr 3 enplegatu) .