1.
(Hb, Dv, H),
pizkortasun (Dv→A, H). Fortaleza, vigor."Vigueur"Dv.
Janari garrek eman zion bizkortasunas ellegatu ze Jangoikoaren oian Horeb goraño. (374). LE-Ir.
Euren bide ta korronta galdu ebela zirudien bekatuak, artzen dabe ain bizkortasun, egoa ta indar andia. AñLoraS 7.
Ikusirik Erromatarrak gurien sendotasun, bizkortasun, bildurreztasun eta pelietako euken poza, geratuten dirian bildurrez ikara. Astar II VI. Aginduten deutsaz janaririk ta edaririk indartsubenak ta osasuntsubenak, leengo bizkortasunera, osasunera ta indarrera etorri dedin gorputza. fBIc III 273.
Bizkortasuna gorputzean neukan / Ta biotzean jolas gurea. ABAmaE 387.
Ona ume orren zorionak, jolasgarriak eta bizkortasunak, nai ta nai ez, naibagera biurtuta. EchtaJos 68.
Bizkortasunak auleria iretsi dezan. "Fortitudine"
.OrAitork 304.
sense-2
2.
(V, G, AN, L, BN ap. A
; Aq 884 (AN)). Diligencia; eficacia."Actividad"Aq, A.
"Actividad, viveza, esfuerzo, prontitud"Añ.
Nagitasunaren kontra, bizkortasuna. CatLlo 80.
Beren leialtasun eta bizkortasunagatik esker onak eman ziezten. Lard 201.
Zuen bizkortasun ta kemenaren bidez [...] bazkun-sarea zabaldu dezazutela. JBDei 1919, 230.
Aurrak lenengotik erakutsi zuen bere azkartasun ta pizkortasuna. GaritUsand 6s.
Nagikeriaren aurka, bizkortasuna. KIkV 60.
(v. tbn. KIkG 48)Su bizik artu zun orduntxe Santa Cruz, eta bai bere mutillai egundañoko bizkortasuna eragin ere. OrSCruz 37.
Bizkortasuna, Agintariekiko begirapena eta gogozko esiekera oparo eskeñiko al dizkigu. "Eficiencia"
.EAEg 12-11-1936, 276.
Kaputxino arek eukan bizkortasunak arrituta laga eban Eibarko jentia: berak berba ta berak bandia dirijidu. SMZirik 104.
Oraingo Euskal Literaturari buruz iritzia eskatu geuntzan, eta pizkortasunez erantzun. AlzolaAtalak 124.
sense-3
3.Ira, cólera.Cf. Añ: "Vivo el genio, bizkorra". v. bizkor (I, 5). Arkitzen baditu kolera, bizkortasun geiegi edo gezurrak, konfesatzen diozka humildade andiarekin Jangoikoari. MgCC 26 (CO 36 bizkortasunen bat).
Alan lurreko sari eskintza labur batzuk gaiti, kenduko liratez aserre, bizkortasun ta pasino txarrak. MgCO 37.
sense-4
4.Velocidad; agilidad."Viveza, aire, bizkortasuna
"Izt 122v.
"Rapidez, velocidad. Mendiko auntzen bizkortasuna, laburra zan arenan onduan, etsaien igesika
"EtxbaEib.
Pillotariak plazan oi darabilten pizkortasun, azkardade eta arintasuna. IztC 243.
--Zeintzuk dira gorputz zorionekoaren doteak? --Minezgarritasuna, meetasuna, bizkortasuna eta argitasuna. ItzAzald 42.
Belaunez lurra jotzeraño edo ankak burura jaso bearrik izugarrizko pizkortasuna erakutsi dute Lekeitio, Mutriku ta Ondarroako arrantzaleak. AgEEs 1917, 201.
Enara ta arranoa beren egoen indar ta pizkortasunarren berexten dira. ZinkCrit 12.
Tximistearen bizkortasunaz / azken itunera eldu. GMantGoi 32.
Arek bai ebala oiñetan bizkortasuna!ErkiagArran 37.
Kartagiñen diarduala, begira dagokio ugazaba, ta mutillak idazteko bizkortasuna dauala susmau. ErkiagBatB 125.
Gaur egun ere aurrerapenez / [Alemanian] badute ainbeste mami. / Bizkortasuna aixa billatzen / dakite edozein lani.Insausti 254.
Izan ere, ez dago, eun kilokoaren bizkortasunean jasotzen jardunda, 314-koari bizkarra azpian jartzerik.Ib. 273.
azpisarrera-1
BIXKORTASUN(Hb; pixkortasun H). (Forma con palat. expresiva). "État de santé, force" Hb. "État, qualité de ce qui est robuste; au dim., pixkortasuna" H.