1.
(gral.; Lar, H). Re.A; Etxba Eib ; Elexp Berg.
(Estar, etc.) abierto."(Con la boca) abierta, aoa zabalik
"Lar.
"Angostar, [...] itxiagotu zabalik dagoana
"Ib."
Leiho, athe zabalik [...] dagoena, [...] . Begia ongi zabalik nuen, [...]"H(s.v. zabala).
Cf. AHO-ZABALIK. Tr. Menos usado al Norte. En DFrec hay 60 ejs., todos menos uno meridionales.
Ifernuak idukiren du zabalik ahoa. EZMan I 87.
Zeren zabalik dagoen dohatsuen ganbara. Ib. 129.
Arren gurera zabalik idukazu begia. EZMan II 104.
Zure piedadearen atea beti zabalik arkitzen dutela. CbEg III 293.
Larga zuten txori-artzallea agoa zabalik. VMg 71.
Meza esaten dan artean dagoz Zeruak zabalik. AñEL1 85.
Guztientzat daukazu bijotza zabalik. fBIc I 51.
Dendak zabalik eukiteko jaijegunetan. Astar II 74.
Badiat uzkian zilo bat / beti hire zerbutxuko, / zabalik diat nahi dianian / hantik sudurra sartzeko. AstLas 40.
Turkok ikusi zuen / zabalik atea. ItFab 257.
Har ez dezaket pausurik / begiak zabalik baizik. Gy 116.
Egia da, zabalik dakarde agua, / baña, gaurdaño danak itxirik eskua. ABAmaE 331.
Baita jarri zeruan / zabalik atea. ArrMay 143.
Beti itxiya gorrotoarentzat, poltsa zabalik zeukan bezela auzoen ez bearretarako. Apaol 31.
Munduti nai badau urten / atea dauko zabalik. AzcPB 351.
Aoa zabalik, arnasarik artu ezinda. AgKr 31.
Nere etxeak Leaburuarrentzat eztu giltzik, Joxepiñaxi: beti dezute zabalik. AArdi 32.
[Soñekuak] alde guztijetatik zulatuta, oñetakuak abua zabalik barreka. KkAb I 6.
Biotz ori dago / beti zabalik / pekatarientzat / itxi gaberik. ArgiDL 162.
Maitxo bat jokurako, pianola bat zabalik. InzaAzalp 31s.
Han nuen beraz nere panpina, paparoa zabalik. BarbSup VII.
Abua zabalik arrittuta geldittu zan. Otx 24.
Zabalik dozuz zerubak. LauxAB 66.
Amar milla (10000) baserri ditu oraindik zabalik Gipuzkoak. FLab(
inMunita 10
).
Belarria beti zabalik dago. OrQA 125.
Adixkide berriei euki ateak zabalik. MdePr 306.
Lagaik atia zabalik. SMZirik 25.
Ganbarako berinak zabalik ezarriak zituen. JEtchep 25.
Liburua zabalik mahittoaren gainean. OskKurl 198.
Aspaldi ditu begiak zabalik. ErkiagBatB 129.
Denda koxkor bat zabalik zegoala. Salav 86.
Erensugea an dago, ao aundia zabalik. NEtxLBB 106.
Gaseko giltza zabalik utzi dezala. LabSuEm 173.
Zabalik zegoan portale batean sartu zirala. BBarand 59.
Esan biarra dago ibil-leku inguru guztiak tratulariz beterik dagozala [...]. Egunaren ogetalau orduetan zabalik dagoz geienak. Gerrika 253.
Neskato batzu [...] aintzinatuak ziren katixima eskuan zabalik. LarreArtzainE 103.
Ikusi ez duenari iger araziko dio zerbait [...], gogoa zabalik badauka. MEIG I 188.
Euskaltzaindiaren atarian zabalik dauden ateak. MEIG IV 121.
v. tbn. Mg PAb 96. Zav Fab RIEV 1907, 91. Arch Fab 109. Xe 26. Sor Bar 45. Urruz Urz 22. Echta Jos 310. JanEd II 120. GMant Goi 87. Ox 192. Mok 14. Altuna 14. Enb 86. Tx B II 95. Alz Burr 33. Ldi IL 94. Ir YKBiz 152. JAIraz Bizia 16. Etxde JJ 269. Anab Poli 40. Bilbao IpuiB 153. BEnb NereA 145. Basarri 175. Izeta DirG 29. And AUzta 117. Zait Plat 22. Vill Jaink 52. Alzola Atalak 79. Etxba Ibilt 468. Uzt Sas 331 (291 zabalikan). Xa Odol 315. Mattin 39. Azurm HitzB 56. Berron Kijote 149. Ataño TxanKan 261. Onaind STeresa 47.
azpiadiera-1.1
(Estar, etc.) extendido. Nola bere besoak zabalik dauzkan pekatariak artzeko. CbEg III 290.
Izan bedi gitxienez estaziño bat besoak zabalik. AñLoraS 129.
Txispak armaturik, / bandera zabalik. ItFab 201.
Errezau zazpi bidar besuak zabalik. UrMarIl 6.
Juan zitzaion Santuari, bi besuak zabalik. BvAsL 116.
Kurutzean josita besoak zabalik. ABAmaE 390.
Eskua zabalik lurrean hedatzen zutela. JEBur 31.
Beti zabalik besoak. JaukolBiozk 33.
Luziper emen dabil / saria zabalik. Enb 63.
Yo zak batera, yo zak bestera eskuak zabalik. LdiIL 30.
Arraunak, ego ordez, zabalik. LauxAB 61.
Bere hegalak zabalik hegaztin baten pare. Iratz 53.
Apaiz antz-antzeko bat ere ikusi genunan besoak zabalik itzaldian. OrQA 51.
Sudur-zapi zuri garbiren bat zabalik eta aalik politoen ezarten eban buru-gaiñean. ErkiagArran 170.
Jarri zaite [ganbeluaren] gañean, konkorraren atzean, zankoak zabalik. AnabAprika 35.
Haur prodigoari bethi besoak zabalik dauzka. LarzSenper 36.
Eguterara zabalik goldeak zapuizten duen iratzea ematen dutenetan. IbiñVirgil 86.
Jainko besoak, / barka egoak, / zabalik daude nere gain. NEtxLBB 275.
Matrallian eskua zabalik ebala. EtxbaIbilt 468.
Gauean, oean ere eskuak zabalik lo egitea oso ona da. Zendoia 188.
Besoak zabalik hartu dute kritikoek. MEIG II 55.
v. tbn. Azc PB 296. Echta Jos 219. Ag G 333. A Ardi 89. Balad 191. GMant Goi 60. ArgiDL 167. Inza Azalp 154. SMitx Aranz 146. Bilbao IpuiB 235. BEnb NereA 228. Osk Kurl 97. MAtx Gazt 47. Uzt Sas 262. Azurm HitzB 56. Onaind STeresa 36. Gerrika 274.
azpiadiera-1.1.1
(Como segundo miembro de compuestos). Gero joaten da beso zabalik Pillipe laztantzera. IllPill 29.
Ermita aldian beso zabalik / utzi zuan ama zarra, / arren begitan ez da faltako / ikusi arte negarra.EusJok II 153.
Ara, an, arrizko esi-gañean ego-zabalik / zur'aingeru zaintzallea. JaukolBiozk 47.
Zijoan tokira zijoala, beso-zabalik artzen zuen nunai. TAgUzt 237.
Elkarren etsai bizi dira-ta / gauz onik ez uritarrak. / Mendiyan beso zabalik daude / lizar, aritz, orrikarak.EAOlBe 16.
Beso zabalik artuko zaitu, / "Kaixio, mutil" esanda. BEnbNereA 262.
Nikanor anka zabalik ebillen, eta astiro. ErkiagBatB 98.
v. tbn. MMant 111.
sense-2
2.(Estar, etc.) extendido, difundido, esparcido. Zureak [errañuak] gau ta egun dakustaz / zabalik mundu guztira. ABAmaE 195.
Ardi ta auntzak bere badodaz / ortik zabalik basoan. FEtxeb 77.
sense-3
3."(B), (estar) con desahogo"A.
sense-4
4.(Estar, etc.) tendido. Azken hatsa eman zuelarik Larzabalek, ezarri zuten, berak aintzinetik eman manutik, ez ohe batean, bainan bai lur hotzean zabalik. LarreArtzainE 250.
azpisarrera-1
XABALIK,
TXABALIK(Formas con palat. expr.). Auditorio guzia, aoak txabalik [...] egon oi zan. CbEBO 60.
[Txoritxo] guziak aoa txabalik eta piauka berari begira jarri zitzaiozkan.ArrGB 60.
azpisarrerakoSense-1.1
Agoxabalik orrako or dagon / mitxirrika goiztarrari / iñarrausi bat emanen diot, / bertan baititake jalki.Or Eus 75.
azpisarrera-2
XABAL-XABALIK(Forma expr. de zabal-zabalik). Begiyak xabal-xabalik adar / billuzi baten gañean / egoten zera, txantxangorriya, / negarrez udazkenean. EAOlBe 11.
azpisarrera-3
ZABAL-GURUTZATURIK.
Extendido y en cruz. Oraindo Amaren sabelean zengozala, ifinten zinian besoak zabal-krutzeturik, zeure Aitari erreguka gu gaiti. AñMisE 11s.
azpisarrera-4
ZABAL-ZABALIK(G-azp, AN-gip ap. Gte Erd 301; Lar, Añ, H). a) (Estar, etc.) abierto totalmente. "(De) par en par" Lar y Añ. "Leiho, athe [...] zabal zabalik dagoena" H. "Atea zabal zabalik dago (G-azp, AN-gip)" Gte Erd 301. Ara non dakuskidan zeruak zabal-zabalik. Lard 489.
Hendaian nago zoraturikan / zabal-zabalik begiak. Iparg 347.
Beartsu guztientzat zabal-zabalik eukazan beti iauregiko ateak. AgAL 143.
Begiak zabal zabalik zituela. Goñi 52.
Bai-eguan Prakerre begijak zabal-zabalik. KkAb I 47.
Zure errukiaren ateak zabal-zabalik ikusi-ta. ArgiDL 36.
Gelaleioa zabal zabalik utzi ninan. OrMi 30.
Kaiman bat, aoa zabal zabalik. JAIrazBizia 48.
Begi margulak zabal-zabalik. MdePr 152.
Ate guziak zabal zabalik / biok noranaira joanik. Basarri 34.
Belarriak zabal zabalik. OskKurl 101.
Zabal-zabalik ikusi eban ate-unean zear. ErkiagBatB 52.
Zabal-zabalik dago / gure atadia. NEtxLBB 335.
Ta zuri, nere biotza zabal-zabalik. Ib. 80.
Begiak zabal zabalik izaten dituzte. MIH 302.
Zabal-zabalik baitaukagu [bidea]. MEIG VI 118.
Ateak zabal-zabalik ez zeudelarik. MEIG IX 60.
v. tbn. GMant Goi 74. Jaukol Biozk 31. EA OlBe 22. Ugalde Iltz 17. Berron Kijote 176.
(Estar, etc.) extendido; repantigado. Zegaiti bera ezta etzingo / oean zabal-zabalik. Lazarraga A14 1182v. Daukanak nun jarri jarten da, eta dago zabal zabalik [mezan] misterijorik ikaragarrijenak egiten dirian artian. Astar II 198. Plaga orrexek gaur zelan daukan / zabal-zabalik saria. AB AmaE 69. An egozan zortzi beso neuk esaten neuena egiteko, zabal zabalik. A BGuzur 143. Kaio zuri lumatsuak, egoak zabal zabalik. Ag Kr 153. Ollanda ta ollaskoak otarretan edo lurrean zabal zabalik. Ag G 84. Bere orritxo legun-bigunak / ipinten zabal-zabalik. GMant Goi 63. Zuzen zerurontz egan-eiteko / zabal-zabalik egoak. Jaukol Biozk 90. Matxin an dago zabal-zabalik / erakutsiaz okotza. "Tumbado". Or Eus 172. Besoak zabal-zabalik bere ugazama besarkatu nai izan zun. Etxde AlostT 93. Zangoak hala loturik non zabal-zabalik egin daitezen. Mde Pr 78. Ardiak urten egien iztarrak zabal-zabalik ipiñita. Bilbao IpuiB 176. b) Abiertamente, francamente. "Zabal zabalik erran deraut" H. Eta dagoz zubei burlaz eta barrez zabal zabalik. Astar II 38. c) "Anchamente" Etxba Eib. Itsaso gaitza aldean / uhainak zabal-zabalik. / Bertze aldean ageri / zelai luzeak ederrik. Etcham 44.