Tr. Documentado en textos vizcaínos de todas las épocas, y algo menos frecuentemente, en guipuzcoanos. En DFrec hay 16 ejs. de lapiko.
sense-1
1.
(V, G; Lcc(s.v. ola), O-SP 230, SP(V), HtVocGr 406, Lar, MgNom 66, Añ(V, G), Izt, Hb, Dv(G), H(V, G)),
lapika (Hb)
Ref.:
A; A Morf 149; Iz UrrAnz , ArOñ ; Etxba Eib ; Elexp Berg ; EAEL 130. Olla."Marmite"Dv.
"
Lapikuak sartaiñari ipur-baltz (refrán)"Etxba Eib..
v. eltze, tupina. Lapiko ezin dana, estalgi lizate, ze edozeinek dauko bere lekua bete. RS 69.
Dago ezkutuban / Lapiko barruban. MgPAb 99.
Erorteaz ausi ziraden perz edo lapiko asko. VMg 62.
Ur otzak dirakian lapikuaren gargarratea kentzen edo tenplatzen duan bezela. Gco II 54.
Estalgi baga dagoan lapiko bat legez. AñGGero 268.
Lapiko ta jarroentzako likurta ateratzen.IztC 71.
Orijo au da onena, bai gordiñik jateko, zein lapikorako. UrDial 104 (It, Dv eltze, Ip thipiña).
Lurrezko lapiko, pedarra ta txangillak. AgAL 60.
Egin deusku geure Mariak / kafea lapiko baten. AzcPB 94.
Lapiko bat sutan. UrruzZer 122.
Oilo eder bat lapikoan gauza biar-biarrena da. LhYol 23.
Oraingo mutillek / bana-binekoak, / lapiko tapatzat / ala-galakoak. (V-arr). AEF 1930, 10.
Zelako lapiko, alako tapa. SMZirik 43.
Lapikoa, barriz, ogei zati eginda bai.BilbaoIpuiB 45.
Zoritxarrez eztugu egundaino jan euskaldun guztiok, lapiko bakhar batean egositako okhela. OskKurl 31.
Berak apartean gerturiko zezin-aizuna edo sasi-zeziña, merkeago beti bere, sartu ei eban lapikoan.ErkiagBatB 25.
Guk ere jo ditzagun, / krixkitin kraxkitin, / lapiko ta tupin.NEtxLBB 304.
Lapiko, lapiko ona; arropak ez dik egiten gizona. (AN-larr). InzaNaEsZarr 244.
Danak ez genituan jan da lapikoan antxe zeuden. JAzpiroz 102.
Lapiko artean, ene alabak, Jainkoa dabil. OnaindSTeresa 78s.
Keie dariola lapiko aundi bat aurrien dabela. Gerrika 17.
v. tbn.
DurPl 49. AA I 572. A BeinB 45. Or Tormes 27. Kk Ab II 39. JMB ELG 74. Laux AB 56. Etxde JJ 172. Erkiag Arran 105. And AUzta 81. Berron Kijote 189. EZBB II 44.
azpiadiera-1.1
"(BN), caldero de metal"A.
azpiadiera-1.2
Cocido, contenido de la olla."Il se prend pour potage, pour le contenu du pot-au-feu. Lapiko ona dugu gaur
"H.
v. lapikoko. Zapatu guzietan, Ama Birjiñaren izenean ta amorioz, lapikoa pobreenzat eragiten zion.CbEg III 336.
Ikatzkiñak baño lapiko obia [jaten dabee]. MgPAb 130.
Euren etxeetan sesin ta urdai ederrakaz lapikua eginarren ezin dabeela ain gauza gozorik jan. Ib. 131.
[Judeguak] ez eben lizenziarik jaietan surik, lapikorik, gisadurik, erre-egosirik egiteko. AñMisE 241.
Bestaldeko lapikoa, obea?BilbaoIpuiB 63.
Lapiko huni Peruk gusto ona hartuko diolakoan nago. OskKurl 16.
Lapiko ta kaxuela-usai gozoa zabaltzen zan etxe guzira. NEtxLBB 61.
azpiadiera-1.2.1
"
Baba-lapikua, cocido de alubias. Baba-lapikua, egunero, eguardixetan
"Etxba Eib..
"
Ollo-lapikua, cocido de gallina. Ollo-lapikua etxe guztietan, orrañok eldu gura eban Frantziako errege nafarruarrak
"Ib."
Asa-lapikua, hervido de repollo"Ib. Gizonezkuen sarrittango argalunia, egunero ollo-lapikuagaz aspertzia. EtxbaIbilt 465 (ref. a la rutina del matrimonio).
azpiadiera-1.3
(Ref. a un alto horno). Txatar edo ainbeste burni zar urtzen ari dan lapikoa pentsatu nola egongo dan. Insausti 297.
sense-2
2."(G-azp) zoquete"AMorf 149.
v. tontolapiko. Mingaiñ latz arro zenbait / astotzar lapiko, / ixilduko dituzte / sekula betiko. IztPo 142.
Tonto, lapiko, txorua. MocDamu 10.
E, asto lapiko! Ez nazu golpe txarra eman atzeko ezurrian. Iraola 108.
sense-3
3."(V-ple), hundimiento de la tierra en forma circular"A.
azpisarrera-1
ITSU-LAPIKO.
v. itsulapiko.
azpisarrera-2
LAPIKO BETE.
Una olla de, el contenido de una olla de. Nok topauko ete-leuke lapiko-bete urre ori!Altuna 91.
Lapiko bete baba emoteko. Otx 92.
Lapiko bete morokil jan da be, gure Totolo jan da jateko.(V-m). EZBB II 44.
azpisarrerakoSense-2.1
Lapiko andi bat bete baba baltz.Ag Kr 143.
azpisarrera-3
LAPIKO-BURDIN.
Pieza de hierro donde se coloca la olla. Buztiñezko lapiko paparbaltza, iru ankako krispin, goroztikoz suatzak, [...] auspoa ta lapikoburdin.Agur 21-4-1973, 7.
azpisarrera-4
LAPIKOKO.
v. lapikoko.
azpisarrera-5
LAPIKO-ONDOKO.
"Pieza de hierro de forma arqueada que sirve para sostener los pucheros en el fogón" JMB At.
azpisarrera-6
LAPIKO-TXIKI (V).
Ref.: A; A EY III 373. "Litm., (persona) de puchero pequeño; epíteto que se da a quien no sabe guardar secretos" A. "Hablador" A EY III 373. Txoperra bera ez da asko obea, lapiko txikia dalako, ikusi-alean azaltzeko, bere biziko txirritolea izan bere-ta!ErkiagBatB 157.
Albomutil edo estaltzailleok, ostera, zintzoak bearko eben izan, eta ez edozein lapikotxiki edo euli. Ib. 23.
LAPIKO ZAHAR.
Puchero viejo. Ollo ezurrez eta lapiko zar apurtuz betea. UrruzZer 70.
Beste ollo-zale eta lapiko zar zale asko. Ib. 71.
azpisarrera-9
LAPIKO-ZAHARREZ,
LAPIKO-ZAHAR LEGEAN(Casarse) por el rito gitano. Nik nai nuke ezkondu lege zarrean, au da, lapikozar-legean. UrruzZer 69.
Nola ezkontzen dira? Elizaz, ala lapiko zarrez?UrruzIru ziri 74.
Usabiok naiago omen zuen lapiko-zarrez, baino Mari-Karmenek ez. Ib. 74.