Tr. En textos suletinos y roncaleses se documenta siempre la forma gaiza . Gauz se encuentra en autores guipuzcoanos --y algunos alto-navarros septentrionales-- desde mediados del s. XVIII: lo emplean, p.ej., Mendiburu, Ubillos (16) y Aguirre de Asteasu (II 47), aunque no Cardaberaz, Guerrico o Lardizabal; en la mayoría de ellos (incluso en Mendiburu) alterna con gauza . Hay además algunos pocos ejs. de gauz en vizcaínos, p.ej. Añibarro (LoraS 159), Zavala (Fab RIEV 1909, 32), Arrese Beitia (AmaE 303), Enbeita (182), Kirikiño (Ab II 121) o Lauaxeta (BBa 130), en el baztanés Izeta (DirG 118) o en Iratzeder (24). La forma contracta gauzon aparece (sin tener en cuenta los ejs. de gauz on ) en autores vizcaínos: Azcue (PB 212), Kirikiño (Ab II 121), Enbeita (93) y San Martin. En DFrec hay 1270 ejs. de gauza .
etimologikoa
Etim. De lat. causa .
sense-1
1.
(gral., (no S ni R);Lcc, Volt 63, Mic 6r, SP, Urt I 18, HtVocGr, VP 31v, Lar, Añ, Lecl, ArchVocGr, VocBN, Dv, H),
gaiza (S, R; Gèze, Dv)
Ref.:
A(
gauza, gaiza
);
EI 306;
Lrq(
gaiza
);
AtSac 16;
ContR 518, 531;
IzArOñ(
gausa
);
IzTo;
IzR 298;
HolmerApuntV;
ElexpBerg;
GteErd 45, 60, 131, 145;
ZestErret
. Cosa (ref. tanto a 'objeto' como a 'asunto', etc.)."Excellent. Hori, hori gauza, voilà qui est bon!"Lh.
"
Iritxi likezkiala zerbait gauzon, se pueden conseguir algunos beneficios (ventaja, utilidad) (G-bet) Bon ms."DRA.
"
Domeketan amanera juaten da bazkaltzera. Harek badaki gauzona ze dan
"ElexpBerg.
Tr. De uso general en todas las épocas y dialectos.
Aurki esango bear eztirean gauzaak. fJZ 98.
Ieinkoari gomendezak eure gauza guzia. E 245.
Munduko gauza noble eztiradenak eta menospreziatuak elejitu ukhan ditu Iainkoak, eta gauza eztiradenak, diradenak desegin ditzanzát. "Dont on ne fait compte ni estime, comme si ce n'était rien"
.Lç1 Cor 1, 28.
Ez dot egingo gauza gaxtorik. Lazarraga A9, 1175r.
Dakuskezun gauzagaiti ez begiok espilurean kendu. Ib. A, 1153v.
Lanzea eskuan dauenak gauza gustiak bereak. RS 326.
Misteriok zetik Erregen ofrendak, / ezin esan niazkakek Miravallesko gauzak.
PasqTo
29s.
Arris edo zures edo berze gauzas egina. BerDoc 134v.
Exkusarik nihola ere ezta baliaturen, / Bañan gauza den bezala da examinaturen. EZMan I 84.
Eginen duzu untzi bat, barkha handi bat, erran den gauzako asko handi datekeien bezalakoa. Ax 122 (V 80).
Ze gauza dira Angeruak?Cap 39.
Eztela harentzat aski den gauzarik. SPPhil 525.
Gauza inbisiblen desira. TtArima 4 (31 gaiza, único ej. de esta forma en este autor)).
Jinkoa maithatü behar düzie gaiza ororen gaineti. FPrS 12.
Figurak dire ukitzen, / Gauzak eztire guttitzen / Bere estatu barnean. "Nulla rei fit scissura"
.Gç 111.
Aipatü zaizün gaizaren egiteko jiten zaizün nahiküntia. Bp I 105.
Materia grabean edo gauza andian. OA 40.
Beldurrez ikhusten diren gauzen amudioak behera zetzan lurreko alderat. Ch I 22, 4.
Aren gauzetan pensatzeko. El 89.
Menospreziadu daiguzala munduen gauzak. Urqz 68.
Egin-ahal gauza guziak gure partetik egiñ detzagun. HeGudu 40.
Ezta gaiza aphürra komentietan edo alkharreki bizitzeko jüntatzen direneki egoitia. Mst I 17, 1.
Ta gauz oriek neke andizko gauzak dirala ageri den gauza da. MbIArg I 304.
Ala da gauza jakiña pekatari asko gutxien uste zutenean ill ta kondenatu dirala. CbEg III 319.
Erran dezakegu gauza bera gure salbatzailleaz. Lg I 235.
Gauza iderenen nausien ezagützeko. CatLan 96.
Arrituteko gauzia da. MgPAb 180.
Gauza bat da, [...] pekatariaren eta etsaiaren gaiztakeria eta malizia; eta beste gauza bat pekatariaren beraren persona. Gco II 72.
Gauzabát sollik dá beardéna. LEOng 19v.
Prisciliano zeritzan hereje baten jarraikiñak asi ziran Españan gauza itsusietarako Sakramentuaz baliatzen. AA I 458s.
Gauzaren harrigarria!Dh 167.
Legia austeko gurarija, bada gauza andijan, izango da pekatu andija. Bada gauza gitxijan, izango da pekatu txikija. fBIc II 255.
Zure elizari erran eta erakutsi dütüzün gaizak oro. UskLiB 102.
Gauza ikusia da bikaña ona bada guria ona izango dala. ItDial 81 (tbn. Dv e Ip; Ur gauza ziurra
).
Bijeen gogoko izatia ezin leitekian gauzia da. UrMarIl 74.
Jesusen galtzalle oiek lekuko edo testiguak billatu zituzten, Jesusgatik etzan gauza andiren bat esan zezaten. Lard 446.
Hazia ongi eraitea ez da gauza gutia. DvLab 65.
Ez guziz emana animako gauzetara. BvAsL 25.
Bihotzez berhezirik lür huntako gaiza igarankorretarik. IpHil 185s.
Loreak, belharrak, oihanak, xoriak, Jainkoaren eskuko gauza bizi horiek guziak. ArbIgand 53.
Neure gauza guztiak / zeuretzako dira. AzcPB 295.
( s. XX)Ta emen asten da gauzearen arrigarritasuna. AgKr 85.
Ezbazazka erkiten onki gaizak. Mdg 142.
Bada ere ximia gaizen txerkatzeko / eta astronomia izar ideiteko. Xikito 5.
Gauzer, elgarren ondoan ezar eta, eite edo berexkuntza edireiten. JEBur 109.
Etzuten gauz andirik bear ortarako. UrruzZer 28.
Gauza miresgarria da ikustea eskualdun fededun suhar horiek. Zub 78.
Gauzak okerreko alderdiz ikusteari. LdiIL 52.
Gauzeari balio geiago emoteko. EguzkGizAuz 54.
Jaunak, nik ez dakit gauza handirik, bainan [...] huna ene proposamendua. LfMurtuts 16.
Gauzak oro egin baiño len egindako zugurtasun bat. OrAitork 354.
Platon, gauza den bezala erraiteko, ez zen ez idazle, ez erakasle. Lf(
inZaitPlat XV
).
Gauzetan ez-deus legea / ta urkoetan arimea. 'La nada de los seres'
.GandElorri 102.
Adimen sortzaille ori, gauzetatik urbillago edo urrutiago aurkitzen ote den jakitea. VillJaink 52.
Gaizer süia dügü phizten. CasveSGrazi 138.
Beste gauz bat, au erri txikietan danetan ikusten zana. Bayerbe 118 (168 gauza bat
).
Ondoko egunetan gauzak klarxeago ikusi nituelarik. Etchebarne 78.
Gauzia oso bizkor joian. Andik egun gitxire etorri zan informe ori. Gerrika 8.
[Etnologoen] lanean, hitzak adierazten dituzten "gauzei" lotuak daude, eta "gauzak" zaizkio ardura, ez berez hitzak. MEIG VIII 101.
azpiadiera-1.1
"
Norbere gauzak eta iteko gauza ez, gizakiaren gutxieneko egin beharrak (kaka, pixa, jantzi-erantzi, garbitu, dutxatu, etab.) egiteko gai ez izan. Ez emen da bere gauzak itekore gauza, dana bestek inber
"ZestErret.
azpiadiera-1.2
(Como segundo miembro de comp.). Ez inor[k] egin / ezer lukuru gauzarik. Lazarraga A28, 1203r.
Batezere Eliz-gauzetan. LarCarta a Mb 279.
Jangoikuak eragozten dabenian pekatu gauzaren bat, eragozten bere dau jartia pekatu egiteko peligru ezagutuban. MgCO 127.
Errietan arkitutako abere, bizitza-gauza eta gañerako guziak artu zituzten. Lard 105.
Arma-gauzetara [...] zaletua zebillela. AranSIgn 7.
Eskola-gauzak bukatu ondorean. Ib. 5.
Eleiz-gauzetara emana. Etxeg(
inAgAL 5
).
Errebista bat, misio-gauzetaz berri ematen zuna. OrSCruz 131.
Sabinen oldozmenak Aberri-gauzetan. Enb 146.
Bein be eztau zoro-gauzarik egin. KkAb II 99.
Suak ere noizik-bein uskurtz-gauzakin zer ikusirik badu. JMBELG 85.
Maskor-zulatuak, suarrizko arrilorak, abere-ortz zulodunak eta orrelako beste zenbait gauza txiki txintxilikaiotzat erabiltzen ziran: ez ziran, ordea, apain-gauzak, kutunak baño. Ib. 46.
Aitatu diran bitxi eta urre-gauzen jabe diranak. EAEg 11-5-1937, 1640.
Axolagabeak ziran erlijio-gauzetan. IrYKBiz 392n (tbn. erlijio-gauzetan en NEtx LBB 16).
Uskurtz-gauzetan. EguzkGizAuz 78.
Lortu al diteke edozein gogo-gauza bakartasunaz maiz elikatzeke?TxillLet 21s.
Zeruetako iauregi-gauzetan iakintsu danak. ZaitPlat 120.
Arta-soro, alpapa eta gañerako labore-gauzak. Salav 26.
Guda-gauzak beste edozer baiño aldakorragoak dira-ta. BerronKijote 94.
Gure garaian gurasoakin itz egiten ziran ezkontza-gauzak. JAzpiroz 157.
Zimendu berria eman behar zaie herri-gauzei. MEIG I 111.
Sasi-absolutuak [...], sasi-kezkak, sasi-bakeak eta nik ahal dakit beste zenbait sasi-gauza. MIH 337.
azpiadiera-1.2.1
(Ref. a alimentos). Ezin okela gauzarik jan leike. CrIc 104 (v. tbn. okela-gauza Añ EL2 138, Kk Ab II 99).
Ezin jan leite arrautza, ez esne gauzarik bere. Astar II 239 (v. tbn. esne-gauza en Añ EL2 138 y CatLlo 50).
Batzuk eztauke pekatutzat koipe gauzia arrai egunian jatia, orijo orde arrainagaz beragaz bada bere. Ib. 247.
Okelia ta peska gauzia nastian yatordu baten yan ez eiten. CatLlo 50.
Zernai janari-gauza. Echag 260.
Jan gauzarik barrenean senti badute. ItDial 31 (Ur jakiren bati, Dv yatekorik, Ip jatekorik
).
Etzitzaion iñori bururatzen amesetan ere, aiñ toki gogorrean baratza gauzak ezer eman al zezakeanik. IztC 156.
Oiek janaz batetik, eta aragi-gauza sendo eta ardo gabe bestetik bizi ziran gizonak. Lard 8.
Leka gauzak egositeko [ura]. "
Legumbres"
.UrDial 85 (It lekazi, Dv baratzekari, Ip belhar
).
Fruta edo goxo-gauzen bat. ArrMay 9 (v. tbn. goxo-gauza en Or Tormes 47).
Jan gauzarikan onenak. AndAUzta 114.
Txarri-gauzarik, / baldin ilten ez badau besterik, / etzan geratu gauza askorik. BEnbNereA 48.
Igali-fruta gauza, gaur ere, orduan ainbestexe edo bearbada geiago zegok. AtañoTxanKan 91.
Soroan egiten diran berde gauzak. Albeniz 19.
azpiadiera-1.2.2
Eztago nire etxian beste gizon gauzarik ementxe gagozanak baño. MgPAb 190.
azpiadiera-1.3
"
Gaur erakutsi dabez neska zar aren irugarren deiak, "doña" ta guzti: nun egon leikean gauzea! "¡Mire usted que es cosa!" (V-m)"A(s.v. erakutsi
).
azpiadiera-1.4
"(Interj.), vaya cosa; a qué cosas le das importancia... --Gaur Elgetara igo juat bizikletan. --Gauzia! hire edadian atzeraka be igoten najuan
"ElexpBerg.
sense-2
2.
(H) . (Con -(e)la
).Causa. Neure hitz gaixtoak ditudala gauza lagun giristiñoa desohoratu dut. EZEliç 156.
sense-3
3.(Adj.).Capaz, útil.Cf. GAUZA IZAN. Non ediren liteke hitz bat misteriotsuagoa eta gure mintzatzeko maneran Jainkotasunaren aditzerat emaiteko gauzagoa?ES 87.
azpisarrera-1
EDOZEIN GAUZARAKO. "Dócil, irakasgaia [...] edozein gauzarako
"Añ.
azpisarrera-2
ASKO GAUZA EZ IZAN. "Zerbait egiteko ahalmen handirik ez eduki; gaitasun handirik ez izan. Ni aspaldiyan enaiz asko gauza artajorran ibiltzeko
"ZestErret.
azpisarrera-3
GAUXA . (Forma con palat. expresiva). Zu zera beti, txantxangorriya, / zu zera txantxan-iztuna / alakoxe gaux maitagarri bat / erakusten diguzuna!EAOlBe 13.
azpisarrera-4
GAUZA-ALDA. Cambio en las cosas.
Aldia, gauza-aldak egiten baitu, lur ikus-eziña gai dula. "Rerum mutationibus"
.OrAitork 346.
azpisarrera-5
GAUZA-AZALDARIv. azaldari.
azpisarrera-6
GAUZA BAT. Una (misma) cosa, lo mismo.
Kredoa eta Artikuluak gauza bat dira?Cap 26.
Aitzitik badirudi handik Latinak tuela hanbat izen diferent gauza batentzat. ES 128.
Aspertu ziran ikasleak, beti gauza bat adituaz. AA II 106.
Gelditza emen egitia ta atzeratzia gauza bat da. BvAsL 193.
Orrenbeste jendek gauza bat esaten dutenian. MocDamu 30.
Biak ibilli ziran [...] beti gauza bati eragiñaz. AgG 41.
Beti gauz bat! Oker zaude, Pantxika, oker zaude. AlzRam 30.
Juizio batean bi yakillek, testiguk, gauza bat aitortzen badute, aien aitorrera egiazkoa da. IrYKBiz 321n.
Beti gauza bati begira egotetik datorren gaitza da. VillJaink 35.
azpisarrera-7
GAUZA EGIN. Criatura; cosa de este mundo.
Zegaiti gauza eginik ezta / munduan sekretokorik. Lazarraga A23, 1195r.
Ikhusazue epheltasunak [...], nagitasunak, gauz-eginen lothguneak ta bihotz-eskasak zer gal-arazten diotenhanbat arimari. "L'affection des choses créées"
.Birjin 110.
Iduki beraz bethiere bihotza gauza eginetarik laxatua. Dh 75.
Hola behar ginduke bethi gauza eginetarik hekien egileraino igan. ArbIgand 148.
azpisarrera-8
GAUZA ESTALI (Añ). Secreto, misterio; adivinanza.
"Misterio, (c.) ezkutapena, (V) gauza estaldua, (G) gauza estalia
"Añ.
Gauza estalién rebelazionea. LçDecl ã 5v.
Arrazoiñatzea gauza illhunez eta estaliez. Ch I 3, 1 (SP gauza estalirik eta gorderik, Mst gaiza estaliez eta ezagütü eztirenez
).
Gauz estalia edo misterioa. Ub 102.
Nioren gauza estalia agertu. AñCatAN 39 (v. tbn. Ur PoBasc 494, FLV 1988, 283 (Larrainzar, 1905) gauza estaliak, Azc PB 29 gauzarik isil da estarienak
).
Oitura zan gauza illun eta estaliak nork asmatzen zituen aritzea. Lard 141.
azpisarrera-9
GAUZA GAUZA LEGEZ. "
Gauzie gauzie lez, abundancia"(V-ger). OrtVoc.
azpisarrera-10
GAUZAGOv. GAUZA IZAN.
azpisarrera-11
GAUZA GUTXI. "(Adv. de cantidad) poco. Begiratzen badittugu mendixak, ikusiko dogu milla urtian gauza gitxi aldendutzen dirala
"EtxbaEib.
No incluimos aquí los ejs. como gauza gutxia ('cosa pequeña, sin importancia'), gauza gutxi izan ('tener poco'), etc.
azpisarrera-12
GAUZA IZAN.
azpisarrerakoSense-12.1
a)
(V-m-gip, G, AN, B, L, BN-baig; Lar, Añ, Dv, H; gaiza izanS, R)
Ref.:
A;
AEY III 346;
EtxbaEib;
OndBac;
ElexpBerg;
GteErd 39;
ZestErret
. Ser capaz (de); ser útil (para).
"(No es de) provecho, ezta gauza
"Lar,
Añ.
"(No es) hábil"Lar.
"
Gauza-eztana, inútil, en Vergara"GarateCont,
RIEV 1935, 350.
Tr. Documentado al Sur. Se emplea con mucha mayor frecuencia (sobre todo antes de fines del. s. XIX) en oraciones negativas, condicionales o interrogativas.
Izarrak ez dira gauza; eguzkia argi gutxi duena. LarSAgust 3.
Yá ke ta ezkáren gauza egiteko gauza andiak. LEProg 102.
Au da jartia konfesino gauza ez dan bat egiteko bidian. MgCO 21.
Lagunduten ez badeutsa pekatubaren egijazko damubak [penitenzija] ez dala gauza ezetako. Ib. 3.
Ala oi dabiltza ezertarako gauza ez dirala. VMg 51.
Eztala gauza aozko karidadea bakarrik diño San Juanek. AñLoraS 176.
Gauza ezténa sufritzekó. LEOng 17v.
Non gai edo gauza ez geran oen diñako eskerrak emateko. AA I 505.
Au ezta konfesinoe egijazkua, ezta gauza. Astar I 208.
Gauza eztalako / beti au [arkuaren kordela] tiran badago. ZavFab,
RIEV 1909, 36.
Esango dabee ezetarako gauza ez nazala. UrMarIl 57.
Alegiña egin biet / gauza naizen arte. Ud 89.
Asko ez dira gauza kaioletarako. ABAmaE 224.
Etsaiak beñ batean / ta aien alegiña / garaitzeko atakean / gu gauza bagiña. ArrMay 144.
Itxasorako gauza etzala gelditu zan. AgKr 87.
Ezegoan eguraldi aregaz itxasora urteteko gauza zanik. EchtaJos 253.
Eta oben astunean dagozanen egite onak, ez ete-dira ezetarako gauza?KIkV 85 (tbn. gauza izan en KIkG 68).
Inpernuko indar guziak ez dira gauza izango arren gañean jartzeko. InzaAzalp 100.
Baño gaxua fruta jateko / oraindikan ez da gauza. TxB II 136.
Bildurrez edo, ez aiz gauza burrukan sarteko. TPKattalin 194.
Zutik egoteko gauza ez zala bide bazterrean etzanda zegoan. AnabUsauri 78.
Gauza dan gairik baneuka. LdiIL 33.
Igesi-gauz ez dala, etzanda an gelditu. OrEus 29.
Gauz ez dan azala. "Parte leñosa inútil"
.Ib. 101.
Inguruetan ordura arteo / ez zitzaion iñor gauza. "No había nadie que se atreviese con él"
.Ib. 420.
Egundaño ezer gauza danik egin al det?ABarGoi 45.
Edonoren "zorion-egarri sakona" asetzeko gauza bide-gera. TxillLet 100s.
Ez aiz geiago gauza... Ire egitekoa bete dek. NEtxAntz 109.
Emen naukak, gauza ba aiz!ErkiagBatB 30.
Entzumenaren organuak bearko du gauza izan aizearen dardarazioak arrapatzeko. VillJaink 66.
Geienetan ezta gauza izaten izkera. GaztMusIx 165.
Lagunduko diote / gauza ez danian. UztSas 193.
Ni eskola asko ikasteko gauza ei nintzan. EtxabuKontu 16.
Ezertarako gauza ez den morroi hau. IBeMt 25, 30 ((v. otras versiones s.v. gauzaez.
Joateko gauza giñanak trenean sartu eta Zaragozara. AZink 107.
Jatetxe batean sartu eta eskatu nuan zerbait jateko. Baña ez nintzan gauza. Albeniz 132.
Gauza dela euskara, alegia, horrelako gaiak adierazteko. MIH 205.
v. tbn.
Lard 45. Apaol 58. AzpPr 73. Goñi 70. Kk Ab I 24. Zink Crit 48. ArgiDL 81. Muj PAm 59. Altuna 78. Alz Burr 35. MendaroTx 354. Lab EEguna 99. Lek EunD 19. JAIraz Bizia 18. Etxde JJ 233. SM Zirik 118. Osk Kurl 207. MAtx Gazt 66. Etxba Ibilt 476. Alzola Atalak 68. Berron Kijote 191. Ataño TxanKan 142. Onaind STeresa 47.
azpiadiera-1.1
(Con suf. de futuro).Cf. supra ejs. de gauza izango Zergatik illuntzera dua eta berori ez da gauzako gabaz bide txior abetan ibiltzeko. Apaol 43.
azpiadiera-1.2
Ez dozak gauza, ez dozak elduak [matsak]. ZavFab,
RIEV 1907, 533.
azpisarrerakoSense-12.2
b)
(BN-baig ap. Lh
; Lar, Añ, Dv). Ser conveniente.
"No es) cosa, ezta gauza
"Lar.
"(Nada) vale, no vale [...] ezta gauza
"Añ.
"
Ez da zuretzat gauza, cela n'est pas bon, avantageux, convenable pour vous"Dv.
"Utile. Gauza litake horren egitea, il serait utile de faire cela"Lh.
azpisarrerakoSense-12.3
c)(Con aux. trans.)."
Apuak ez dau gauza okelatarako, el verraco no sirve para carne"EtxbaEib(s.v. apua
).
"
Gauza dabena, (adj.), útil, servible. Gauza-dabena da erreusetara bota dozun piezia
"Ib."
Gauza-ez-dabena, (adj.) inútil, inservible. Gauza-ez-daben gizon baten billa zan arriskura bialtzeko
"Ib.
azpisarrera-13
GAUZAK DAKARRENA. "
Gauzäak dakarrena da zuk esan dozun ori, es cosa natural (litm.: lo que trae la cosa) eso que usted ha dicho (V-ger)"AEY III 316.
Oi dana edo gauzeak dakarrena izaten da euren [liburuen] egilleagaitik zerbait esatea. A(
inAzcPB 3
).
Ori gauzeak berez dakarrena da-ta, aurrerantzean be olantxe izango da. EguzkGizAuz 77.
Gauzak dakarrena, beraz, oi ez bezalakotzat artu zuen. ZaitPlat 102.
Baiñan beste oiñarri bat eman dion ezkero, ortan gauzak dakarrena da. Or(
inGaztMusIx 52
).
azpisarrerakoSense-13.1
(
G. dakarrenez
).Como es natural. Gauzak dakarrenez, soinkarietako batzu izketan eta beste batzu ixilik doaz. ZaitPlat 49 (v. tbn. 146).
azpisarrera-14
GAUZA ONIK EZ. Nada bueno.
"Zerbait txarra iragartzen dugunean erabiltzen da. Meikuak hotsein dula? Ezteu gauza onik!
"ZestErret.
[Alferkeria] nausitzen dena baithan ezta gauza onik. ES 183.
Pake au gabe lurrean gauza onik izango eztezu. CbJust 17.
Zer egingo dabee onelanguak ontsubengo konfesinoerik ostera egin gura dabeenera esaminia egiñagaz? Ez gauza onik ta bai bidiak egin geituteko sakrilejiuak. MgCO 13.
Baña aitzaki onekin ederretsitzen bazaio ibilliari, jokoari, edanari, ez da gauza onik ekusiko onela dabiltzanetan. AA II 185.
Eztozube gauza onik izango, ez semeetan, ez alabeetan, ez ondasunetan, ez osasunian, ez beste gauzetan. Astar II 117.
Arreta gabe ez da gauza onik. ItDial 91 (Ur, Dv gauza onik, Ip gaiza hunik
).
Baita ere gauza onik gurekin ez dala, / jaungoiko Bakok bere mendean gauzkala. Bil 32.
Goazen aitzina, Pello, berdin orai ez diguk hemen gauza onik adituko. ElzbPAd 28.
--Zer dakark bada? --Gauza onik ez. AgAL 128.
Esaten ezin daula Euzkadigaz gauzonik. Enb 94.
Larregi edanak ez gauzonik. SMZirik 38.
An eztabil gauza onik. NEtxLBB 172.
Igandia izanda / etzeguan lanik / egingo zuanik [...]; / jaian lana eginda/ etzan gauza onik. UztSas 111.
v. tbn.
DurPl 105. Añ GGero 384. Lard 106. Kk Ab I 118. JanEd II 49. Altuna 105. Tx B 226. Eguzk GizAuz 85. JAIraz Bizia 122. Etxde JJ 115. Bilbao IpuiB 225. And Auzta 86. Vill Jaink 163. Alzola Atalak 128.
azpisarrerakoSense-14.1
(En oraciones interrogativas o condicionales). Orai iduritzen zait aski garbiki mintzatu naizela, baldin gure hertar hauk gauza onik egin nahi balute. ES 172.
Zuen juizioa non da? Euskalerrietan nola gauza onik izango da?CbEBO 17.
Ez dakit bat, ez dakit bat azeri orrek gauza onik dakarskun etxera. BilbaoIpuiB 200.
azpisarrera-15
GAUZA-ON-ZALE. "
Gauzon zalia, gourmet, que le gustan las cosas buenas. Danian, baña guztiz gañetik maixan, zan gauzon zalia
"EtxbaEib.
[Erromak eukitea] ainbeste oroikarri eta ekida [...] beti ikustamenduak izango diranak mane eta gauzaonzaleakgandik. AgIoan 219.
Etxeko jauna gauza on zalia, / beti euki dau ortan famia. BEnbNereA 48.
GAUZATSUK . (Forma de pl. de gauza, en interrogativas). Ez dakit zer gauzatsuk esango nituan. AZink 115.
azpisarrera-18
GAUZAZKO.
azpisarrerakoSense-18.1
a)(Precedido de gen.).Hecho de la materia (de).
Bada andrea [...] gizonaren kostill ta saiets-ezur batez egiña da [....]; ta gizonaren gauzezko gauza gizonak nai duenerako da. MbIArg I 82.
azpisarrerakoSense-18.2
b)"Válido"DRA(que no cita fuente).
azpisarrera-19
INOREN GAUZA ZALE. Amigo de lo ajeno, codicioso de los bienes ajenos.
Eta iñoren gauza zalea izanik, aren eskuetaratzen zanetik zerbait isillik beti gordetzen zuen. Lard 428.