Tr. Documentado al Norte desde Dechepare, y al Sur desde Lazarraga; es muy escaso en la literatura vizcaína. A partir del s. XIX aparece sobre todo en textos populares o de autores de léxico poco cuidado. En DFrec hay 16 ejs. de despeditu y 2 de despeitu .
sense-1
1.
(Lcc(-idu), HtVocGr, Gèze, H),
despeitu,
desperitu (VocBN),
despegitu,
desperitu. Despedir, dar permiso para irse; despedir, expulsar."Despedir"Lcc.
"Expédier"Ht VocGr, VocBN y Gèze."Congédier quelqu'un"H.
Halaz despeditu nahi nuzuia?E 207.
Despedidu zituan musikoak.Lazarraga A, 1144v.
Harganik / bertan despeditzeko. OPo 62.
Hainbertzez despediturik, herrirat igorri zuela. ES 168.
Berak populua despei zezaken bizkitartean. HeMc 6, 45 (HeH gibelat egor).
Errepugnátu ta despeitu tentázio datózken guzíak. LEOng 92v.
Nabarbenkiro dibortziatzen edo bere esposa agerian despeditzen bazuen. Gco I 168 (II 84 despeitzen).
[Adiskideak] utsik ezer emon bage despeditzen bazaitu. AñGGero 365.
Athezain hau ora bat zen / aspaldi otso despeitzen / hagitz ohitua zena. Gy 49.
Ez ditut nahi yan gabe desperitu. SalabBNMt 15, 32 (Echn igorri).
Nornaidenek despedi lezan bere emaztia, emon dazaula berextasunaren kartilla. HualMt 5, 31 (Samper despei lezan).
Fuera-futro despeitu ninduen. GH 1959, 312.
Etxean neskamerik baldin badago, despedi dezala. ArtiTobera 263.
Huna nola Milafrangako neska batek despegitzen duen bere ohiko gizon gaia. LfELit 85 (227 despeditu).
Emazteak kanporat despeitu gaitu. LarzSenper 116.
[Galazotako fruitua] jaten ebana berealaxe / andikan despeditua. Ayesta 133.
azpiadiera-1.1
Artalde guzia gaitzak harturik behar izan zelarik etxetik despeitzen ikusi hiltegietarat.Larre ArtzainE 78.
sense-2
2.
(G-to-goi-bet, AN-araq-gip-5vill-ulz, R-urz, -dítü S, -idu V, G-to; Lar, Añ, VocCB),
despeitu (G-azp-goi-to-bet, AN-gip-5vill-erro-ulz-olza, L-ain-sar, Ae, BN-ciz, -idu V-gip, G-azp),
despegitu (Dv),
despaitu (Sal)
Ref.:
EI 340s; Holmer ApuntV.
. Despedirse."
Eta topa zeuen lagun bat bera(re)na. Eta egon ziran despedidu ezinik (V-ger)"HolmerASJU 1969, 180.
Joan zidin Silveragana, zeñari negarrez egoala despedidu ekion. Lazarraga A, 1146r.
Silvia despedidurik bere ugazabaganik.Ib. A, 1147r.
Jaio bide ninzan ain tenporatan / zeinaz benturea estaldu jatan, / sekulako nigaz despedidua.Ib. B20, 1193r.
Lurreko gauzetatik bereala ta betiko despeditu. CbEg II 24.
Ostátus bekála gaude emén sárri despeitzekós. LEDoc 48.
Eta despeditu zen hetarik. TBAct 18, 21.
Esperantza orrekin / despeitzen naiz emen. Echag 237.
Gure dantzak pakian / dira despeditu, / aiek esantakorik / ez da suzeditu. Bil 33.
Koneki despeditan naz Urrietakuaraino. Mdg 128.
Zeuk niri laztan, neuk zuri laztan / an despedidu giñian. Balad 59.
Nere partetik orai / nai det despeditu. Yanzi 51.
Ona zan [sarjentoa] eta arekintxe bai despeditu. AZink 118.
azpiadiera-2.1
(Trans.). Ene Jesus óna, ník / mundúa despeitzendút. LEKop 153.
Despeditzen zaituztet, / bañan ez betiko. Echag 223.
Orduan elkar despediturik / biurtu ziran etxera. ItFab 140.
Gaurko egunian asi da, / [...] lagunak despeditzen / konsuelo gabia. JanEd I 94.
Asi ziran gu despeditzen, altxaturik besoak. IllTestim 4.
Adios ama neuria / probintziania, / ongi lastimatzen naiz / zu despeditzia. Balad 145.
Ezin-bertzeak ekarri deraut / herritik hurrun joaitea, / [...] Nigar samintsu bero batekin / despeditu dut maitea. XaEzinB 68.
Orrela despeditu genduan Ernioko gurutzea.BBarand 93.
"Beste bat arte" esan da despeditu nuan. Ib. 148.
Lasai beraiekin egondu giñan, eta etxera nere lagunekin, azkenik naiko triste, lagunak despedituta.Albeniz 55.
sense-3
3.
(H),
despeitu. Despachar (un trabajo, etc.).
"
Gazuaren bat despeitu, concluir alguna cosa"VP 34r.
"Expédier une affaire"H.
Aro zeno behar baitziren belarrak despeitu.LarreArtzainE 50.
azpiadiera-3.1
Despachar, comerse completamente una cosa. Arkume yoria, / iduriz guri guria / despedituko dut fite, / gerrenean izan gabe. Gy 240.