Tr. Documentado exclusivamente en la tradición meridional. En DFrec hay 26 ejs., meridionales.
sense-1
1.
(Hb). Encuentro; tropiezo."Rencontre; choc, heurt"Hb.
Neskarengana berriro joateko zer nolako izketa erabilli oldoztu egin bear [...] ta urrengo topoa gaizki ateratzen bazitzaion [...].AnabUsauri 61.
sense-2
2."Aceptación (AN-ulz)"A Apend..
Cf. topatu (4).
sense-3
3.Tope, obstáculo. Ez al zaio Medeli gertatuko igeri dabilenaz esan oi dana: murgilean sartu ta azalera irten baino lenago topoa arkitu. AArdi 40.
Andoniren topoa ikaragarria izan zan etxeko mai gañean Ander-en txartela jaso ta irakurri zuanean. (Interpr?). JAIrazBizia 67.
azpisarrera-1
TOPOA EMAN.
Dar el alto. Pagolletako gañian neri / topoa eman direa, / galtzadunak lau aurrean eta / ezin libratu bidea. Noe 29.
Asto zar ori nerea dala / bear dan añe testigu; / libratu degu, oraiñ toporik / iñork ematen eztigu, / danboliñ orren soñuak dantza / txarrak eragiñ dizkigu. Ib. 31.
azpisarrera-2
TOPO EGIN(G, AN-gip-5vill, B; VocCB, Dv (G)). Ref.: A; EAEL 270; Gte Erd 288. a) (Con complemento en sociativo). Encontrarse con, tropezarse con. "Rencontrer, faire tête à tête comme par hasard" Dv. "Encontrar" A. v. TOPE EGIN. Tr. Documentado en autores meridionales desde mediados del s. XIX.
Goiz batean, / artzanor andi batekin topo / egin zukean bidean. ItFab 138.
Egun batez mutill gazte onekiñ bakarrean topo egiñ, eta [...].ArrMay 37.
Etzuten ordea ezagutu berarekiñ topo egiñ bazuten ere. AranSIgn 76.
Kristoren etsai batekin topo egin orduko, arren alde baleude bezela egitten dutenak. InzaAzalp 10.
Ez yauna, berorregaz topo egin dodanean zortzirak etziran da. OrTormes 67.
Bidean bi jendarme prantsesekin topo egin zuten. OrSCruz 30.
Estrata bat igarokeran azeri bategaz topo egin eben. BilbaoIpuiB 49.
Ustekabean Engrazirekin topo egin zun. EtxdeJJ 206.
Eta zu damutan al zaude iturrian nerekin topo egiña?AnabPoli 135.
Oihanean igaran zuten eguna [...] eta soldadoarekin egin zuten topo, harekin aurkitu ziren. ArtiTobera 279.
Emen ere makiña bat gezur eta sofismakin topo egin bearra izango dugu. VillJaink 75.
Alako batean errekasto batekin topo egiten du. Ib. 71.
Gure mendean ezta gizona txakurra balitz bezala iltzen, bidean topo egin dugula ta beste gabe. Ib. 181.
Norbaitekin lenbaitlen topo egin nai bait-zuan. BerronKijote 42.
Jende orrekin topo ez egitearren [...] Altzara joaten giñun mezetara.AtañoTxanKan 219.
Or egin du topo Praisoroko zuzendariarekin.TxGarmBordaB 180.
Erri orretako bategaz topo egin. Gerrika 54.
Barka nahi gabe Aristotelesekin topo egin badut, gaiaren atzean. MIH 194.
Gabiltzan bezala, bi oztoporekin egingo dugu topo. MEIG VI 190.
Orduan ezagutu nuen. Ez naiz ongi oroitzen noiz eta nola egin genuen topo lehenbizikoz. MEIG IX 94.
v. tbn. Moc Damu 13. Enb 45. JAIraz Bizia 78. Ugalde Iltz 68. M.J. Lasa Egan 1974 (1-6), 84.
azpisarrerakoSense-2.1
(Sin egin explícito)."
Topo (G-to), encontrarse en un camino"A.
Laster topo ta bide jo zuten zaldizko etsaiakin. BvAsL 216.
Gazta puska berean xaguek topo. AnabUsauri 10.
Ni, etxe aunditik bera artzera nijoala, uste gabean gudari batekin topo. UgaldeIltz 18.
azpisarrerakoSense-2.2
(Con complemento directo)."
Mendian topo egin nuen gizon ura (G-azp, AN-gip)"GteErd 288.
Birian topo egin nituben, / esan niyoten ariyo!Xe 313.
Bidian topo egin zuten gizon legen-artsu bat.BvAsL 172.
Mendian topo egin dezun etxe eder apain bateko atariak zabalik ikusi ta sartzen zera barrura. InzaAzalp 31.
Jerusalemgo atarietatik atera ziranean topo egin zuten Zireneko gizon bat. Ib. 69.
Ebanjelioak zabaltzea aski da, otoitza agintzen digun esanen bat topo egitteko. Ib. 123.
Zortzi ta erdiyak aldian / neskatxa ori topo egin det / Donostiyako kalian. TxB I 75 (v. tbn. II 44).
Topo eginda beira jarri naiz / sorgiña zalako ustetan. TxB II 35.
Iratzebaille-salla or joan duk aurretik. Nun topo egin dituk? --Goienetxetik gora. LekEunD 24.
Gero Berendi egin nun topo. "Después tropecé con Mengano"
.OrPoem 542.
Don Kijote izan zan aurreneko topo-egiñ zuana [...] bere oe-gaiñean zerraldo. BerronKijote 181.
An zebillela, topo egin du bere aitaren lengusu baten semea.BBarand 82.
v. tbn. Ataño TxanKan 269. JAzpiroz 104.
azpiadiera-2.1
(Sin egin explícito). Zorion! Zorion! / nai badezu topo, / abia itxasora, / ibillian dago. [...] Lur guziak baño re / Zoriona arago!SMitxAranz 233.
Ontan, laiño tartean, Goizuetako artzai bat topo.JAzpiroz 28.
Tropezar. Egunez dabillenak toporik ez dagi, [...] gabaz dabillenak baña topo-egiten dau beragan argirik eztalako. JZ 1921, 33. Leen illabete oztopo egin nuan arri berberan topo egin nuan. AZink 151. b) "Topo egin, aceptar (AN-ulz)" A Apend. v. topatu (4).
azpisarrera-3
TOPO ERAGIN.
Hacer encontrarse con. Sarreran Jainkoak begi-aurrean topo-eragin zion aurrenengoa izandu zan Martin Olave. AranSIgn 53s.
azpisarrera-4
TOPO-TOPOAN.
"Topo topun arrapatu dut (AN-5vill), ustekabin arekin topatu niz (AN-5vill)" Gte Erd 30.
azpisarrera-5
TOPOZ EGIN.
Encontrarse; tropezarse. v. supra TOPO EGIN. Ibildu dira sartu ta atera, gora ta bera, maiz topoz egiten dutela. SorAuOst 95.
Galdezka zegolarik, begiak jaso ta Maitearekin topoz egin. Onaind( inGaztMusIx 154
).
azpisarrera-6
TOPOZ TOPO(G ap. A; Hb, H). "Inopinément" Hb. "Face à face et à l'improviste" H. "Impensadamente, de manos a boca (encontrarse)" A. Kadiza zijoala topoz topo arkitu zan itsas zabalean korsuan zebillen Frances Juan Florin otsandikoarekin. IztC 425.
Otsoak, zijoala / bein mendia gora, / topos topo arkitu / zuen artzanora. It( inCancB III 67
). Lengo egun baten [...] otoz otoan edo topoz topo edo itsu mustuan adiskide bat ikusi eban au egiten dagoan onek. AEzale 1897, 17a.
azpisarrera-7
TOPOZ TOPOAN(G ap. A; Hb, H). "Topoz topoan, par rencontre imprévue, à l'improviste" H. "(G), encuentro, choque" A. Ambos lexicógrafos citan a Iztueta. [Franzesa] arkitu zan itsumusturik zer egin [...] etzekiela. Lendabiziko topoz topoan, nai zukean gogor egiñik bere toki artuak gordetzea eta asi ziran agintariak soldaduai deadarka alaiturik pizkorerazo naiean. IztC 357s.
azpisarrera-8
TOPOZ TOPO EGIN(Izt 43r, H; topos topo e. VocCB, Dv). "Encontrarse frente a frente" VocCB. "Rencontrer, faire tête à tête comme par hasard. On dit aussi, topos topo egitea" Dv. Jerusalendik irten zan bein batean, Ahias Siloko Profetarekin topoz-topo egin zuen. Lard 216 (v. tbn. 414).
Portunegaz bere burua topoz-topo egin ezeian?AgAL 111.
Geienez ere, ustegabe iñon topoz-topo egin bazuten [...] parra-irri gozoz agurtu ziran. AgG 41.
azpisarrerakoSense-8.1
(Precedido de elkar
). Otsoak ta artzanorak elkar topoz-topo / egin ondoren daude nork nori erasoko. ItFab 261.
Karrikan zijoazela, elkar topoz-topo egin zuten Samuelekin. Lard 155.