1.
(gral.; SP (o-), Lar, Lecl <hondoatzea>, Dv (o-), H (+ o-)),
hondoraRef.:
A;
EtxbaEib;
ElexpBerg
. Hundir(se), sumergir(se)."(Irse a) fondo, ondoratu
"Lar.
"1. [...] Beruna hondoratu da, la sonde est arrivée jusqu'au fond, touche le fond; 2. couler, aller au fond, en parlant d'une embarcation. Untzia jesus batean ondoratu zan
"H.
Tr. Documentado al Norte desde la primera mitad del s. XVII y al Sur desde finales del s. XIX. La forma con aspiración se encuentra en Pouvreau, Gasteluçar (139) y en un ej. de Prop .
Gure aziendak ere guardatzatzu galzetik, / eta unzia halaber urez ondoratzetik. EZMan II 144 (v. tbn. 149 urez ondoratzeko perillean).
[Iondoni Petri] fidantzia hark iraun zeraukan bitartean iasan zuen itsasoak, etzen ondora. Ax 132 (V 87).
[Itsasoko untzia] guztia betha dadinean, hondatzen eta ondoratzen da, orduan estaltzen da. Ib. 115 (V 77).
Ez ondora bai ondora, / menera hurbilduak / eman zintuen salbora / zure dizipuluak. ArgDevB 215.
[Balsamua] hondoratzen eta [uraren] azpian iartzen bada, iujeatzen da finena [...] dela. SPPhil 200 (He 202 goaten bada ondora).
Ethorri ziren hek eta bethe zituzten bi barkuak hanbat, non ondoratzen baitziren. HeLc 5, 7 (Lç hundatu, Dv hondatu
).
Zenbat angeles untzi duzun eskuratu, / eman tiroka sutan eta ondoratu?Lg(
inIraultza 121
).
Noizbait Satanen maliziak / ondoratzen tuenean / giristino flakoegiak / bekatuen uholdean. Monho 130.
[Lagun tzarrak] zaituzte bai eraman / urrun bide makurrean, / ondoratu zarenean, / utziko zaituzte hantxe. Gy 43 (v. tbn. 65).
Zelan / baga eskerga batek [ontzia] oi daben ondoratu. ABAmaE 135.
Beruna legetxez ondoratuko intzake i. ABeinB 41.
Untzia ezin berehala hondoratu zen. Prop 1908, 67.
Itxas-ontzi aundiak ondoratzen diranian [...].AnabEEs 1919, 64.
Zuk ere ondoa jo zinezake, nun eta ondoratu gabe ere ez zaituen arrain handi tzar zenbeitek [...] iresten. ZerbMetsiko 55.
Itsas handi mugarik gabean ondoratzera doala. MdePr 373.
[Beharko dugu] sentipen oro bazter [...] / ur-lo isilaren sabelera ondora. LasaPoem 109.
Ontzi erratuaren moduan / [...] hondora zorian, itsas-ertzean. Ib. 103.
Ortik zear nunbaiten ur azpian ondoratuta egoan itxasontzi bati. EtxabuKontu 91.
Ontzi bitik bat, geienetan arerioak ondoratu edo kendu. Gerrika 64.
Uren etengabeko bultza hau ez balu, hondoratuaz bertan behera galduko litzateke. MEIG IX 136.
(en colab. con NEtx) v. tbn. Urt Ex 10, 19 (o-). Lg II 164 (o-). Ag AL 63. Enb 194. Erkiag Arran 78.
azpiadiera-1.1
(Part. en función de sust.). Ortzuri gaixoari argitasuna ta ondoratu aiei eman betiko atsedena. AOrtzuri 156.
sense-2
2."Arraigar, (c.) ondoratu
"Añ.
sense-3
3.Profundizar. Ainbeste [...] bere buruaren ezagueran barruratu ta ondoratu zuan. AranSIgn 112.
sense-4
4.Encajar. Lau taula puska, mihietan, ontsa ondoratzen den athe batekin. JEBur 190.