1.
(V-gip ap. ElexpBerg
; VP 54r, Añ, H, ZamVoc),
lagundasun. "Compañía"Añ.
"Compagnie"H.
"Acompañamiento"ZamVoc.
Goazen guztiok batera, eze guek al daigun lagundasunik onaena egingo deutsugu. Lazarraga A, 1147v.
[Komulgadu ezkero] zer daukazun [...] ez zeure albuan, ez zeure laguntasunian, ezpada zeure barruban, zeugaz gauza bat eginik. Astar I 159.
--Biderako laguntasunik gura zenduke? [...] --Bai zera. [...] Ezta onetan euskaldun gudalaririk izango. AgAL 162.
Bere laguntasun gozo barik bizi bearko ebala aurrerantzean. BilbaoIpuiB 85.
Nai ete dozun / bideko laguntasuna?BEnbNereA 220.
Seme-alabak ez dira bizi / geure etxetik apartean, / laguntasuna euki dagigun / bizi geraden artean. FEtxeb 14.
sense-2
2.
(V; Añ, H(V), Dgs-Lar 11, Izt)
Ref.:
Zam Voc; Etxba Eib; Elexp Berg. Ayuda, auxilio, socorro, asistencia."Socorro"Izt.
"Ayuda, caridad, solidaridad. [...] Laguntasunan biarrian dago koittau aundixa. Langillien artian sortu zan alkar-aitziakin, birtute barri bat: laguntasuna
"Etxb Eib."
Ipuiñ asko ta laguntasun gutxi ufalak arrapautakuendako
"ElexpBerg.
v. laguntza. Tr. Documentado en autores meridionales, principalmente vizcaínos, desde principios del s. XIX. En DFrec hay 30 ejs.
Espiritu Santu Jaunaren laguntasun bagarik. Zuzaeta 89.
Zeure laguntasunaz Mandamentu Santuak gordetzen. AñEL1 234 (. tbn. CatAN 45).
Jaungoikoari bere sokorrua edo laguntasuna humiltasunarekin eskatzeko. Gco II 40.
Baña, nere alegina / utsa dana legez, / zeuben laguntasuna / eskatzen det aurrez. Ulib(
inFrantzesB II 34
).
Bizitza onian irauteko laguntasun andija izango da konfesore on bat eukitia. JJMgBasEsc 77.
[Meza-lagunzailiak] mezako laguntasun guztia beti meza esaliari egiten deutsalako. fBIc III 286.
[Santa Maria] Kristiñauen laguntasuna. AñEL2 241 (
EL1 229 laguntaria
).
Eskolak eurak beraren [Diputaziñoiaren] laguntasunagaz euki ditubén obatasun edo mejorak. (1862). BBatzarN 197.
Apolo, zure laguntasuna / ederki letorkit emen. ABAmaE 103.
Zur onen laguntasunaz, piskaka piskaka nijoan gerturatutzen itxas baztarrera. Apaol 57.
Antiguako Amari laguntasun asko zor ei deutsie ba arranondotarrak. AgKr 84.
Besoak jasoten ebazan laguntasuna bear eban ezaugarri. EchtaJos 341.
Emongo diran diruzko laguntasunetan [...] sartzeko eskubidia. ForuAB 101.
Berak bakarrik [egin dau], etxeko laguntasunik baga. KkAb I 113.
Iñondi ezetariko laguntasunik euki ezarren, etze ori amaitatutea lortu eudien. AkesIpiñ 15.
Jangoikuaren laguntasunagaz, itxuli zan ondra eta irabazi geittuekin. EtxbaIbilt 490.
Euskerarentzat laguntasunik / ez bada eskoletatik. Olea 51.
Laguntasuna bear leukie / arrantzaleak munduan.FEtxeb 207.
v. tbn. Mg PAb 203. VMg 40. Astar II 132. CatLlo 55. Ur MarIl 120. Ur CatArrig 88. MSIgn 350. Legaz 37. Ud 126. Itz Azald 126. Etxbe EEs 1917, 86. ForuAG 297. GMant Goi 81. A LEItz 129. ArgiDL 103. Enb 108. MendaroTx 372. Bilbao IpuiB 275. Etxde JJ 221. Erkiag Arran 89. SM Zirik 70. Osk Kurl 137. BEnb NereA 177. Basarri 114. Ibiñ Virgil 91. NEtx LBB 53. Etxabu Kontu 139. Onaind STeresa 28.
azpiadiera-2.1
(Pl.). Beti beti aurkitu zala beragaz Jaungoikua, ez bakarrik grazija eta laguntasunen bitartez [...] bada [...]. Astar II 274.
Baeukan eliz-gizon nagusiak laguntasunen bearra. AgAL 69.
Laguntasunen premiñan, itxas-zabalean dagoan ontzi bati [...]. EchtaJos 268.
sense-3
3.
(V-gip ap. EtxbaEib). Amistad; compañerismo."Amistad [...]. Laguntasuna, gizarteko agiririk onena
"Etxba Eib. Laguntasuna zer dan ba dakit / ikazkiñari ikasita. "Compañerismo"
.OrEus 193.
Lumbier-en ["urriskide"] ez omen da bazkal-otordua; morroiek nagusiekin laguntasunez urtean bein egin oi zutena baiño. Ib. 184n.
Laster, ezkondu eta, betiko joanak zitukeen gaztaroko laguntasunak eta jolasaldiak. MdePr 168.
Noiz-nai alkarrekin zebiltzan [...]. Gurasoak etzien sekula laguntasun oni trabik jarri. EtxdeJJ 227.
Artu-eman eta laguntasun aundia baitzeukan espetxeko burupekokin. Ib. 184.
Laguntasun atsegiñean ez ezik, bere [...] eta atsekabe guzitan egizko lagun agertu zitzaiona. Ib. 153.
Zaharren arteko adiskidetasuna oztutzen ari zen artean, aurrak benetako laguntasunean azitzen ari ziren. Ib. 227.
[Au gerta oi da] laguntasun min miñean eta iatorrean. "Sincerissima honestate amicitiae"
.OrAitork 189s.
Euskaldunon arteko batasun eta laguntasun beroa. BilbaoIpuiB 209.
sense-4
4."(L; Eskual), compagnie, société, syndicat"Lh.
--Zer izen emoten jako zeruban dagozan Santuben laguntasunari? --Eleisa triunfante edo Goilariena. CrIc 46.
Laur hogoi eta hamar bat euskalzale Laguntasunerat sartzea galdetzen dutenak badirela. LanderRIEV 1912, 553.
LAGUNTASUNA EMAN.
Ayudar. [Ez oi ditue kunplidu] Mariak bere esku ta laguntasuna emoten ezpadeutsee. UrMarIl 72.
Olangoak gara: gizonari laguntasuna emotean gozamena billatu oi daroagunak. AgAL 49.
Lapurretea edo kalten bat egiteko laguntasuna emoten dabeenak [pekatu egiten dabe]. ItzAzald 106.
Biotz guztiagaz da edozeñi laguntasuna emoten be badakie. AgKr 20.
Ezieutsien iñok laguntasunik emon. Ib. 198.
azpisarrerakoSense-1.1
(Con determinantes). Liburu onekin, bada, laguntasun pixka bat eman nai nieke nere anai apaizei. VillJaink 8.
azpisarrera-2
LAGUNTASUNEAN.
a) (Comerciar, trabajar...) en sociedad. Hay varias sociedades / freskeren artian / y otras andar no quieren / iñogaz partian. [...] / Pero las que comercian / laguntasunian / mandan con jornaleras / astuak gabian. Ur PoBasc 209s. b) (Precedido de gen.). En compañía (de).
[Antxen baster baten arkitzen ziran] sega ta itariak [...] abarka ta soka zarren laguntasunean. Ag G 16. Jaungoikoaren laguntasunean ilko dira ta zerua irabaziko dute. ArgiDL 105. Ez zarie zoriontsu alkarren laguntasunean? Bilbao IpuiB 146. Len ibilliriko bideak bere beorraren laguntasunean. Ib. 117.
azpisarrera-3
LAGUNTASUN-EZA,
LAGUNTASUNIK EZA(Det.). Falta de compañía, de ayuda. Laguntasunik ezaz [...] arerioz inguraturik estu dagoalako. ABeinB 35.
Iñoren laguntasuna bearko yok biziteko. Laguntasun ezak badakusk nora erakarri yoakan nire gorputz auldu au. BilbaoIpuiB 209.